Microsoft Word Сардарова Klara 404. doc

Otlar ichidan ortiqchasini ajrat.

Daraxt, suv, osmon, ko’k, mard, kamalak, yomg’ir, tiniq.

Sifatlar ichidan ortiqchasini ajrat.

Baland, keng, choynak, piyola, tor, katta, past, cho’mich, kapkir, kichik.

Fe’llar ichidan ortiqchasini ajrat.

Yuvindi, tebrandi, yugurdi, dutor, rubob, chrchadi, yangradi.

Ma’lumki, savod o’rgatish jarayonida o’quvchilar tovush, bo’g’in, so’z va gaplarni grafik ifodalar ostida anglab, tushunib boradilar.

Ona tili darsliklarida ham grafik ifodalardan foydalaniladi. Masalan, 1- sinfda ayrim harflar imlosi katakchalar ifodasidan joy nomlarini topib qo’llashda(124- mashq), topishmoq she’rning javobi o’rnida (128- mashq) belgi bildirgan so’zlarni gap mazmuniga mos va o’rinli qo’llashga o’rgatishda (139- 142- mashq) gap mazmuniga mos harakat bildirgan so’zlarni qo’yishda (182- mashq), narsa va harakatni bildirgan so’zlardan gap mazmuniga mosini tanlashga o’rgatishda (170- mashq) to’g’ri chiziq ifodasidan foydalanilgan.

2. 
   sinf ” Ona tili” darsligida ayrim harflar imlosida grafik belgi sifatida nuqta belgisidan , krossvorddan, shaxs va narsa nomini, belgini, sanoq va tartibni, harakatni bildirgan, so’zlarni gap mazmuniga mosini tanlab qo’yishda uch nuqta belgisidan foydalanilgan.
   
3. 
   sinfda ” Ona tili” darsligida so’z tarkibini o’rganishda, otning ma’no turlarini o’rganishda, gap bo’laklarining bog’lanishida grafik tasvirdan foydalanilgan.
   
4. 
   sinf ”Ona tili” darsligida ham shu kabi grafik tasvirlar qo’llangan.
   

Yuqoridagi tahlil shuni ko’rsatadiki, ona tili darsliklarida grafik tasvirlardan grammatik qoidasini anglatishdagina foydalanilgan. Lekin bu grafik tasvirlarda maqsadga yo’naltirilgan holda izchil rivojlantiruvchi tamoyil nazrada tutilmagan.

Grafik tasvirlar boshlang’ich sinf o’quvchilarining mavhum tafakkurini o’stirishda juda qo’l kelishi bilan birga, o’quvchining tilning yozma shaklini egallashga bo’lgan qiziqishini oshiradi, tilning bir butun qoliplangan sistema ekanini anglashlarini ta’minlaydi. Ayniqsa, o’zlashtirishi qiyin o’quvchilarga katta metodik yordam bo’ladi. Grafik tasvir ijodiy xarakterda bo’lsa, ular o’quvchilarning ijodiy fikrlashlarini rivojlantiradi, aktivlashtiradi. Topshiriqni bajarishda o’z kuchiga ishonchni paydo qiladi. Grafik tasvirlardan foydalanishni to’g’ri yo’lga qo’yishda ona tili ta limi oldida turgan masalalar sifatida quyidagilarni ko’rsatish mumkin: