Microsoft Word mulki huquq doc

Mülki qanunvericiliyin sistemi dedikdə, özündə mülki hüquq normaları əks etdirən normativ hüquqi 

aktların onların malik olduüu hüquqi qüvvəsindən asılı olaraq müəyyən ardıcıllıqla yerləşməsi və döz-

lənməsi başa düşülür. Bu sistemin tərkibinə müxtəlif cür normativ aktlar daxildir. Onları əsasən iki yerə böl-

mək olar: qanunlar; qanun qüvvəli aktlar. Buraya həm qanunverici (nümayəndəli), həm də icra hakimiyyəti or-

qanlarının hüquqi aktları daxildir. Mülki hüququn adətlər və beynəlxalq müqavilə kimi mənbə növləri mül-

ki qanunvericilik sisteminə daxil edilmir. 

Mülki qanunvericilik sistemi və ona daxil olan normativ hüquqi aktlar Konstitusiyanın normaları ilə müəy-

yən edilir (148-ci maddə). Bu normalar Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sisteminə daxil olan aktla-

rın  dairəsini  nəzərdə  tutur.  Buna  uyüun  olaraq  ölkə  qanunvericilik  sisteminin  bir  hissəsi  olan  mülki 

qanunvericilik sisteminin tərkibini müəyyənləşdirə bilərik. Söhbət mülki qanunvericilik sisteminə şamil edilən 

normativ aktlardan gedir.  

●

 Konstitusiya; 

●

 referendumla qəbul edilmiş aktlar; 

●

 qanunlar; 

●

 fərmanlar; 

●

 Nazirlər Kabinetinin qərarları; 

●

 mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının normativ aktları. 

Belə təsəvvür yaranır ki, Azərbaycan Respublikasının mülki qanunvericilik sistemi yalnız normativ hüquqi 

aktlardan  —  qanunlardan  və  qanunqüvvəli  aktlardan  ibarətdir.  Bu,  o  deməkdir  ki,  qeyri-normativ  aktlar 

qanunvericilik sisteminə aid oluna bilməz. Normativ xarakterli aktlar isə (Konstitusiya Məhkəməsinin müvafiq 

qərarları, yerli icra hakimiyyəti orqanlarının, Milli Bankın qərarları) mülki qanunvericilik sisteminə daxil edilir. 

Ona görə ki, bu cür aktlar normativ təbiətə malik olub, mülki hüquq norması müəyyən edir, dəfələrlə tətbiq olun-

maq üçün nəzərdə tutulur. Onların göstərişləri ümumməcburi xarakter daşıyır.  

Göründüyü kimi, Milli Məclisin qərarları da mülki qanunvericilik sisteminə aid edilmir. Lakin qanunun gös-

tərişini  hərfi  mənada  təfsir  etmək  olmaz.  Belə  ki,  Milli  Məclisin  müvafiq  qərarları  normativ  hüquqi  aktın  üç 

ə

sas əlamətinə uyüun gəldikdə və cavab verdikdə, mülki qanunvericilik sisteminə daxil ola bilər. Bu əlamətlərə 

aiddir: hüquq norması müəyyən etməsi, dəyişdirilməsi və ya xitam etməsi; onun göstərişlərinin ümumi xarakte-

rə malik olması; dəfələrlə tətbiq olunmaq üçün nəzərdə tutulması. Biz, elə hesab edirik ki, Milli Məclisin bu üç 

---

 

23 

ə

lamətə cavab verən qərarları mülki qanunvericilik sisteminə şamil oluna və bununla mülki hüququn mənbəyi 

kimi çıxış edə bilər. 

Mülki  qanunvericiliyin  sistemi  müəyyən  xüsusiyyətlərə  malikdir.  Ən  birinci  xüsusiyyət  odur  ki,  mülki