Microsoft Word Materiallar Full

ÜZGÜÇÜLÜKLƏ MƏŞĞUL OLAN İNSANLARIN ORQANİZMİNDƏ HİPOKSİYANİN 

YARATDIĞI MORFO–FUNKSİONAL DƏYİŞİKLİKLƏR 

 

Günel SADİQOVA 

Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman Akademiyası 

[e-mail] 

 

Hipoksiya probleminin elmi aspektləri yüz ildən artıqdır ki, öyrənilir. Belə ki, uzunmüddətli hipoksiyanın insan və 

heyvan orqanizminə təsirinin tədqiqi fiziologiya elmi və tibbin  ən mühüm problemlərindən biri olaraq qalır. Bu problemin 

xüsusi aktuallığı onunla əlaqədardır ki, hipoksiya halı bir çox xəstəliklər zamanı müşahidə edilir. (Войткевич,1973). Digər 

tərəfdən də müxtəlif xəstəliklər zamanı oksidləşmə proseslərinin pozulması oksigen çatışmamazlığı problemini daha aktual 

edir (Журавин  И.А.,  Туманова  Н.Л.,  Потанов  Б.О., 2000; Александров  М.В.,  Иванов  А.О.,  Косенков  Н.И.,  Луцык 

М.А., 2001).Bu baxımdan, orqanizmin müxtəlif dərəcəli hipoksiyaya məruz qalması biologiya və  təbabətin aktual 

problemlərindəndir. Çünki hipoksiya bütün hallarda orqanizmin toxumalarına daşınan oksiqenin səviyyəsinin aşağı 

düşməsinə gətirib çıxarır. Nəticə etibarı ilə orqanizm  daxil olan oksigenin səviyyəsini funksional sistemlərin və ayrı-ayrı 

hüceyrələrin struktur və metabolik  xüsusiyyətlərinin normal vəziyyətdə saxlanması üçün kifayət etmir. Digər tərəfdən 

müxtəlif xəstəliklər zamanı oksidləşmə proseslərinin pozulması oksigen çatışmamazlığı problemini daha aktual edir. 

Bəllidir ki, orqanizimdə baş verən bütün oksidləşmə-reduksiya prosesləri əsasən oksigenin iştirakı ilə baş verir.  

Orqanizimdə oksigen aclığının yaranması bu proseslərin pozulmasına səbəb olur ki, o da öz növbəsində funksional 

sistemlərdə    bir  sıra potoloji proseslərin yaranmasına səbəb olur. Ümumiyyətlə, laboratoriyada əsasən hipoksiyanın 

orqanizmin fizioloji və biometrik göstəricilərinə - çəki, boy, ürək- qan damar sisteminin  vəziyyəti və digər fizioloji 

---