«Mikroiqtisadiyyat» fənnindən kollokvium sualları və cavabları

Tələbin dəyişməsi və ya tələbdə dəyişiklik – alıjıların nemətə görə ödənişə,  yaxud nemətin eyni miqdarına 

görə daha böyük və ya az qiyməti ödəməyə hazırlıqdakı dəyişiklikləri əks etdirən prosesdir. Ehtimal edək ki, 

bazar tələbi D0 tələb  əyrisilə təmsil olunmuşdur(şəkil 2). İlkin olaraq nemətin P0 qiyməti zamanı  tələbin  

həjmi  Q0-ı təşkil  etmişdir. 

 

 

 

Şəkil 1.Tələbin  kəmiyyətinin 

dəyişməsi 

---

7 

 

Tutaq  ki,  istehlakçıların  real  gəlirləri  yüksəlmişdir.  Alıjıların  davranışı  dəyişmişdir,  indi  isə  onlar  tələbin  eyni  həjmi 

daxilində  nemət vahidinə  görə  daha yüksək qiyməti, məsələn, P1-i ödəməyə hazırdırlar. Bu o deməkdir 

ki,  alıjılar  böyük  tələb  irəli  sürürlər,  belə  ki,  əvvəljə  P1  qiymətinə  Q2  tələbi  uyğun  gəlirdi,  indi  isə  eyni 

qiymət zamanı o, Q0 -dək artmışdır. Təbiidir, indi P0 qiyməti zamanı aılıjılar  böyük miqdarda, məsələn, 

Q1 qədər nemət alajaqlar. Bunların hər ikisi müxtəlif formada olsa da tələbin həjminin artmasını bildirir: 

(Q0>  Q2),  (Q1>  Q0)-dir.  Nəzərə  lsaq  ki,  tələb  əyrisi  «qiymət-miqdar»  jütlüyü  dəstini  təjəssüm 

etdirir, onda bu  göstərilən dəyişikliklər bütün tələb əyrisinin, bizim halda isə D1 vəziyyətinə yerdəyişməsində 

ifadə olunur. Alıjıların ödənişə hazırlığı aşağı düşərsə, onda proses tələbdə əks dəyişikliklərlə səjiyyələnəjəkdir(şəkil 

3).  P0  qiyməti  zamanı  tələb  Q0  -dan  Q2-dək  ixtisar  olunur,  Q0–  tələbinin  saxlanması  isə  yalnız  P2 

qiyməti zamanı mümkün olur. Yekunda  bütün  proses  tələb  əyrisinin  yalnız  əks  istiqamətə–  D2 

vəziyyətinə  yerdəyişməsində  ifadə  olunur.  Ümumi  nətijə  ondan  ibarətdir  ki,  tələbin  dəyişməsi  həmişə  tələb