Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

 + a, -y + boshlamoq. 
Harakatning boshlanayotganligini bildiradi
:
Ertalab soat to‘qqizdan kitob o‘qiy boshladim.
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi:
 fe’l+ b, – ib + ko‘rmoq
Harakatni bajarishga urinish, sinash ma’nolarini bildiradi. 
Men bu matnni tarjima qilib ko‘rdim, juda qiyin ekan.

---

125
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi: 
fe’l + -b/-ib + olmoq. 
Harakatni subyekt o‘zi uchun bajarishini bildiradi. 
O‘zing uchun bilib olishing kerak. 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi : 
fe’l + -a/-y + olmoq. 
Harakatni bajarish imkoniyatiga egalik ma’nosini beradi. 
Men sizga yordam bera olaman. 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi : 
fe’l + -b/-ib + bermoq.
Harakatning boshqa odam uchun bajarilishi ma’nosini bildiradi. 
Iltimos, menga telefon raqamingizni yozib bering. 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi : 
fe’l + -b/-ib + turmoq. 
harakatning 
davomiyligi, takrorlanishini bildiradi. 
Uni ko‘rib turaman (tez-tez ma`nosida). 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi : 
fe’l + -b/-ib + qo‘ymoq. 
Harakatning tez va oson bajarilishini bildiradi. 
Ishni tugatib qo‘ying. 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi: 
fe’l+ – a , -y yozmoq. 
Harakatning sodir bo‘lish xavfini bildiradi:
U yiqilayozdi (ya`ni, yiqilishiga sal qoldi). 
Ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shilmasi: fe’l + 
-b/-ib + yubormoq.
Harakatning kutilmaganda bajarilganini, biror harakatni bajarishga 
ko‘maklashishni, iltimosni bildiradi: 
Menga ko‘rsatib yuboring. U kulib yubordi. 
 

 
 Grammatik mavzu bo‘yicha mashqlar