Microsoft Word mulki huquq doc

müqavilə bağlamaq vəzifəsi nəzərdə tutula bilər. Məsələn, pul məbləği və ya başqa daşınar əşya renta ödənil-

məsi üçün verildiyi hallarda, renta ödəyijisinin öhdəliyi lazımınja icra etməsi məqsədilə onun məsuliyyət risqini 

renta alanın xeyrinə sığortalamaq vəzifəsi müəyyənləşdirilir. Belə hallarda renta ödəyijisinin borcudur ki, sığor-

ta təşkilatı ilə sığorta müqaviləsi bağlasın (MM-in 869-cu maddəsinin 2-ji bəndi). Başqa bir misalda girov qo-

yanın borcu və vəzifəsidir ki, girov qoyulmuş əmlakı sığorta etdirsin (MM-in 283-cü maddəsinin 1-ji bəndi). 

Göstərilən hər iki məqamda mülki hüquq subyekti qanunun göstərişləri əsasında müqavilə bağlamağa məjbur 

edilir. Bununla da müqavilə azadlığı prinsipinin birinji təzahür forması məhdudlaşır.  

Müqavilə azadlığı prinsipinin birinji təzahür formasının hüquqi əhəmiyyətə malik olması nəticəsində planlı 

təsərrüfat həyatı şəraitinə uyğun gələn «təsərrüfat müqavilələri» adlı konstruksiyanın tətbiqi aradan qaldırıldı. 

Bu cür müqavilələr  «əmrə əsaslanan» sovet iqtisadiyyatı üçün xarakterik idi. Əvvəlki sovet qanunvericiliyinə 

görə, mülki hüquq subyektləri təsərrüfat müqavilələri bağlamağa məjbur edilirdilər. Təsərrüfat müqaviləsi bağ-

lamaq vəzifəsi müxtəlif plan və inzibati-hüquqi aktlarda nəzərdə tutulurdu. Məsələn, təsərrüfat müqavilələrinin 

ə

sası hesab edilən tədarük müqavilələri hər iki tərəf üçün məcburi olan məhsul bölgüsünə dair plan aktı ilə bağlı 

idi (1964-cü il MM-in 254-cü maddəsi). 

Müqavilə azadlığı prinsipinin ikinci təzahür forması (aspekti) ondan ibarətdir ki, müqavilə bağlanarkən tə-

rəflər öz partnyorlarını seçməkdə tam sərbəstliyə və müstəqilliyə malikdirlər. Subyekti onun arzulamadığı 

və istəmədiyi hər hansı bir mülki (əmlak) dövriyyə iştirakçısı ilə müqavilə bağlamağa, onu özünə partnyor, yəni 

tərəf müqabili seçməyə məjbur etmək olmaz. O öz mülahizəsinə və istəyinə görə mümkün olan subyektlər dai-

rəsindən  birini  özünə  partnyor  seçir.  Məsələn,  vətəndaş  pul  vəsaitini  əmanətə  qoyarkən  öz  partnyorunu,  yəni 

kredit təşkilatını (bankı) seçməkdə müstəqildir. O, istədiyi banka əmanətə pul qoya və bunun üçün bank əmanə-

ti (depozit) müqaviləsi bağlaya bilər. 

Müqavilə azadlığı prinsipinin üçüncü təzahür forması (aspekti) ondan ibarətdir ki, mülki hüquq subyektləri