Microsoft Word rasim isguzar etiket docx

2.4 Zahiri korporativ etikanın problemləri 

 

Müasir  cəmiyyətimizdə  inam,  düzgünlük  və  həqiqət  kimi  başlıca  əxlaqi 

dəyərlərin  getdikcə  sarsılması  təəssüflə  etiraf  edilməlidir.  Buna  görə  də  gündəlik 

həyatımızda  müxtəlif  yalan,  dələduzluq  və  fırıldaqla  üzləşməli  oluruq.  Dövrü 

mətbuat  belə  faktları  müntəzəm  işıqlandırır.  Hər  gün  həm  məişətdə,  həm  də 

biznesdə  yalandan  istifadə  edib  mənfəət  götürmək  istəyənlərin  sayı  günü-gündən 

artır.  Bəs  yalanın  kökü  nədədir?  Nə  üçün  insanlar  yalan  danışırlar?  Əlbəttə  biz 

problemin psixoloji və fəlsəfi köklərini araşdırmaq niyyətində deyilik. Məqsədimiz 

biznes  aləmində  yalanın  ümumi  formalarını  və  xüsusiyyətlərini  aşkar  etmək  və 

onun hansı mənfi nəticələrə gətirib çıxaracağını öyrənməkdir. 

Yalanın əsas məqsədi həqiqəti gizlətməklə, yaxud məlumatı saxtalaşdırmaqla 

gündəlik ünsiyyətdə və biznes sövdələşmələrində qarşı tərəfə üstün gəlmək, nüfuz 

və  gəlirə  nail  olmaqdır.  Biznes  aləmində  yalan  və  kələk  əsasən  saziş  bağlanan 

prosesdə  istifadə  edilir.  Yalan  obyektiv  reallığa  kölgə  sala  (məsələnin  əsas 

səbəbinin gizlədilməsi), real seçimlərdə qeyri-müəyyənlik yarada (digər seçimlərin 

edilməsində maneənin qəsdən yaradılması), şübhəli işi etibarlı iş kimi qələmə verə, 

xərcləri azalda və gəlirləri süni şişirdə bilər. Yalanın forma və üsulları müxtəlifdir: 

a)

  Uydurma  (blef)  -  qarşı  tərəf  yalan  vədlər  vermək  və  olmayan  şeyləri 

həqiqət kimi göstərmək. 

b)

  Saxtalaşdırmaq - yanlış məlumatı həqiqət kimi təqdim etmək. 

c)

  Aldatmaq - qəsdən səhv dəlillər təqdim etmək vasitəsilə müsahibi yanlış 

nəticələr çıxarmağa məcbur etmək. 

d)

  Məlumatın gizlədilməsi - həqiqətin yalnız bir hissəsini təqdim etmək. 

Məlumatı bu və ya digər dərəcədə saxtalaşdırmağa cəhd edən şəxs buəməlin 

hansı  mənfi  nəticələrə  gətirib  çıxaracağını  anlamalıdır.  Biznes  aləmində  yalan 

yalnız qısamüddətli nəticələr verə bilər.… 

İş

güzar aləmdə yalanla bağlı yazılmamış sərt qaydalar mövcuddur. Kələkdən 

istifadə  edən  şəxs  bilməlidir  ki,  aldatdığı  insanların  inamını  itirə  bilər.  Bir  dəfə 

---

73 

 

aldanmış tərəf növbəti dəfə həmin şəxsə hər hansı bir xidmət üçün müraciət etmir. 

Eyni zamanda yalan və fırıldaqla məşğul olan tərəfin əməlləri biznes dairələrində 

çox sürətlə yayılır və həmin şəxsin yenidən inam qazanıb düzgün biznes fəaliyyəti 

göstərməsi  demək  olar  ki,  mümkün  deyildir.  Həmin  şəxs  nəinki  biznes 

dairələrindən, həmçinin cəmiyyətdən də təcrid oluna bilər. Etik davranış normaları 

baxımından yalan heç vaxt qəbul edilməmişdir. 

Lakin  elə  hallar  da  vardır  ki,  yalana  bəraət  qazandırmaqoolar.  Məsələn, 

düşmən ölkəyə münasibətdə aldadıcı taktikadan istifadə etmək, düşmənə çaşdırıcı 

məlumat  vermək  məqsədilə  hərbi  qüvvənin  yalandan  şişirdilməsi,  düşmənin 

qüvvələri və zəif cəhətləri haqqında məxfi məlumatın əldə edilməsi etika nöqteyi- 

nəzərindən qəbul ediləndir. 

Qeyri-etik davranışa yalandan savayı, eləcə də vədin pozulması, fırıldaqçılıq 

və oğurluq daxildir.