narsaning tafsilini qilib berdik (va dedik): «Ey Muso, bu lavhlarni g‘ayrat bilan olgin, qavmingga buyurgin, uning chiroyli hukmlarini olsinlar (ya’ni, amal qilsinlar)». (A’rof, 144-145.) 4.2. TAVROT Tavrot ibriy (qadimiy yahudiy) tilida yuborilgan. «Tora» – «qonun, shariat» - deganidir.
Tavrot ham Allohning hidoyat kitobi bo‘lgani uchun, uning asliy nusxasida avvalo Isroil avlodlarini Allohning
borligi va birligiga imon keltirishga – tavhidga chaqirilgan, yahudiylarni odob-axloqqa, insoniy fazilatlarni kasb
qilishga, payg‘ambarlariga itoat etishga va Allohga ibodat qilishga chaqirilgan. Qur’onning ko‘plab oyatlarida
Tavrot oyatlaridan jumlalar iqtibos qilinganki, bu oyatlarning mazmunini Qur’onning boshqa oyatlari bilan
taqqoslanganda yahudiylarga ham musulmonlarga buyurilgan amallar va ibodatlar buyurilganining shohidi
bo‘lamiz. «Al-A’lo» surasida shunday deyilgan:
ﻰﱠآَﺰَﺗ ْﻦَﻣ َﺢَﻠْﻓَأ ْﺪَﻗ ) ١٤ ( ﻰﱠﻠَﺼَﻓ ِﻪِّﺑَر َﻢْﺳا َﺮَآَذَو ) ١٥ ( ﺎَﻴْﻧﱡﺪﻟا َةﺎَﻴَﺤْﻟا َنوُﺮِﺛْﺆُﺗ ْﻞَﺑ ) ١٦ ( َو ﻰَﻘْﺑَأَو ٌﺮْﻴَﺧ ُةَﺮِﺧﻵا ) ١٧ ( ﻰَﻟوﻷا ِﻒُﺤﱡﺼﻟا ﻲِﻔَﻟ اَﺬَه ﱠنِإ ) ١٨ ( َﻢﻴِهاَﺮْﺑِإ ِﻒُﺤُﺻ ﻰَﺳﻮُﻣَو ) ١٩ ( «Darhaqiqat, (kufru-isyondan) pok bo‘lgan va Parvardigori ismini yod etib, namoz o‘qigan (har bir) kishi najot topgandir. Yo‘q, sizlar hayoti dunyoni ustun qo‘yursizlar. Holbuki, oxirat yaxshiroq va boqiyroqdir. Albatta bu (surada mazkur bo‘lgan gaplar) avvalgi (payg‘ambarlarga nozil bo‘lgan) sahifalarda – Ibrohim va Muso sahifalarida mavjuddir». (A’lo, 14-19.) Tarixdan ma’lumki, Bobil podshohi Buxtunnasr (meloddan oldin 605-562 yillarda yashagan) hukmronligi
davrida Isroil avlodlarining muqaddas diniy markazi bo‘lgan Yevrushalim (Quddus shahri) vayron etilib,
yahudiylar asir olingan va barcha diniy kitoblar yoqib yuborilgan, yo‘q qilingan. Tavrotning asl nusxasi ham
o‘sha paytda yo‘qolgan. Uni yod olgan oz sonli tavrotxonlar olamdan ko‘z yumganlar. Tavrotni yod olgan
birgina Uzayr (a.s.) yuz yildan ko‘proq vaqt o‘tgandan so‘nggina uni qayta yozib, kitob holatiga keltirganlar.
Alloh o‘zining qudratini namoyon qilish uchun Uzayr (a.s.)ni uzoq muddat – yuz yil uxlatib, qayta o‘zlariga
keltirdi va bu muddatda yo‘qolib ketgan Tavrotni Uzayrning qo‘llari bilan asl holatiga keltirib yozdirdi.
«Yahudiy qomusi»da bunday deyiladi: «Ular unutilib ketgan edi, ammo Azro ularni qayta tikladi.
Iqtiboslardan ko‘rinib turibdiki, Tavrotning umumiy matni, Uzayr (a.s.) nusxalaridan qat’iy nazar, Alloh taolo
dastlab nozil qilgan paytdagidek sof, musaffo holda saqlangan emas. Demak, Iso (a.s.)dan qariyb 450 yil avval yashagan Uzayr (a.s.) davrlarida Tavrot va boshqa kitoblar
aralash-quralash bo‘lib ketgan. O’sha paytdayoq bu kitoblarning birorta ishonchli nusxasi yo‘q edi.
Tavrotning odamlar qo‘li bilan o‘zgartirilgani, ba’zi hukmlar olib tashlangani, keraksiz narsalar qo‘shib
yuborilgani haqida Alloh shunday xabar beradi:
