Mikroorganizmlar fiziologiyasi

Oziqlanish tiplari. Hozirgi vaqtda mikroorganizmlarni oziqlanish tipiga qarab klassifikatsiyalaganda, e`tiborni ularning energiya va uglerod manbalarini o`zlashtirishiga karatiladi.

• 
  Fotolitotrofiya — bu tipda ovqatlanuvchi mikroorganizmlar yorug`lik energiyasini ishlatib, СO2 va anorganik moddalardan H2O, H2S, S hujayra moddalarini sintezlaydi. Bu guruhga tsianobakteriyalar va qirmizi oltingugurt bakteriyalar misol bula
  oladi.
  
• 
  Fotoorganogeterotrofiya — bu tipda ovqatlanuvchi bakteriyalar fotosintezdan tashqari, oddiy organik moddalarni ishlatishi mumkin. Bu guruhga qirmizi nooltingugurt bakteriyalar kiradi.
  
• 
  Xemolitoavtotrofiya — bu tipda ovqatlanuvchi mikroorganizmlar energiyani anorganik birikmalarni (Н2, NH4, NO2, Fe2+, H2S, S°, SO32-, S2O32-,CO), oksidlanishidan oladi. Bu jarayon xemosintez deyiladi. Xemolitoavtotroflar hujayrani bor
  komponentlarini sintez qilishi uchun uglerodni SO2 dan oladi.

  Temir va nitrifiqator bakteriyalar xemosintezni, 1887-90 yillarda S.N.Viiogradskiy kashf etgan. NH3 + 1 1\2 O2 → HNO2 + Н2O + 2.8 105

  HNO2 + 1 1\2 O2 → HNO3 + 0.7 105

  2FeCO3 + 1\2 O2 + 3H2O → 2Fe(OH)3 + 2CO2 + 1.7 105

  
  
  
  
• 
  Xemoortanogegerotrofiya — bu tipda ovqatlanuvchi mikroorganizmlar kerakli energiya va uglerodni organik moddalardan oladi. Misol qilib, Tuproq va boshqa substratlardagi aerob va anaerob mikroorganizmlarni ko`rsatish mumkin. Bularga saprofit, porazit mikroorganizmlar kiradi.
  

Mikroorganizmlarda miksotrof ovqatlanish tipi ham uchraydi. Bu tipda ovqatlanadigan mikroorganizmlar bir vaqtning uzida ham organik modda ham mineral birikmalarini oksidlaydi yoki ular uchun uglerod manbai bo`lib, karbonat angidrid va organik moddalar xizmat qiladi.

Tabiatda keng tarqalgan mikroorganizmlardan yana bir guruhi metiltroflar bo`lib, ular usish uchun kerak energiya va

uglerodni bir uglerodli moddalardan (metan, metanol, formiat, metilamin) oladi. Ular boshqacha C1 - o`zlashtiruvchi formalar (shakllar) yoki metiltroflar deyiladi.