Microsoft Word mulki huquq doc

Hüquqi şəxsin delikt qabiliyyəti dedikdə, onun öz hərəkətlərinə görə müstəqil surətdə mülki-hüquqi 

məsuliyyət daşımaq qabiliyyəti başa düşülür. Söhbət hüquqi şəxsin hərəkətləri ilə vurulmuş əmlak (maddi) 

zərərinə görə onun cavab vermək imkanından gedir. 

Mülki hüquq elmində hüquqi şəxsin məsuliyyəti mübahisə doüuran məsələlərdən biridir. Bu barədə hüquq 

ə

dəbiyyatı səhifələrində müxtəlif cür konsepsiya irəli sürülmüşdür. 

Hələ kezən yözillikdə, 40-cı illərin axırlarında — 50-ci illərin əvvəllərində S.N.Bratus ilk dəfə olaraq hüqu-

qi şəxsin onun bütün işçilərinin hərəkətlərinə görə öz hərəkəti və öz təqsiri kimi məsuliyyət daşıması kon-

sepsiyasını əsaslandırır. Sonralar bu konsepsiyanı O.S.Ioffe, I.B.Novitski və başqaları öz elmi əsərlərində daha 

da  inkişaf  etdirirlər.  Həmin  konsepsiya  sovet  dövrünün  mülki  qanunvericiliyində  —  köhnə  1964-cü  il  sovet 

mülki məcəllələrində öz leqal ifadəsini tapır. RF-in, habelə Azərbaycan Respublikasının müasir qanunvericiliyi 

də S.N.Bratusun əsaslandırıüı və irəli sürdüyü konsepsiyanı nəzərə almışdır.  

Biz, bu konsepsiyaya qoşularaq qeyd edirik ki, hüquqi şəxsin mülki-hüquqi hərəkətləri onun orqanlarının (iş-

çilərinin) hərəkətlərində təzahür edir. Bu hərəkətləri hüquqi şəxsin orqanları (işçiləri) yerinə yetirir. Hər bir or-

qan (işçi) hüquqi şəxsin iradəsinin daşıyıcısıdır. Orqanların (işçilərin) hərəkəti hüquqi şəxsin özünün hərəkətləri 

deməkdir. Onlar hüquqi şəxsin iradə və mənafeyinin ifadəçisidirlər. Madam ki, belədir, onda hüquqi şəxs öz or-

qanlarının (işçilərinin) hərəkətlərinə görə, onların vurduüu əmlak zərərinə görə məsuliyyət daşımalıdır, cavab 

verməlidir. 

Bizim ölkə qanunvericiliyi hüquqi şəxsin öz işçisi tərəfindən törədilmiş mülki hüquq pozuntusu (delikt) üçün 

mülki-hüquqi məsuliyyət daşıması haqqında qayda nəzərdə tutur (MM-in 1099-cu maddəsi). Bu qaydaya görə, 

hüquqi  şəxs  öz  işçisinin  törətdiyi  mülki  hüquq  pozuntusu  (delikt)  üçün  məsuliyyət  daşıyır.  O,  həmin  işçinin 

---

 

164

vurduüu zərərin əvəzini ödəməlidir. Amma bir şərtlə ki, bu zərər işçinin öz əmək (qulluq, mənsəb) vəzifələrinin 

icrası zamanı vurulsun. Məsələn, tikinti-təmir müəssisəsinin bir neçə işçisi çoxmərtəbəli binanın 6-cı mərtəbə-

sindəki mənzili təmir edirlər. Onlar kobud ehtiyatsızlıüa yol verərək su kranını açıq qoyurlar. Su alt mərtəbədə-

ki mənzili basır və mebelləri, ev avadanlıqlarını, məişət predmetlərini tamam sıradan çıxardır. Hüquqi şəxs hü-

quqlu tikinti-təmir müəssisəsi öz işçilərinin hərəkəti ilə vurulmuş əmlak (maddi) zərərinin əvəzini ödəyəcəkdir.