www.ziyouz.com кутубхонаси
184
«Vallaziyna sabra va btag‘o vajhi rabbihim». (Ra’d, 22). Ma’nosi: «Yomong‘a rahm va tahammul bila muqobila bo‘lg‘aylar». Hazrati Oysha roziyallohu anho aytibdurlarki: «Bir kimsa ruxsat tiladi rasul alayhissalom
qoshlarig‘a kirmak uchun». Aytdilar: «Ruxsat bergil ul kimsag‘a, aslida u o‘z qavmining
orasida yomon odamdur». Ul kishi kirgandan keyin, chandon rioya va odamiyat ul kishiga
qildilarki, men gumon qildim ul qavmning orasida bu kishi hurmatlik kishidur (deb).
Vaqtiki, ul kishi tashqari chiqdi, men aytdimki, «Yo rasulalloh, aytdingizki, bu qavmning‘
orasida yomon odamdur deb, ani hurmat qildingiz?»
Rasululloh alayhissalom aytdilar: «Yo Oysha, odamlarning yomonrog‘i qiyomat kuni Xudoning
nazdida ul kishidurki, aning sharridin (yomonligidin) qo‘rqib, odamlar anga rioya qilgay. Yo
Oysha, odamlarning yaxshirog‘i qiyomat kuni Xudoning nazdida ul kishidurki. yana bir
kishini yomonlig‘i jihatidan rioya bila e’tiborga olib, muomala qilsa».
.
Xabarda kelibdur, «Har kim yomon kishilar bilan muomalada vazmin bo‘lsa, ul ish
sadaqadur». Abu Dardo roziyallohu anhu aytibdurlar: «Aksariyat odamlar bor, o‘z
obro‘yini yomonlarning tilidan saqlaydilar. Men ham alarning yuzig‘a kulib qarayman.
Ammo mening dilim ul kishig‘a . la’nat aytadur».
O’n yettinchi haq ulki, yurish-turishda doimo darveshlar va kambag‘allar bilan do‘stlik
qilg‘ay. Boylar bilan birga o‘ltirishdan hazar qilg‘ay.
Hazrati rasul alayhissalom aytdilar: «O’liklar bilan o‘lturmanglar». Sahobalar aytdilar,
«O’liklar kimdur?» Aytdilar: «Ag‘niyo - boylardur».
Sulaymon payg‘ambar o‘z mamlakatlarida har yerda bir miskinni ko‘rsalar, u bilan o‘tirib
suhbat qilur edilar va aytur edilarki, «Miskin miskin bilan o‘tiradur». Hazrati Iso
alayhissalom o‘zlariga Miskin degan nomdan o‘zga nomni do‘st tutmas erdilar. Rasul
alayhissalom aytibdurlar: «Ey, bor Xudoyo, modomiki mani tirik saqlasang, miskin qilg‘il.
Vaqtiki o‘ltursang (o‘ldirsang) miskinligimda o‘ltirgil (o‘ldirgin). Vaqtiki, mahsharda miskin
bo‘lib tirilga,ymen. Muso alayhissalom aytdilar, «Ey, bor Xudoyo, sani na yerdan tilarman
(toparman)? Haq taolo aytdi: «Dili shikastalar qoshidan topursan».
O’n sakkizinchi haq ulki, jahd - harakat qilg‘ayki, musulmonlar dilig‘a shodlig‘
yetkurgay va hojatini ravo qilg‘ay. Hazrati rasul alayhissalom aytibdurlar: «Har kishi
bir musulmonning hojatini ravo qilsa, andog‘ bo‘lg‘ayki, hamma umrida Xudo taologa
xizmat qilg‘on bo‘lg‘ay». Va yana aytibdurlar: «Har kishiki, musulmonning hojati uchun
bir soat yursa, xoh kecha, xoh kunduz, agarchi ul hojat ravo bo‘lmasa ham ul kishig‘a
ikki oy bir masjidda e’tikof o‘tirgandan yaxshiroqdur». Va aytdilar: «Xar kishiki, bir
g‘amginni shod qilsa va yo bir zulm yetgan kishini qutqarsa, Xudo taolo ul kishig‘a
yetmish uch mag‘firat karomat qilg‘ay». Va yana marhamat qilib aytdilarki, «O’z
birodarlaringga yordam beringlar agar zolim bo‘lsa ham, mazlum bo‘lsa ham yordam
beringlar».
Sahobalar «Zolim bo‘lsa nechuk yordam berurmiz?» - deb so‘radilar. Aytdilar: «Ani zulm
qilmoqlikdan to‘xtatsanglar, unga yordam bergan bo‘lursizlar». Aytibdurlar: «Xudo taoloning
nazdida musulmonning dilig‘a shodlik yetkazishdan ziyoda toat-ibodat yo‘qdur». Va
aytdilar: «Ikki xislatdurki, hamma xislatlarning yomonrog‘idur: Xudog‘a shirk kelturmak va
xalqqa ranj yetkurmoq. Va ikki xislat borki, hech ibodat andin yaxshi emasdur. Iymon
kelturmak va odamlarg‘a rohat yetkurmoq».
Fuzayl rahmatullohi alayhni ko‘rdilarki, yig‘laydur. Aytdilar: «Andog‘ musulmonning
g‘amidanki, manga zulm qildi, qiyomat kuni ul musulmondan savol qiladur va rasvo qiladur
va qech uzrini qabul qilmaydur».
Ma’ruf Karxiy rahmatullohi alayh aytadurki, «Har kimsa har kuni uch marotaba