Microsoft Word Materiallar Full

II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

223 

 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

Elliptik cümlələrdə müəyyən  növ buraxılsa da, MSB-nin komponentləri mənasına görə bir-birilə  sıx bağlı 

olduqlarından həmin üzv asanlıqla bərpa edilə bilir. Əsasən, dialoji nitqdə situativ elliptik cümlələrdən istifadə edilir. Bu cür 

konstruksiyalı cümlələr həm də dil vahidi hesab olunur. Elliptik konstruksiyalar yazılı və şifahi nitqdə işlənir.  Məs.; 

“Rusiyanın  şimal yerlərinin payız aylarını  hər kəs bir dəfə görmüş olsa, belə güman edirəm, ikinci  payız fəslində 

məcbur olmasa, o yerlərə getməz. Başına gələn başmaqçı olar. Rusiya payızından nə çəkmişəm, onu mən bilirəm. Odur ki, 

əgər sentyabr ayında, ya oktyabrda mənim papağımı başımdan alıb  şimali Rusiyaya atalar, dalınca getmərəm. Bəlkə 

qorodovoy qabağına qatıb aparalar. Bəzi vaxt yağış başlayanda bir həftə müttəsil yağır. Ta bir göz açıb iş görməyə macal 

vermir. Bir də görürsən, gözəl gün çıxıb, göyün üzündə bir damcı bulud yox, tez sevinmiş durub havaya çıxırsan. Bir 

saatdan sonra bilmirsən yağış adamın başına haradan tökülür. Paltosuz, qaloşsuz, islanmış qayıdırsan evə. Əgər zatəlcənab 

də tutmasa, yəqin ki, bir zökəm tutacaqsan, yəqin ki, bir zökəm tutacaqsan. Yainki yağış yağan vaxt çox vacib işin olur. 

Labüdd qalıb, durub paltodan, qaloşdan geyib çıxırsan küçəyə. Bir də görürsən yarım saatdan sonra yağış  kəsdi, bulud 

dağıldı, bir isti gün çıxdı. Paltonun, qaloşun hər biri beş pud olur. Gərək bir hambal tapıb verəsən yanınca götürsün. 

(Ə.Haqverdiyev, “Həmşəri pasportu” ,  192) 

Verilmiş nümunə nitqin  təsviri kontekstlərində işlənir. Bu parçalar da öz növbəsində xəbərin növ və zaman formaları 

ilə xarakterizə olunur. Mətn  paralel əlaqəli ortaq sözlü cümlələrə əsaslanan   elliptik cümlələrlə əlaqələnir.