2.
Quyida berilgan rasm yuzasidan ma’lumot tayyorlang.
O‘tilganlar yuzasidan topshiriqlar:
48
2 D
Tayanch so‘zlar va iboralar:
mo‘tabar, ziyoratgoh, nasroniy, yahudiy,
avliyo, tabarruk, qo‘nimgoh, xok, qabr, keng ko‘lamda, obodonlashtirish,
ta’mirlash, ziyoratchi, qulaylik, e’tirof etilmoq, sajdagoh, otashparastlik,
ibodatxona, majmua, ishora, ayvon, xonaqoh, ta’mirlanmoq, quduq.
Matnni o‘qing
Tarixiy-madaniy obidalar
Xoja Doniyor maqbarasi
Xoja Doniyor maqbarasi Samarqanddagi eng mo‘tabar va mashhur
ziyoratgohlardan hisoblanadi. Doniyor, Daniil, Daniyel – musulmon,
nasroniy va yahudiy adabiyotlaridagi aziz -avliyoning nomidir.
Doniyor Quddusda eramizdan avvalgi 603-yilda tug‘ilgan bo‘lib, shoh
Dovud va Sulaymon (Solomon)larning avlodiga mansubdir.
Rivoyatlarga ko‘ra, Amir Temur o‘zining (1397-1404 yillar ) Kichik
Osiyoga yetti yillik yurishi vaqtida Suza shahridagi avliyo Doniyorning
tabarruk qo‘nimgohidan bir qism xokini (o‘rnatilgan tartib-qoidalar talabini
amalga oshirib) Samarqandga olib kelgan.
Maqbarada dunyodagi eng uzun – 18 metrlik qabr mavjud. Maqbara
binosi XX asr boshlarida qurilgan. Shunga qadar bu yerda Xoja Doniyorning
qabri va masjid bo‘lganligi haqidagi ma’lumotlar bor.
Mustaqillik yillarida ushbu ziyoratgohda keng ko‘lamda
obodonlashtirish, ta’mirlash, qurilish va ziyoratchilar uchun qulayliklar
yaratish ishlari olib borilmoqda.
Hazrati Xizr masjidi
Hazrati Xizr masjidi Samarqand shahrining muqaddas ziyoratgohlaridan
biridir. U Samarqanddagi birinchi musulmon masjidi va me’moriy obidasi
sifatida e’tirof etiladi.
Masjid Qutayba ibn Muslim tomonidan qurilib, Hazrati Xizr nomi bilan
atalgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, dastlab sajdagohi mavjud bo‘lgan. VIII asrda
arablar tomonidan otashparastlarning ibodatxonalari buzib tashlanadi. Shu
tepalikdagi ibodatxona o‘rniga Qutayba ibn Muslim tomonidan birinchi
masjid binosi quriladi va Hazrati Xizr nomi bilan ataladi.
Hoja Doniyor, Qusam ibn Abbos va Hazrati Xizr ziyoratgohlari aslida
bitta majmua bo‘lgan. Masjidga kiraverishdagi marmar toshda ko‘rsatilgan
“1854-yil”
yozuvi uning Buxoro amiri Amir Muzaffarxon tomonidan
tiklanganiga ishoradir.
49
1899-yilda masjidning ayvon va darvozaxona qismi qayta qurilgan.
Darvoza yuzasiga yozilgan hijriy 1336-yil (milodiy 1916-1917 yillar) yozuvi
darvozaxona va minoraning qayta tiklangan vaqtini anglatadi. Fikrimizni
xonaqoh mehrobidagi 1274 – yil hijriy (1854-milodiy yil), 1302-hijriy yil
(1884-milodiy yil) degan yozuvlar isbotlaydi.
Mustaqillik yillarida Hazrati Xizr masjidi mamlakat rahbariyatining
qo‘llab-quvvatlashi bilan bir necha bor mukammal ta’mirlandi, masjid yonida
joylashgan Arzis qudug‘i qayta tozalanib, qadimiy holiga qaytarildi.
Dostları ilə paylaş: |
