Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

«Banogoh, siz bilan o‘rtalaringizda adovat 
bo‘lgan kimsa qaynoq-sodiq do‘st kabi bo‘lib qolur»
(Fussilat, 34). 
Agar sen shunday qilsang, dushmaning do‘stga aylanadi, xuddi qarindosh-urug‘dek. 
Alloh taolo do‘sti Ibrohim alayhissalomning halimligini maqtadi: 
«Zotan, Ibrohim 
halim – ko‘ngilchan va ibodatli kishidir»
(Hud, 75). Bas, halim kishi gunohlarni 
kechirguvchidir. Ko‘ngilchan odam o‘z gunohlarini eslab ko‘ngilchanlik qiladi. Ibodatli 
kishi esa Allohning ibodatiga yuzlangan. 
Albatta, Alloh taolo Payg‘ambarga (s.a.v.) sabrli va halim bo‘lishni buyuryapti. U kishiga 
ul zotdan oldingi payg‘ambarlarga shunday zotlar ekanini xabar berdi: 
«Bas, (Ey 
Muhammad) siz ham (o‘tgan) payg‘ambarlar orasidagi sabot-matonat egalari 
sabr qilganidek sabr qiling»
(Ahqof, 35). Ya’ni, kofirlarning yolg‘onga chiqarganlariga 
va aziyatlariga kofirlar bilan urushga buyurilgan payg‘ambarlarning sabr qilishidek sabr 
qiling. Sabot-matonat kishilari ishlarida sobit bo‘ldilar va keladigan aziyatlarga sabr 
qildilar. 
Hasan aytdi: Allohning kalomida keladi: 
«Johil kimsalar (bema’ni) xitoblar qilgan vaqtida ham, «Omon bo‘linglar», deb 

---

Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
126
javob qilganlar»
(Furqon, 63), ya’ni ularga johillik qilsalar ham yumshoq holda 
aytdilar». 
Vahb ibn Munabbahdan rivoyat qilindi, Alloh undan rozi bo‘lsin. Aytdi: «Bani Isroilda bir 
obid bor edi. Shayton bu obidni adashtirmoqni xohladi, lekin qodir bo‘lmadi. Bir kuni 
obid ba’zi ehtiyojlari uchun shaharga chiqdi. Shayton ham u bilan birga chiqdi. Shayton 
shahvat va g‘azab tomonidan uni adashtirmoqchi bo‘ldi. Lekin bu ishni qilishga qodir 
bo‘lmadi. Keyin qo‘rqitmoqchi bo‘ldi va unga tog‘dan tosh otdi. Tosh unga yetayotgan 
vaqtda Allohni esladi va Alloh taolo bu narsani undan uzoqlashtirdi. Keyin sher va 
yirtqich hayvonlar qiyofasiga kira boshladi. Allohni zikr qilganida unga hech narsa 
qilmadi. Keyin ilon suratiga kirib, namoz o‘qiyotgan qadamlariga va jasadiga o‘ralib oldi, 
hattoki, boshigacha yetdi. Agar sajda qilmoqchi bo‘lsa, boshiga o‘ralib olardi va og‘zini 
ochib, uning boshini tishlamoqchi bo‘lardi. U ilonni qo‘li bilan o‘zidan ketkazib, sajdaga 
mumkin bo‘larli darajadagi joyga ega bo‘ldi. Vaqtiki namozidan bo‘shaganidan keyin, 
shayton uning oldiga kelib: «Men senga shuncha ishlarni qildim, lekin senga hech narsa 
qila olmadim. Endi sen bilan do‘stlashmoqni istayman, bundan keyin seni adashtirishni 
xohlamayman», dedi. Obid: «Yo‘q, bugun sen meni qo‘rqitding. Alhamdulillah, 
qo‘rqmadim, endi sen bilan do‘stlashmoqqa hojat yo‘q», deb javob berdi. Shayton unga: 
«Sendan keyin ahlingga nima yetishi to‘g‘risida so‘ramaysanmi?» dedi. Obid unga: «Men 
ularga o‘xshab o‘laman», dedi. Shayton: «Odam farzandi nima bilan adashtirilganini 
ham so‘ramaysanmi?» dedi. Obid dedi: «Menga odam farzandining qanday zalolatga 
ketganini xabarini bergin». Shayton aytdi: «Baxillikdan, ortiqcha g‘azab, qiziqqonlik va 
mastlikdan adashdilar. Albatta, inson baxil bo‘lsa, uning ko‘z o‘ngida molini 
kamaytiramiz. Keyin uning huquqidan man qilib, odamlarning moliga rag‘bat etiladi. 
Agar kishi qiziqqon va g‘azabli bo‘lsa, uni go‘daklarning oldidagi koptokdek o‘ynatamiz. 
Agar o‘sha o‘likni tiriltirsa ham, undan noumid bo‘lmaymiz. Albatta, u bitta kalimada 
ham bino bo‘ladi, ham buziladi. Agar mast bo‘lsa, hamma yomonliklarga yetaklaymiz. 
Xuddi qo‘yning qulog‘idan ushlab xohlagan tomoniga yetaklagandek». 
Shayton g‘azab qiladigan kishining xabarini berdi: u shayton qo‘lida bolalarning qo‘lidagi 
to‘p kabi bo‘lishini bildik. G‘azab qiladigan kishi shaytonga asir bo‘lmasligi va amalini 
yo‘qotmasligi uchun sabr qilmog‘i lozim bo‘ladi. 
Zikr qilindiki, shayton Muso alayhissalomning oldilariga kelib: «Ey Muso! Seni Alloh taolo 
o‘z risolatini berish bilan tanladi, men ham Allohning yaratgan maxluqlaridan biriman, 
men ham sening Rabbingga tavba qilishni xohladim, mening tavbamni qabul qilishini 
so‘ragin», dedi. 
Muso alayhissalom uning gapidan xursand bo‘lib ketdi. Shundan so‘ng, tahorat qilib, 
Alloh xohlaganicha namoz o‘qib, bu so‘zlarni aytdi: «Ey Rabbim! Albatta, shayton Sening 
yaratgan bir maxluqing, Sendan tavba so‘rayapti, uning tavbasini qabul qilgin». Alloh 
aytdi: «Ey Muso! Shayton tavba qilmaydi». Muso: «Ey Rabbim, u Sendan tavba so‘ra-
yapti», dedi. Musoga vahiy keldi: «Ey Muso, Men sening duoingni qabul qildim, unga 
buyurgin, borib Odamning qabriga sajda qilsin, keyin tavbasini qabul qilaman». 
Muso xursand holda chiqib, unga xabarni yetkazdi. Bu gapdan g‘azablanib, o‘zini kibrli 
sanab, shayton dedi: «Men Odamning tirikligida sajda qilmagan o‘lganida sajda 
qilamanmi?» 

---

Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy