Microsoft Word Materiallar Full

II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

431 

 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

şeylerden uzak durup, zevk veren etkinliklerle uğraşmasnın mutluluğu sağlamayacağını söyler (Ryan & Deci, 2001). Bir 

başka deyişle,  iyi oluş kavramı bireylerin psikolojik olarak ne kadar işlevsel olduğu ile ilgili olarak insanın gelişmine vurgu 

yapmaktadır ( (Dodge, Daly, Huyton & Sanders, 2012). Bu yönde çeşitli kuramları temel alan altı alt boyut içeren psikolojik 

iyi oluş kavramı oluşturulmuştur.  İyi oluşu bütüncül olarak açıklayan bu alt boyutlar, kendini kabul, olumlu ilişkiler, 

özerklik, çevre hâkimiyeti, yaşam amacı ve kişisel gelişimdir (Ryff,1989). Kendini kabul kişinin kendisini ve kendi 

geçmişini olumlu değerlendirmesi olarak tanımlanmaktadır. Olumlu ilişkiler ise diğer kişilerle kaliteli ilişkilere sahip olmak 

demektir. Üçüncü boyut olan özerklik kişinin hür iradesini kullanabilme yeteneğidir. Çevre hâkimiyeti ise kişinin kendi 

yaşamını ve çevresini yönetme kapasitesidir. Yaşam amacı boyutu bireyin yaşamının amacının ve anlamının olması ile 

ilgilidir. Son olarak kişisel gelişim kişinin kendini devamlı geliştirme hissine sahip olması olarak tanımlanır (Ryff & Keyes, 

1995). 

Bu çalışmanın amacı da psikolojik iyi oluş kavramının üniversite öğrencilerinin cinsiyet, yaş, öğrenim görülen fakülte 

ve sınıf düzeyi, öğrencilik türü (burslu, yarıburslu veya ücretli), algılanan sosyoekonomik durumu (dar gelirli, ortanın altı, 

orta halli, ortanın üstü veya varlıklı) açısından incelenmesidir. Araştırma, psikolojik iyi oluşun ve alt boyutlarının çeşitli 

demografik değikenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmaktadır. 

Araştırmanın örneklemi, 2012-2013 öğretim yılında Fatih Üniversitesi’nin çeşitli bölümlerine ve çeşitli sınıf 

düzeylerinde devam etmekte olan 311 kadın (%70.2) ve 132 erkek (%29.8), toplam 443 üniversite öğrencisinden 

oluşmaktadır. Katılımcıların %18.3'ü Eğitim Fakültesi, %49,9'u Fen-Edebiyat Fakültesi, %16.5'i Mühendislik Fakültesi, 

%9'u  İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve %6.3'ü İlahiyat Fakültesi öğrencileridir. Öğrenciler çalışmaya gönüllülük 

esasıyla katılmıştır. 

Öğrencilerin psikolojik iyi oluş düzeylerini belirlemek için Akın v.d. (2012) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenilirlik 

çalışması yapulan Psikolojik İyi Oluş Ölçekleri Kısa Formu (Ryff,1989) kullanılmıştır. Bu ölçek her boyutta 7 soru içeren 

42 soruluk bir ölçme aracıdır. Öğrencilerin demografik değişkenleri saptamak için araştırmacı tarafından geliştirilen altı 

soruluk Kişisel Bilgi Çizelgesi uygulanmıştır.  

Araştırma verileri SPSS 17.0 programı yardımıyla incelenmiştir. Araştırmanın hipotezlerini test etmek için t-testi ve 

varyans analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Bulgular, kadın ve erkek öğrenciler arasında psikolojik iyi oluş 

düzeylerinde fark göstermemektedir. Ancak psikolojik iyi oluşun alt boyutları incelendiğinde, kadın öğrencilerin kişisel 

gelişim,olumlu ilişkiler ve kendini kabul puanları erkek öğrencilere göre farklılaşmıştır. Kadın öğrenciler bu boyutlarda 

erkeklerden daha yüksek puan almışlardır. Ryff (1989)’nın psikolojik iyi oluş ile ilgili temel makalesinde de, kadınların 

psikolojik iyi oluş ile olumlu ilişkiler ve kişisel gelişim boyutlarında erkeklere göre daha yüksek puan aldığı kaydedilmiştir. 

İlgili literatür araştırmanın bulgularını desteklemiştir.  

Araştırmanın ikinci bulgusu, niversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluş düzeyleri ve çevre hâkimiyeti dışındaki alt 

boyutları yaşa göre farklılaşmamaktadır. Yaşı büyük olan öğrencilerin çevresel hakimiyet puanları daha yüksek 

bulunmuştur. Çevre hâkimiyetinin yüksek olması, kişilerin kendi yaşadıkları fiziksel ve psikolojik çevreyi seçip idare 

edebilmesi ile bağlantılıdır. Üçüncü veya dördüncü sınıfta okuyan üniversite öğrencileri de kendi yaşam ve sosyal alanlarını 

ve içlerinde ilişkide bulunacakları kişileri belirleyip seçmiş oldukları düşünülebilir. Bu nedenle de,  kendilerini üniversiteye 

yeni başlamış olanlara göre çevre hâkimiyeti açısından yüksek olarak hissetmektedir.   

Araştırmanın bulguları, algılanan sosyoekonomik düzey ile psikolojik iyi oluşun ilişkilenmediğini göstermektedir. Bu 

bulgu Cenkseven & Akbaş (2007) bulguları ile paraleldir. Belli bir ekonomik seviyenin maddi ve manevi ihtiyaçları 

karşılamasının psikolojik iyi oluş düzeyi için de önemli olduğu gösterilmiştir. Çeşitli araştırmalarda da psikolojik iyi oluşun 

boyutlarının gelir seviyesinden doğrudan etkilendiği önerilmiştir (Hidalgo v.d, 2010). Bu araştırmada katılımcıların 

üniversite öğrencileri olması, zaten belli imkânlara ulaşımı kolaylaştırdığı için psikolojik iyi oluş düzeylerinde 

farklılaşmanın olmaması literatüre uygun bir sonuç olarak değerlendirilebilir.  

Anahtar kelimeler: psikolojik iyi oluş, iyi oluş, mutluluk, üniversite öğrencileri 

 

---