Microsoft Word mulki huquq doc

ldə etmə müddəti institutunun əsas təyinatı və məqsədi mövcud olan faktiki münasibətlərə hüquqi əhə-

miyyət verməkdən, hüquqda və mülki dövriyyədə sabitliyi, dayanıqlığı və möhkəmliyi təmin etməkdən ibarət-

dir; bu institut mübahisəli əmlakın kimə məxsus olması məsələsinin həllində qeyri-müəyyənliyi aradan qaldır-

mağa imkan verir. Qeyd etmək lazımdır ki, ayrı-ayrı ölkələrin qanunvericiliyində əldə etmə müddəti üsulu əsa-

sında  yaranan mülkiyyət hüququnun obyekti (daşınmaz əşya və  ya daşınar əşya) barədə məsələ eyni cür həll 

olunmur. Məsələn, Fransa qanunvericiliyinə görə, həm daşınar, həm də daşınmaz əşyalara əldə etmə müddəti 

ə

sasında mülkiyyət hüququ əldə oluna bilər.  ngiltərədə əldə etmə müddəti ilə yalnız daşınmaz əmlaka mülkiy-

yət hüququnun yaranması mümkündür. Almaniyada və  sveçrədə daşınar əşya əldə etmə müddəti üsulu ilə əmə-

lə gələn mülkiyyət hüququnun yeganə obyektidir.  taliyada, RF-də, Hollandiyada və Kvebek əyalətində əldə et-

mə müddəti elə bir üsul sayılır ki, bu üsul əsasında həm daşınar, həm də daşınmaz əşyalara mülkiyyət hüququ 

ə

ldə olunur.  

O ki, qaldı Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə, qeyd etmək lazımdır ki, bizim ölkə qanunvericili-

yi 24 iyun 2005-ci il tarixli qanunla MM-ə dəyişikliklər və əlavələr edilməsinə kimi yalnız daşınmaz əmlaka əl-

də etmə müddəti ilə mülkiyyət hüququnun əldə edilməsi barədə qayda nəzərdə tuturdu; daşınar əşyalara isə bu 

üsulla  mülkiyyət  hüququ  əldə  oluna  bilməzdi.  Həmin  qanunla  MM-ə  dəyişikliklər  və  əlavələr  edilməsindən 

sonra vəziyyət dəyişilmişdir. Belə ki, indi daşınmaz əmlaka əldə etmə müddəti üsulu ilə mülkiyyət hüququ ya-

rana bilməz; çünki qanun göstərirdi ki, sahibsiz daşınmaz əşyaya (yəni mülkiyyət hüququ ilə heç kəsə mənsub 

olmayan, yəni mülkiyyətçisi olmayan və ya mülkiyyətçisini müəyyənləşdirmək mümkün olmayan daşınmaz əş-

yaya) 15 il ərzində sahiblik edən şəxs həmin əşyaya mülkiyyət hüququ əldə edir (MM-in 179-cu maddəsinin 

qüvvədən düşmüş 1-ci bəndi). Qanun başqa bir maddədə isə müəyyən edir ki, sahibsiz daşınmaz əşyalar dövlətə 

mənsubdur (MM-in 178-ci maddəsinin 7-ci bəndi). Buna görə də, əlbəttə, qanunverici sahibsiz daşınmaz əşya-

lara əldə etmə müddəti üsulu əsasında mülkiyyət hüququnun yaranmasına yol verə bilməz.  ndi bu üsulla yalnız 

daşınar əşyalara mülkiyyət hüququ əldə edilə bilər.

 

Ə

ldə  etmə  müddəti  barədə  qaydalar  MM-in  179-cu  maddəsində,  habelə  181-ci  maddəsinin  4-cü  bəndində 

müəyyən edilmişdir. Əldə etmə müddəti mülkiyyət hüququnun yaranmasını şərtləndirən elə bir üsuldur ki, bu 

üsulla daşınar əmlakın mülkiyyətçisi olmayan fiziki (və ya hüquqi) şəxs beş il müddətində ona öz əmlakı (öz 

mülkiyyəti) kimi vijdanla və fasiləsiz sahiblik edərsə, həmin şəxs bu əmlaka mülkiyyət hüququ əldə edir. Belə 

təsəvvür yaranır ki, əldə etmə müddəti yalnız özgəsinin daşınar əmlakına titulsuz (hüquqi əsası olmayan),