To’rtinchidvn: to’rtinchiprinsip tamoyil
o’rganishning
dialektikasidir.
Pedagog o’smirning muxim asosiy sifatlariga ko’ra bilish, ularni tasodifiy, ikkinchi
darajali, barxam topayotgan sifatlardan ajrata bilishi, ukuvchi shaxsidagi karama-
qarshiliklarni seza bilishi xamda ularni hal kilishning pedagogik maksadga muvofik
yo’llarini dasturlashtirishi lozim. Eng muxim sifatlarning rolini oshirishga yo’l
ko’ymaslik kerak. Ancha sezilib turgan narsa emas, balki o’smirning kelgusida o’sishi va
tarbiyasida axamiyatli, istikbolli bo’lgan narsa muximdir.
Pedagogik jihatdan o’z xoliga tashlab ko’yilgan o’smirlar orasida o’zining tor
muxiti: oiladagi axloqsizlik muxiti boshka eng yaqin tevarak-atrofdagilarning salbiy
ta’siriga berilgan yoki ta’sirini xali xam boshdan kechirayotganlar oz emas. Tabiiyki,
bunday o’smirni kuzatib borishni boshlagan ishining eng avvalo, uning kamchiliklari
kurinadi. Ularni, albatta ko’rish va bilish kerak. Birok shaxsning ijobiy, istikbolli
jihatlariga kura bilishning axamiyati xam kam emas. chunki uni kayta tarbiyalashga oid
barcha, ishni mana shu jihatlariga tayanib ko’rish zarur.
