Microsoft Word mulki huquq doc

Plüralist konsepsiyaya görə, hüquqla tənzimlənən ictimai münasibətlər, həmçinin həyatın özü rəngarəng və 

cürbəcürdür.  Buna  uyüun  olaraq  hüquq  münasibətlərinin  obyektləri  də  müxtəlifdir.  Belə  ki,  hüquq  normaları 

təkcə insanlara təsir etmir. Bu normalar həm də insanlar vasitəsilə maddi dünyanın obyektlərinə, sosial birliklə-

rə, təşkilatlara, idarələrə təsir göstərir. Səlahiyyətli şəxsə təkcə hərəkətə olan hüquq yox, həm də müəyyən ne-

mətlərə olan hüquq məxsusdur. Hüquqi təsirə cavab verməyə gəldikdə isə onu həddindən artıq hərfi mənada ba-

ş

a düşmək lazım deyil. Hər bir hüquq münasibəti növündən və xarakterindən, onun məzmunundan (subyektiv 

hüquq və hüquqi vəzifədən) asılı olaraq özünün obyektinə malikdir. Ona görə də hüquq münasibətlərinin tək və 

yeganə yox, çoxlu və müxtəlif obyektləri vardır. Plüralist konsepsiya obyektlər çoxluüu nəzəriyyəsidir. 

Plüralist  konsepsiyaya  görə,  mülki  hüquq  münasibətlərinin  obyektlərinə  maddi  nemətlər  (əşyalar,  əmlak 

növləri, pul, qiymətli kaüızlar), şəxsi-qeyri maddi nemətlər (insanın həyatı, şərəfi, ləyaqəti, saülamlıüı, təhlükə-

sizliyi, toxunulmazlıüı və s.), əqli mülkiyyət obyektləri, yəni yaradıcılıq fəaliyyətinin nəticələri (elm, ədəbiyyat, 

incəsənət əsərləri, ixtiralar, sənaye nümunələri, faydalı modellər və s.), subyektlərin hərəkəti (işlər, xidmətlər), 

informasiya daxildir. Özü də hüquq ədəbiyyatında bu konsepsiya tərəfdarlarının mövqeyi üstünlüyə malikdir. 

Bizim fikrimizcə, plüralist nəzəriyyə tərəfdarlarının mövqeyi həqiqətə daha yaxındır.  

RF-in müasir mülki qanunvericiliyi plüralist konsepsiya — obyektlər çoxluüu nəzəriyyəsi tərəfdarlarının möv-

qeyini nəzərə almışdır. Belə ki, bu qanunvericiliyə görə, mülki hüquq münasibətlərinin obyektlərinə əşyalar, pul, 

qiymətli kaüızlar, əmlak hüquqları, digər əmlak növləri, işlər və xidmətlər, informasiya, əqli fəaliyyətin nəticələri, 

qeyri-maddi nemətlər daxildir (MM-in 128-ci maddəsi).  

Ölkəmizin mülki qanunvericiliyi plüralist konsepsiyanı rəsmən dəstəkləyərək, mopist konsepsiyadan və əşya 

nəzəriyyəsindən imtina etmişdir. Azərbaycan Respublikası MM-in 4-cü maddəsi mülki hüquq münasibətlərinin 

obyektlərinin dairəsini müəyyən edir. Burada ümumi formada obyektlərin çoxluüu nəzəriyyəsi ifadə olunur: 

●

 maddi nemətlər;  

●

 əmlak dəyəri olan qeyri-maddi nemətlər; 

●

 əmlak dəyəri olmayan qeyri-maddi nemətlər. 

Göründüyü kimi, bizim ölkə qanunvericiliyi mülki hüquq münasibətləri obyektlərini üç növə bölür. Yeri gəl-

mişkən qeyd edək ki, mülki hüquq münasibətləri obyektlərinin təsnifatı, yəni növlərə bölünməsi sivilistika dokt-

rinasında (elmində) mübahisə doüuran məsələlərdəndir. Bəzi müəlliflər dörd növlü təsnifata üstünlük verirlər: əm-

lak; hərəkət; əqli fəaliyyətin nəticələri; qeyri-maddi nemətlər. Bəzi müəlliflər üç növlü təsnifatı daha aülabatan sa-

yırlar: əmlak (əşyalar, əmlak hüquqları, pul, qiymətli kaüızlar); hərəkət; qeyri-maddi nemətlər. Azərbayjan Res-

publikasının mülki qanunvericiliyi üç növlü təsnifatı nəzərdə tutur.