Microsoft Word mulki huquq doc

Fəal paylı çoxluqda kreditorların hər biri borcludan öhdəliyin icrasını öz payı (hissəsi) həcmində tələb et-

mək ixtiyarına malikdir. Məsələn, vəsiyyət yolu ilə atadan bərabər paylarla vərəsələrə (dörd nəfərə) keçən yaşa-

yış evini onlar qonşuya 40 min manata satırlar. Onlardan hər birinin payı (40 000 : 4) 10 min manatdır. Vərəsə-

lərdən hər biri borcludan (qonşudan) yalnız 10 min manat (öz payı həcmində) pulun verilməsini tələb edə bilər. 

Qarışıq  paylı  çoxluqda  kreditorlardan  hər  biri  ona  çatası  payı  (hissəni)  tələb  etmək  hüququna  malikdir, 

borclulardan hər biri isə öhdəliyi ona düşən pay (hissə) həcmində icra edir. Yuxarıdakı misalda dörd nəfər vərə-

sə yaşayış evini payları bərabər olan (yəni hər biri 10 min manat) dörd nəfər vətəndaşa satır. Hər bir vərəsə 10 

min manat tələb edə bilər, hər bir borclu (vətəndaş) isə yalnız 10 min manat ödəməyə borcludur. 

Mülki qanunvericilik paylı çoxluğun prezumpsiyasını müəyyən edir. Belə ki, əgər müqaviləyə, qanuna və 

ya  öhdəlik  predmetinin  bölünməzliyinə  əsasən  birgə  (solidar)  çoxluq  əmələ  gəlməzsə,  onda  paylı  çoxluqdan 

söhbət gedə bilər. Deməli, müqavilədə və qanunda nəzərdə tutularsa və ya öhdəliyin predmetini bölmək müm-

kün olmazsa, onda birgə (solidar) çoxluq yaranır. Belə təsəvvür yaranır ki, birgə çoxluğun əmələ gəlməsinin üç 

ə

sası var: müqavilə; qanun; öhdəliyin predmeti olan əmlakın paylara (hissələrə) bölünməsinin mümkün olma-

ması faktı (MM-in 493-cü maddəsinin 2-ji bəndi, 500-cü maddəsinin 2-ji bəndi). Azərbaycan Respublikasının 

mülki qanunvericiliyinə görə, bütün öhdəliklər paylı öhdəlik hesab edilir, bir şərtlə ki, müqavilədə, qanunda bir-

gə (solidar) öhdəlik nəzərdə tutulmasın və ya öhdəliyin predmeti olan əmlakın bölünməməsinə əsasən birgə (so-

lidar) öhdəlik əmələ gəlməsin. Qeyd etmək lazımdır ki, paylı öhdəliklərdə kreditorların tələb hüquqları və ya 

---

 

396

borcluların öhdəlikləri (borcları) paylara bölünür. Birgə öhdəliklərdə isə tələb hüquqları və ya öhdəliklər (borc-

lar) paylara bölünmür. Yalnız bölünən öhdəliklər (yəni predmeti bölünən öhdəliklər) paylı öhdəlik ola bilər.