Microsoft Word Qasimov-ias docx

Интерфейс  
Ахтарыш  
и
РОБОТ 
Şək.8.1. internetin axtarış maşınının ümumi 
arxitekturası 
İndekslər  
bazası 
Əvvəl daxil 
olmuş 
sorğuların 
Müştəri  
proqramı 
İnterfeys 
proqramı 
Axtarış  
maşını 
ROBOT 

---

226 
-  axtarış maşını – istifadəçilərin sorğularına əsasən ax-
tarış sisteminin indekslər bazasında zəruri informa-
siyanın axtarışını həyata keçirən proqram sistemidir; 
-  interfeys proqramı  – lazım olan informasiyanın ax-
tarılması üçün istifadəçilərə informasiya-axtarış dili-
nin və CGI-skriptlərin köməyi ilə öz sorğularını for-
malaşdırmaq və axtarış sisteminə ötürmək, eləcə  də 
axtarışın nəticəsini istifadəçiyə  təqdim etmək üçün 
nəzərdə tutulur; 
-  müştəri proqramı – internet vasitəsilə istifadəçilərin 
İAS-a, daha doğrusu onların serverlərinə qoşulması-
na imkan verən proqram təminatıdır. Bu proqram is-
tifadəçilərin kompüterinə yüklənir. Web-səhifələrin ba-
xılması (brauzer) proqramları (Internet Explorer, Net-
scape Communicator, Opera, Google Chrome və s.) 
adlanan bu proqramlar İAS-da istifadəçilər üçün nə-
zərdə tutulmuş interfeys pəncərəsinin istifadəçinin 
ekranına çıxarılması, web-səhifələrin açılması, bağ-
lanması, köçürülməsi və digər funksiyaları  həyata 
keçirilir.  
Göründüyü kimi, internetin informasiya-axtarış sistem-
ləri proqram təminatı və məlumat bazaları kompleksindən 
ibarətdir. İAS-ın hər bir alt sistemi müstəqil blok olub bir-
biri ilə sıx qarşılıqlı əlaqədə işləyir.