Microsoft Word mulki huquq doc

eyni vaxtda və zamanda onun firma adının qeydə alınmasını ifadə edir.  

Firma adı qeydə alındığı andan hüquqi şəxsin həmin addan mülki (əmlak) dövriyyədə istifadəyə müstəsna 

hüququ əmələ gəlir. Istifadəyə müstəsna hüquq o deməkdir ki, heç kəsin, hüquqi şəxsin özündən savayı, firma 

adından istifadə etməyə ixtiyarı çatmır. Yalnız hüquqi şəxsin icazəsi ilə firma adından digər hüquqi şəxslər isti-

fadə edə bilər. Bu cür istifadə françayzinq müqaviləsinin (MM-in 723-cü maddəsi) vasitəsi ilə həyata keçirilir. 

Firma adını qeydiyyata aldıran kimi hüquqi şəxslə onu əhatə edən şəxslər (əhatə dairəsi məlum olmayan və 

bilinməyən üçüncü şəxslər) arasında mütləq şəxsi qeyri-əmlak münasibəti əmələ gəlir. Bu münasibətin işti-

rakçısı olan həmin üçüncü şəxslər özərinə belə bir vəzifə qoyulur: firma adından istifadə etməmək, yəni bu fir-

ma adı ilə hüquqlar və vəzifələr əldə etməmək. Əgər hər hansı mülki dövriyyə iştirakçısı hüquqi şəxsin firma 

adından icazəsiz (qanunsuz) istifadə edərsə, onda hüquqi şəxs bu cür qanunsuz istifadəyə son qoyulmasını tələb 

---

 

156

edə bilər. Bundan əlavə, icazəsiz (qanunsuz) istifadə nəticəsində hüquqi şəxsə vurulan zərərin əvəzi qanunsuz 

istifadəçi tərəfindən ödənilir. 

Ölkəmizdə hüquqi şəxslərin firma adları hüquqi cəhətdən qorunur və mühafizə edilir. Mülki qanunvericilik 

firma  adının  qanunsuz  istifadə  edilməsini  sahibkarlıq  fəaliyyətində  haqsız  rəqabətin  formalarından  biri  hesab 

edir.  Ölkəmizdə  həm  də  «Sənaye  mülkiyyətinin  qorunması  haqqında»  Paris  Konvensiyasında  (1883)  iştirak 

edən dövlətlərin hüquqi şəxslərinin firma adları qorunur. Ona görə ki, Azərbaycan Respublikası bu konvensiya-

nın özvüdür. Həmin konvensiyanın 8-ci maddəsi konvensiya iştirakçısı olan dövlətlərdə firma adlarına olan hü-

ququn qorunması barədə göstəriş ifadə edir. 

Fərdiləşdirmə  vasitələrinin  ikinci  növü  hüquqi  şəxsin  fəaliyyətinin  nəticələri  ilə  bağlıdır.  Mülki  (əmlak) 

dövriyyədə təkcə hüquqi şəxsin özü yox, həm də onun həyata keçirdiyi iqtisadi-sahibkarlıq fəaliyyətinin nəticə-

ləri ayrılır, fərdiləşdirilir. Hüquqi şəxslərin fəaliyyətinin nəticələri dedikdə, onların istehsal etdiyi və hazırla-

dığı məhsul — mallar, işlər və xidmətlər başa düşülür. Eyni növlü məhsullar (mallar, işlər və xidmətlər) mülki 

(əmlak) dövriyyənin digər iştirakçıları tərəfindən də istehsal oluna bilər. Bu məhsulları bir-biri ilə qarışdırma-

maq və onları ayırmaq, fərqləndirmək üçün əmtəə nişanı və coürafi göstərici kimi fərdiləşdirmə vasitələrindən 

istifadə edilir. Bunların köməyi ilə müştərilər (istehlakçılar) bazarda dözəltmə, qondarma və saxta əmtəə nişanlı 

mallar yox, nisbətən keyfiyyətli mallar əldə etmək və almaq imkanı qazanırlar. 

Ölkəmizdə əmtəə nişanlarının və coürafi göstəricilərin qeydə alınması, hüquqi mühafizəsi və istifadəsi ilə bağlı 

münasibətlər xüsusi qanunla tənzimlənir. Bu qanunda əmtəə nişanlarının və coürafi göstəricilərin qeydə alınması, 

onlardan istifadə olunması və digər məsələlər barədə qaydalar müəyyən edilir. 

Ə