Microsoft Word Yeni kitab A5-son docx
Yüklə 1,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
demək deyildi”.) Nə uzaq Stiks çayı, nə yaddaş müsəccəməsi
olan (mərhəmətli) Xaron, nə də əsərdəki ana mövzu-Çiçəkli yazı- onların heç biri məni əsərdəki sevgi tarixçəsi qədər tərpətmədi. Bəlkə gerçəkdən elə “əsl tarix elə budur”?! 269 HİCRAN DƏNİZİNİN BƏYAZ SAHİLİ (Teymur Kərimlinin “Hicran ömrü” kitabı barədə) Türk dünyasının ölməzlərindən olan Nazim Hikmət dostu, sirdaşı olan Mikayıl Rəfiliyə həsr etdiyi şeirində yazırdı: Şair ola bilərdin, professor oldun. Amma məsələ bunda deyil. Nədənsə eyni fikri əlimdə olan bu kitabı, ədəbiyyatşünas alim Teymur Kərimlinin “Hicran ömrü” adlı şeirlər kitabını oxuyarkən beynimdən keçirdim. Amma təəssüf eləmədim. Çünki T.Kərimlinin şair kimi görünməməyi poeziya üçün itkidirsə də, onun alim kimi fəaliyyəti bizim ədəbiyyatşünaslıq elmimizə, klassik dəyərlərimizin təbliği və tədqiqi istiqamə- tində nailiyyətlərimizə bir qazancdır, başucalığıdır. O qədər ki, hətta bu gün ədəbiyyatşünasların içərisində belə onun inkişaf dövrlərinə, mərhələlərinə müvafiq qütbləşmə, tədqiq elədikləri zamana və sənətkar irsinə qapılıb daralma gedirkən T.Kərimli xiridarı olduğu klassik ədəbiyyat qədər onun çağdaş dövrü, ədəbi prosesi haqqında dəqiq və səlis fikir yürüdə bilir. Alimin yeni dövrdə çapdan çıxan “Nizami və tarix”, “Görünməyən Füzuli” kitabları əslində yeni düşüncə, təfəkkür quruculuğu prosesindəki elmi çabasından, klassika ilə çağdaşlığın qovuşu- ğundan hasilə gələn mətnlərdir. Məlumdur ki, keçid dövrü kimi xarakterizə olunan 1990-cı illərdə klassik irs yeni ədəbi və mədəni quruculuq üçün, yeni ədəbi-estetik dəyərlərin təşəkkülü üçün mühüm əhəmiyyət daşıyırdı və yeni zamanın irəli sürdüyü problemlərin həlli və təhlili təlabatı klassik irsi milli dəyərlər işığında, azad təfəkkür məcrasında “oxumağı” mütləq- ləşdirirdi. T.Kərimlinin bu dövrdə çap olunan “Nizami və ta- rix”, “Görünməyən Füzuli” kitablarında əbədi “insan-zaman”, “Tanrı-mən”, “həyat-ölüm” kimi məsələlərinin rakursunun tapılmasına, onların dövrün mürəkkəb və təzadlı proseslərində, 270 harmoniya və mənəvi kamillik axtarışlarında iştirak edən milli sərvət kimi qiymətləndirilməsinə uğurlu bir cəhd vardı. Birinci kitabda müasir tarix dəyişən xronotopun indisində obyektiv təcrübələr məxəzi kimi qiymətləndirilir və Nizami irsi bu zə- mində enerji mənbəyi kimi xarakterizə olunurdusa, ikinci kitab başqa bir dahi- Füzuli tilsiminin “tozunu silməyə” yönəlmiş missiya idi. O qədər ki, şair haqqında mövcud olan ”bu dünyadakı şerlərin əksəriyyəti görünən torpaqların və ən yaxşı halda görünən göy üzünün şeridir. Füzuli şeri isə görünməyən göy üzünün şeridir” (Vaqif Bayatlı Odər) kimi fikirləri təqib qılaraq, eyni zamanda füzulişünas kimi “puzxənd” eyhamlara giriftar olmamaq nədənindən görünməyən göy üzünün şairini məhcul, sirli-sehirli dünyanın adamı kimi təqdim etməyi özünün əməl borcu bilirdi. Kitabın hətta adında ehtiva olunan qayəsi isə milli-mədəni ruhun Füzuli müəmması önündə hələ də çaşqınlığına bir işarə olmaqla yanaşı bu dürlü varlığı naşı və diletant yanaşmaların cəngindən almağa yönəlmiş mübarək addım idi. “Hicran ömrü”sə alimin başqa, mənəvi-ruhsal dünyasını sər- giləyən bir ömür kitabıdır. Alimliklə ruhun qidasını doyurmaq olmur axı, neyləyəsən ki, ürək dediyimiz nəsnə yalnız şeir dili- nə yuvasından çıxır və bu məqamda poeziya, şeiriyyat insanın ruhi-psixoloji ovqatını sərgiləyən ən mahir vasitəyə dönür. Əslində, mən şairliyə heç vaxt peşə kimi baxmamışam, şairlik poetik yaşam hadisəsidir, insanın iç dünyasınin şəklidir. Ona görə də mübaliğəsiz bütün sənət sahiblərinin peşələrinin yanına şair sözü qədər əlavə olunan, yaxud bu iddiada bulunmağa təşnəli olunan ikinci bir təyin yoxdur. Həkim-şair, neftçi-şair, riyaziyyatçı şair, bəstəkar-şair və s.. və i., nə qədər peşə say- maq olar, şair sözünün təyini kimi. Təbii, bunlardakı şair sözü- nü daha əvvələ çıxartmaq da olar, bir şərtlə ki, yazılan seirlərin mayasında, şah damarında istedad olsun, həm bu zaman şair adının özü təyin olmaq qüdrətini ehtiva edəsidir. “Hicran ömrü”ndəki şeirlər qeyri-adi nəfəsdən, yeni, orijinal siqlətdən xəbər vermir. Lakin T.Kərimlinin şeirlərində poetik |