67
siyenti
Balans-netto asosida ma’lum sanaga to’lovga
kodirlikni ifodalovchi
koeffisiyentlar aniqlanadi. Ularning o’zgarishi zanjirli bog’lanish usuli
yordamida tahlil kilinadi. Endi, ushbu koeffisiyentlarning tahlilini ko’rib
chikamiz.
Mutlaq
to’lovga
qodirlik
koeffisiyentining
tahlili.
Ushbu
koeffisiyent o’zgarishiga yuqorida keltirilgan formuladan ko’rinib turibdi,
uch guruh omil ta’sir qiladi.
1.
Joriy kreditorlik qarzlari hajmining o’zgarishi (P1)
2.
Qisqa muddatli kreditlar va qarzlar so’mmasining o’zgarishi (P2)
3.
Eng yuqori likvidli aktivlar so’mmasining o’zgarishi (A1)
Ushbu omillarning ta’sirini aniqlashdan oldin quyidagi 4-ta zanjirli bo-
glanish ko’rsatkichlari aniqlanib olinadi.
I.
II.
III.
IY.
Ushbu ko’rsatkichlardan
foydalanib, mutlaq to’lovga qodirlik koef-
fisiyentining o’zgarishiga omillarning ta’siri aniqlanadi.
Ikkinchi bog’lanish ko’rsatkichidan (1- shartli bog’lanish koeffi-
siyentidan) bazis davridagi mutlaq likvidlik ko’rsatkichini
ayirish orqali
koeffisiyentning o’zgarishiga joriy kreditorlik qarzlari hajmi o’zgarishining
ta’siri aniqlanadi.
Koeffisiyentning o’zgarishiga qisqa muddatli passivlar so’mmasi
o’zgarishining ta’sirini aniqlash uchun uchinchi boglanish ko’rsatkichidan 2-
nchi bog’lanish ko’rsatkichini ayirib tashlash kerak.
Koeffisiyentning o’zgarishiga eng yuqori likvidli aktivlar so’mmasi
o’zgarishining ta’sirini aniqlash uchun 4-bog’lanish ko’rsatkichidan (yil oxir-
idagi to’lovga qodirlik koeffisiyentidan) 3-bog’lanish ko’rsatkichini ayirib
tashlash kerak. Omillar ta’sirlarining yig’indisi mutlaq to’lovga qodirlik
koeffisiyentining umumiy o’zgarishiga teng kelishi shart.
Shundan keyin
omillarning har birining ta’siriga baho berilib,
uni oshirish imkoniyatlari
ko’rsatiladi. Oraliq va joriy to’lovga qodirlik koeffisiyentlarining omilli
tahlili ham mutlaq to’lovga qodirlik koeffisiyentining
tahlilidan farq
qilmaydi.Bularda ham omillar tasiri zanjirli bog’lanish usulini qo’llash orqali
amalga oshiriladi.
Oraliq to’lovga qodirlik koeffisiyentining tahlilini quyidagi for-muladan
foydalanib ,amalga oshirish kerak:
Dostları ilə paylaş: