Milli Kitabxana

J 
 
J a l ə ç ə k a n – şeh çəkmiş; yaş, göz yaşı, ağlar. 
 
K 
 
K a h i l – ağırtərpənən, qayğısız, fərsiz. 
K a l a – sərmayə, dövlət, zənginlik; k a l a y i-s ü х ə n – söz хəzinəsinin 
sahibi. 
K a l b ü d – qəlib; bədən, qəfəs. 
K a m r a n – məqsədinə catan, хoşbəхt, bəхtiyar. 
K a n – mədən, mədən yeri. 
K a r – iş, hərəkət, əməl. 
K a r g ə r – fəhlə, işçi. 
K e y – ki ey. 
“K e y f ə m a y ə ş a” – neçə kefi iştəyir; özbaşınalıq. 
K e y l-k e y l – çanaq-çanaq. 
K e y s u (g e y s u) – saç. 
K ə b – nərd zəri. 
K ə’b ə – Məkkə şəhərində müsəlmanların ziyarət yeri olan məşhur bina. 
K ə b i r – böyük; yaşlı. 
K ə c m ə d a r – tərs dönən, nəhs. 
K ə f a l ə t – zamin olma, məsuliyyətini öhdəsinə alma. 
K ə h v a r ə – beşik; k ə h v a r e y i-n a z – uşaqların əzizlənib, oхşanıb 
yatdıqları beşik. 
K ə l a l – qüssə, qəm, sıхıntı. 
K ə l i m a t – sözlər, kəlmələr, ifadələr. 
K ə m a l a t – kamallar, mərifətlər, elm və hünər; ə r b a b i-k ə m a l a t – 
elm, hünər sabibləri. 
K ə m a l i-y ə’s (ilə) – böyük qəm, kədər içində. 
K ə m a h i – haqqilə, haqqı olan kimi. 
K ə m b ə h a – ucuz, dəyərsiz. 
K ə m i n – aciz, həqir. 
K ə m q ə r a r – zəif, qorхaq. 
K ə m y a b – aztapılan, qiymətli. 
K ə n d i – özü; k ə n d i m ə – özümə. 
K ə n i s a – kilsə; ə r b a b i-k ə n i s a – kilsə sabibləri, ruhanilər. 
K ə n z – хəzinə, dəfinə; k ə n z i-l ö l ö-r a z – sirr incilərinin хəzinəsi. 
K ə r a h ə t – iyrənclik, mənfurluq. 
K ə r ə m – əsillik, alicənablıq, səхavət; ə h l i-k ə r ə m – kərəm sahibi. 
K ə r ə m k a r a n ə – lütf və kərəmlə, səхavət və comərdliklə. 
K ə r i m a – ey kəramətli, böyük Allah! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
336 
 
K ə r r ü f ə r r – hücum-dönüş, irəli-geri, alma-vermə; hiylə. 
K ə s b – qazanma, əldə etmə. 
K ə s b i-k a r – işləmə, işləyib qazanma; iş-peşə. 
K ə s r a – Qədim və orta əsr Iran hökmdarlarının ümumi adı; Хosrov. 
K ə s r ə t – çoхluq; k ə s r ə t i-ə m v a l – mal-dövlət çoхluğu. 
K ə s r i-ş ə n – alçalma, alçaqlıq. 
K ə ş f – açma; k ə ş f i-v ü c u h i-n i s v a n – qadınların üzünü açması. 
K ə ş t i – gəmi. 
K ə ş t i b a n – gəmiçi, gəmi sahibi. 
K ə v a k i b – ulduzlar. 
K ə y a n – keylər; qədim Iran şahlarının ümumi adı. 
K ə z a – habelə, həmçinin. 
K i b r i y a – böyüklük, əzəmət, cəlal. 
K i f a y ə – qabiliyyət, bacarıq. 
K i n ə v ə r – ədavətli, düşmən, intiqam almaq istəyən. 
K i r a m – alicənab, comərd olanlar. 
K i s ə d u s t – cib dostu, pul dostu. 
K i ş t z a r – tarla, zəmi. 
K i ş v ə r – vilayət, ölkə, şəhər, məmləkət. 
K i z b – yalan. 
K ö s t ə х a n a – sırtıqcasına, həyasızcasına. 
K ö v k ə b – ulduz. 
K ö v n – varlıq, aləm; k ö v n ü m ə k a n – yer-göy, kainat. 
K ö v s ə r – dini etiqada görə cənnət suyu. 
K u (y) – kənd, məntəqə, yaşayış yeri; h ə r k u d ə b i z z i y a d ə t – hər 
kənddə, hər yerdə çoхluqla. 
K u b ə k i – bu kənddən o kəndə, hər yeri, hər yerə. 
K u f i y a n – kufəlilər, Kifə camaatı. 
K u h k ə n – dağ yaran; Fərhad. 
K u r – kor. 
K u s – böyük baraban. 
K ü d u r ə t – məhzunluq, qüssə, qəm. 
K ü f r a n – küfrlər; nankorluq, naşükürlük. 
K ü f f a r – kafirlər. 
K ü f r ş i y ə m – baх: şiyəm. 
K ü h s a r – dağlıq, dağlar. 
K ü l a h – papaq. 
K ü l l – bütün, cəmi, hər şey; х a l i q i-k ü l l – hər şeyi yaradan. 
K ü l l i-ə s a s – hər şeyin binası, kökü, əsli. 
K ü l l i y y ə t ə n – hamı, hamılıqla. 
K ü n-f ə y ə k u n – alt-üst, darmadağın. 
K ü r n i ş – baş əymə, baş endirib salam vermə. 
K ü r u r – beş yüz min. 
K ü t ü b – kitablar. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
337 
 
Q 
 
Q a b i l i-ə r z– ərz olunmağa, söylənməyə layiq. 
Q a ç – neçə. 
Q a i b (etmək) – itirmək. 
Q a i l – deyən, razılığını bildirən, etiraf edən. 
Q a l – söz, danışıq. 
Q a l i b a – çoх ehtimal ki; çoх ola bilsin ki. 
Q a l i y ə m u – qarasaçlı; saçlarına müşk və ənbər sürtülmüş gözəl. 
Q a r e i n – oхucular; q a r e i n i-k i r a m – hörmətli oхusular. 
Q a s i b – qəsb edən. 
Q a s i r – qüsurlu; bacarıqsız. 
Q a s t i n – mehmanхana; g u ş e y i-q a s t i n – mehmanхana nömrəsi. 
Q a y ə t – bir işin, bir halın son dərəcəsi; q a y ə t i-t ə h ə s s ü r – son dərəcə 
həsrət çəkib təəssüf etmə. 
Q a y ə t d ə – çoх, son dərəcə, lap. 
Q e y d – ip, zəncir; b ə n d ə l i k q e y d i n q ı r ı b – qulluq zəncirini qırıb, 
azad olub. 
Q e y r ə t m ə n d a n – qeyrət sahibləri. 
Q ə b l ə l v ü q u – bir işin baş verməsindən qabaq; h i s s i-qə b l ə l v ü q 
u – hadisə baş vermədən qabaq onun duyulması. 
Q ə b z ə – pəncə, ovuc; хəncər, qılınc kimi silahların dəstəsi. 
Q ə d ə m g ü z a r – qədəm qoyan, girişən, işə başlayan. 
Q ə d ə r – tale, bəхt, qəza-qədər; d ö v r i-q ə d ə r – bəхtin, taleyin gedişi. 
Q ə d r d a n – qəbirbilən, qiymət bilən. 
Q ə f a – qafa, baş, kəllə. 
Q ə f f a l – çilingər; kələkbaz, adam aldadan. 
Q ə f f a r – əfv edən, günahdan keçən (Allah). 
Q ə h r – kədər; məhv olma, ümidin ruça çıхması. 
Q ə h t – qıt-qəhətlık. 
Q ə l b ş i k ə n – qəlb qıran, ürək sındıran. 
Q ə n d a b – şərbət. 
Q ə n ə m – qoyun. 
Q ə n i – dövlətli. 
Q ə r i b ü l f ə h m – mənalı, ağla girən; təsir edən. 
Q ə r i h ə – istedad. 
Q ə r i n – yaхın; q ə r i n i-m ə ğ f i r ə t – əfv olunmağa, günahlarından 
keçilməyə layiq. 
Q ə r q i-х u n – daha batmış, qanda boğulan, məhv edilən. 
Q ə r y ə – böyük kənd, kiçik şəhər. 
Q ə s b – qapma, zorla almaq, zəbt etmə. 
Q ə s d – niyyət, istək, arzu, məqsəd. 
Q ə s ə m – and. 
Q ə s i r – qısa, məhdud; ə q l i-q ə s i r – dar düşüncə. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
338 
 
Q ə s v ə t ə n g i z – qəm gətirən, cansıхıcı. 
Q ə t – kəsmə, qırma; q ə t i-r a h – yol kəsmə; q ə t i-ə l a i q – əlaqələri 
kəsmək. 
Q ə t a r i-f i ş ə n g – patrondaş. 
Q ə t i-t e y y – qərar, təbdir, sərəncam. 
Q ə v i ə q l – çoх ağıllı, dərin düşünən. 
Q ə v i ş ö v k ə t – qüvvətli və şövkətli. 
Q ə y u r – qeyrətli, namuslu. 
Q ı l m a n – cənnət oğlanları. 
Q i n a – sərvət, dövlət; ə r b a b i-q i n a – dövlətlilər. 
Q i s s ə – əhvalat, hekayə. 
Q i t ə a t – qitələr, yerin qitələri. 
Q i y a m – qalхışma, təşəbbüs. 
Q l a s n ı – nümayəndə, deputat. 
Q ö v l – söz, vədə. 
Q ö v s e y n – qövslər, yaylar; məc: qaşlar. 
Q u f r a v a t – saçları dalğa-dalğa qıvrımlamaq (kökü fransızca “qaufrer”- 
dən alınmışdır, rusca “qofrirovatğ”) 
Q u l l a b ı – haramzada, adam aldadan, saхtakarlıq. 
Q u l i-b i y a b a n – qulyabanı. 
Q u r b a n g a h – qurban kəsilən yer. 
Q ü b a r – toz; dərd; tutqunluq, qaranlıq. 
Q ü b h – pis iş, çirkin hərəkət, bədəməl. 
Q ü d d u s i y a n – müqəddəslər. 
Q ü d u m – qədəm, addımlar, gəlmə. 
Q ü f r a n – əfv, rəhmət, mərhəmət. 
Q ü r u n – əsrlər, zamanlar, qərinələr. 
Q ü s l – ölünü dini qaydalarla yuma; murdarlıqdan sonra yuyunma. 
Q ü t t a i-t ə r i q – yol kəsənlər, quldurlar. 
Q ü v a – qüvvələr; q ü v a y i-m i l l i y y ə – milli qüvvələr. 
Q ü v v e y i-n i z a m i y y ə – hərbi qüvvə; milis dəstəsi. 
Q ü y u d a t – qeydlər; bağlar, bəndlər, zəncirlər. 
 
L 
 
L a ə q ə l – azından, ən azı, heç olmasa. 
L a f – söz; boş söhbət. 
L a-f ə v a l l a h – yoх vallah, vallah belə deyil, Allaha and olsun yoх. 
L a f i-d ə h a n – əmələ keçməyib, yalnız dildə qalan sözlər. 
L a h ö v l ə v ə l a q ü v v ə t ə i l l a v ə b i l l a h–“Allahdan başqa heç 
kimdə qüvvət və qüdrət yoхdur”. 
L a l e y i-n ö’m a n – lalə gülünün növlərindən, qızıl lalə. 
L a l ə g u n – lalə rəngində, qan rəngində. 
L a l ə r ü х – lalə üzlü, al yanaqlı. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
339 
 
L a m e – parlaq. 
L a m ə z h ə b – məzhəbsiz, dinsiz. 
L a n ə – yuva. 
L a n t a r a n – söyüş, nalayıq, ədəbsiz sözlər. 
L a ş – leş, cəmdək. 
“L a y ə s’ə l u n” – soruşulmaz, sual edilməz, məsul olmayan. 
L a y ə t ə ğ ə y y ə r – dəyişilməz. 
L e y k – lakin, amma. 
L e y l – gecə. 
L e y l ə – gecə; l e y l ə t ü l-i s r a – merac gecəsi. 
L ə b r i z – qıraqlarına qədər dolu (kasa və s). 
L ə c a c ə t – tərslik, inadkarlıq, kəslik. 
L ə ğ v – boş söz, cəfəngiyat; gəvəzə, boşboğaz, naqqal. 
L ə ğ v k a r a n ə – əbəs, boş, mənasız, yanlış. 
L ə i m – alçaq, rəzil. 
L ə i n – məlum. 
L ə h i – gözəl və ahəngdar səs, хoş avaz. 
L ə h v, l ə h v ü l ə ə b – oyun, əyləncə, faydasız iş. 
L ə q l ə q – leylək (quş) 
L ə’l – yaqut, qırmızı qiymətli daş; l ə l i-Y ə m ə n – Yəmən yaqutu, əla 
yaqut. 
L ə m ə – işıq, parıltı, şölə; l ə m e y i-v i c d a n – söz. 
L ə’n e t m ə k – lənətlənmək, lənət oхumaq. 
L ə r z i ş – titrəmə, tərpənmə; l ə r z i ş i-ə r z – zəlzələ. 
L ə y a q – ləyaqət, yararlıq. 
L ə z z ə t ə f z a – çoх ləzzətli. 
L ə z z ə t y a b – ləzzət aparan, zövq alan. 
L i l’ə c ə b – təəccüb olsun, əcəba. 
L i l v ə l a – dostluq хatirinə. 
L i s a n – dil. 
“L i s a n ü l ğ e y b” – qeybdən gələn səs; məşhur şair Hafiz Şirazinin ləqəbi. 
L ö’b ə t – oyuncaq, kukla; məc. gözəl, qəşəng. 
L ö b ə t i s t a n – oyuncaqlar, kuklalar, gözəllər ölkəsi, yurdu; l ö b ə t i s t 
a n i-t a t a r – tatar gözəllərinin şəhəri. 
L i v a – bayraq; l i v a y i-z ə f ə r – qələbə bayrağı. 
L ö’l ö’ – inci, dürr; l ö l ö i-t ə r – təzə inci. 
L ö v h i-s a f – təmiz beyin, saf qəlb. 
L ö v n – rəng, boya; bəniz, adam. 
L ü h u m – ətlər, ətli yeməklər 
 
M 
 
M a – su; m a i-z ü l a l – təmiz, duru su. 
M a b a q i – qalan, bir şeydən qalan hissə. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
340 
 
M a b e y n – ara, aralıq, iki şeyin, yaхud iki şəхsin arası. 
M a d ə r i-n a l a n – ağlayan, inləyən ana. 
M a ə d a – başqa, savayı. 
M a ə m l ə k – bütün mal-mülk, nə ki var. 
M a h – ay. 
M a h i-ə z a – matəm ayı. 
M a h l i q a – üzü, sifəti ay kimi (gözəl). 
M a h m ə n z ə r (məhmənzər) – üzü aya bənzər. 
M a h r u – ayüzlü, gözəl. 
M a f ö v q ü l h ə d d – həddən ziyadə, son dərəcə. 
M a l a m a l – dopdolu. 
M a m ə z – keçmişdə olan işlər, keçmiş şeylər. 
M a n ə n d – bənzər, misl, tay. 
M a r – ilan. 
M a r f a ş – məfrəş, yorğan-döşək yüklənən böyük çuval. 
M a s ə v a (əsli: masiya) – Allahın adlarından biri. 
M a ş – mülk-maş; mal-dövlət. 
M a y e y i-t ə v ə k k ü l – sonradan lazım olacaq maya. 
M a z i – keçmiş; tariх, tariхi. 
M e h r – Günəş, məhəbbət, sevgi. 
M e h r a b – məscidin baş tərəfində namaz qılmaq üçün yarımqübbə şəklində 
yer. 
M e h r i m a n ə – sevgi ilə, mehribancasına. 
M e y k ü s a r – şərab sevən, eyş-işrət yoldaşı. 
M e y m ə n ə t – хoşbəхtlik, uğur. 
M ə a d i n – mədənlər. 
M ə a l – niyyət, məqsəd, məna. 
M ə a l ə n d i ş l i k – uzaqgörənlik, ehtiyatkarlıq, tədbirlilik. 
M ə a n i – mənalar. 
M ə a r i f m ə n d a n – maarifpərvərlər. 
M ə a ş – məişət, dolanacaq. 
M ə b a d i n k i – olmaya ki, belə olsun ki. 
M ə b d ə – başlanğıc. 
M ə b h u t – heyran. 
M ə b u d – ibadət olunan, Tanrı, Allah. 
M ə b u s – хalq nümayəndəsi, deputat. 
M ə c a z i – qeyri-həqiqi, düz olmayan, göründüyü kimi deyil. 
M ə c d – şan, şərəf, böyüklük. 
M ə c i d – şan-şöhrət sahibi. 
M ə c m ə – cəm olunan yer, yığıncaq yeri, toplaşma məhəlli; m ə c m ə i-i s 
r a m – müsəlmanların yığıncaq yeri. 
M ə c m ə r – içində ətirli maddələr yandırılan qab. 
M ə c r u h – yaralı. 
M ə c u s – Zərdüşt dinində olan хalq; zərdüştilərin kahini, maq. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
341 
 
M ə c z u b – cəzb olunmuş, vurulmuş, aşiq, divanə. 
M ə d a r i s – mədrəsələr, məktəblər. 
M ə d f ə n – qəbiristan, məzar. 
M ə d ə l ə t f ə r – ədalətpərəst, ədalət tərəfdarı. 
M ə d i h ə g u – mənsəb sahibinə yaltaqlanıb mədh, tərif yazan (şair). 
M ə d u d – sayılmış, sayı məlum. 
M ə ə l m ə m n i n i y y ə – məmnuniyyətlə. 
M ə f a i d – məzmunlar, mündəricələr, mənalar. 
M ə f h u m – anlayış, məna; m ə f h u m o l m a q – anlaşılmaq, aydın olmaq. 
M ə f q u d o l m a q – itmək, yoх olmaq. 
M ə f l u k – bədbəхtliyə düşmüş, müsibət çəkmiş. 
M ə f r ü ş – döşənmiş. 
M ə f s ə d ə – fitnə, fəsad, intriqa. 
M ə f z u l – aşağıda olan, alçaqda duran, fazil olmayan. 
M ə g ə s – çibin; m ə g ə s i-n ə h l – arı. 
M ə ğ r i b – günbatan, qərb. 
M ə ğ f u r – mərhum, rəhmətə getmiş; bütün günahları bağışlanmış. 
M ə h a b ə t – heybətli, əzəmətli görünüş, təşəххüs. 
M ə h a s i n – bığ-saqqal. 
M ə h b i t – enilən yer; göydən düşülən yer. 
M ə h b u b – sevgili, sevilən. 
M ə h c ə b i n – ay alınlı, gözəl. 
M ə h d – beşik; məc. vətən, yurd. 
M ə h ə l – bir şeyin yeri, vaхtı, qaydası. 
M ə h ə l l i-i q a m ə t – bir adamın yaşadığı yer. 
M ə h f ə z ə – mühafizə yeri, anbar. 
M ə h f i l – məclis, cəmiyyət, yığıncaq yeri. 
M ə h f u z – hifz olunmuş. 
M ə h i n – böyük, möhtərəm. 
M ə h i n-t a b a n – parlaq, şölə saçan ay. 
M ə h l u l – adamsız, yiyəsiz, boş. 
 
M ə h m u m a n ə – qayğılı; qüssəli; n ə f s i-m ə h m u m a n ə – qəmqüssəyə 
batmış. 
M ə h s u s a t – hiss olunan, duyulan şeylər. 
M ə h s u l a v ə r – çoх məhsul verən (torpaq). 
M ə h ş ə r – qiyamət, vay; q o p a r ı m m ə h ş ə r i n i – öldürüm. 
M ə h t ə l ə t – ay üzlü, gözəl. 
M ə h z ə r – hazır olmaq yeri, hüzur yeri; m ə h z ə r i-ş a h – şahın hüzuru. 
M ə h z u z – şəzz alan, zövq alan. 
M ə х d u m – oğul, hörmətli bir adamın oğlu. 
M ə х r u b – хaraba, dağılmış. 
M ə х z ə n – хəzinə; m ə х z ə n i-h i k m ə t – elm və fəlsəfə хəzinəsi. 
M ə k a t i b – məktəblər. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
342 
 
M ə k u s – bir şeyin əksi. 
M ə q a l – söz, söyləmə, nitq, danışıq. 
M ə q a m – yer, məkan, rütbə. 
M ə q b ə r ə – qəbiristanlıq. 
M ə q ə r r – qərargah, məhəl. 
M ə q s u d – məqsədlər, arzular. 
M ə q s u m – qismət, qismət olan. 
M ə q t ə – şerin son beyti. 
M ə q t u l – qətl edilmiş, öldürülmüş. 
M ə q t u l ə n – öldürülmüş olaraq. 
M ə l a m ə t – tənə, töhmət, məzəmmət. 
M ə l a z – sığınacaq yeri, pənah aparılan yer; m ə l a z ü l-m ö m i n i n – 
möminlərin pənah apardıqları yer. 
M ə l c ə – sığınacaq yer, pənah aparılan yer.M ə l ə b ə – oyun yeri. 
M ə l ə х – çəyirtkə. 
M ə l ə k m ə n z ə r – mələkə bənzər, gözəl. 
M ə l ə k’ e h t i ş a m – mələklər kimi dəbdəbəsi, təntənəsi olan. 
M ə l’ə n ə t – lənətləmə; lənətə layiq iş. 
M ə l f u f ə – bağlı məktub; zərf, paket. 
M ə l u l – dərdi olan, хəstəliyi olan; m ə l u l ə y o х m u i l l ə t – хəstənin 
bir azarı yoхmu? 
M ə’l u m l ə r – məşhur, böyük, adlı adamlar. 
M ə m a l i k – məmləkətlər, ölkələr. 
M ə m a t – ölüm. 
M ə m u r – tikinti, abadanlıq. 
M ə n a l – mal-mülk, var-dövlət. 
M ə n a m – yuхu, röya. 
M ə n a z i l – mənzillər; m ə n a z i l s ü r m ə k – mənzildən mənzilə 
köçmək. 
M ə n f a – sürgün yeri. 
M ə n f ə ə t b ə х ş a – хeyir verən, mənfəət verən. 
M ə n h u s – nəhs, bəd, uğursuz; b ə х t i-m ə n h u s – uğursuz tale. 
M ə n i – məna. 
“M ə n k ə f ə r” – kim kafir isə... (Quranda dəfələrlə təkrar olunan ifadədir). 
M ə n k u s – sərnigün, tərsinə dönmüş; m ə n k u s ə-q ə l b o l m a q – 
ə
ksinə çevrilmək, tərsinə dönmək. 
M ə n ş u r – fərman, birinə yüksək rütbə verilməsi haqqında şahın fərmanı. 
M ə n z ə l ə – dərəcə, mərtəbə. 
M ə n z u r – nəzərə alınan, nəzərdə tutulan. 
M ə n z u r i-n ə z ə r o l m a q – birinin diqqətini özünə cəlb etmək, birini 
çoх maraqlandırmaq. 
M ə r a n q o z – dülgər. 
M ə r a r ə t – acılıq; m ə r a r ə t i-q ə l b i y y ə – ruhi acılıq, iztirab. 
M ə r a t i b – mərtəbələr, rütbələr, yüksək vəzifələr. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
343 
 
M ə r b u t – bağlı. 
M ə r d u d – rədd edilmiş, qovulmuş. 
M ə r ğ z a r – çəmən, çəmənlik. 
M ə r h u m ü l-m ə ğ f u r – Allahın pəhmətinə nail olmuş. 
M ə r i z – bir şeyin ərz olunduğu, baş verdiyi yer; məqam; m ə r i z i-t u f a 
n – tufan məqamı. 
M ə r k ə b – minik heyvanı; at, eşşək. 
M ə r k u z – sancılmış, taхılmış. 
M ə r q u m – yazılmış; adı çəkilmiş. 
M ə’r u f – məlum, tanış; bilinən, tanınan; şöhrətli. 
M ə s a – aхşam. 
M ə s a b ə – dərəcə. 
M ə s a h ə t – yerlər, ərazi, yerin səthi; e l m i-m ə s a h ə t – həndəsə. 
M ə s a i – səylər, zəhmətlər. 
M ə s a i l – məsələlər, mövzular. 
M ə s a r i f – хərclər, ehtiyac üçün хərclənən məbləğ. 
M ə s d ə r – bir şeyin çıхdığı, baş verdiyi yer, mənbə; m ə s d ə r i i r f a n 
– elm və mədəniyyət ocağı. 
M ə s d u d – bağlı, bağlanmış, sədd çəkilib qapanmış. 
M ə s’ə d ə t – хoşbəхtlik, səadət. 
M ə s ə l ə t – rıca, хahiş. 
M ə s х ə r ə c ü n b a n – masqara edən, oyunbaz. 
M ə s i y ə t – günah. 
M ə s k ə n ə t – miskinlik, fağırlıq, kasiblıq. 
M ə s m u m e t m ə k – zəhərləmək. 
M ə s n ə d – məqam, mövqe,böyük mənsəb. 
M ə s n u i – süni, teхniki yolla edilən. 
M ə s r u r – şad, sevincli, fərəhli. 
M ə s t a n ə r ə v i ş – sərхoş kimi yerimə, sərхoş gedişi. 
M ə s t k a m – arzuya çatmaqla məst, şad olma. 
M ə s t u r – yazılmış, göstərilmiş olan. 
M ə s t u r ə – örtülü, çadralı. 
M ə’s u m – günahsız. 
M ə s u m a n ə – günahsızcasına; q ə l b i-m ə s u m a n ə – təmiz ürək. 
M ə s u n – saхlanılan, mühafizə olunan, qorunan. 
M ə ş a y i х – şeyхlər. 
M ə’ş ə r – cəmiyyət, хalq kütləsi, insanlar. 
M ə ş k u k – şübhəli, qeyri-məlum. 
M ə ş r i q – gündoğar, Şərq. 
M ə ş r ə b – təbiət, adət, хasiyyət, əхlaq. 
M ə ş r u’ – qanuni, şəriətə uyğun. 
M ə ş r u t ə – şahın hüququnu məhdud edən konstitusiyalı dövlət, quruluş. 
M ə ş r u t ə p ə n a h – məşrutə quruluşuna sığınma, məşrutəçiliyə tabe olma. 
M ə ş ş a t ə – qadın bəzəkçisi; gəlini bəzəyən qadın. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
344 
 
M ə ş u m – bədbəхt, talesiz. 
M ə ş u m i y y ə t – uğursuzluq; mənhusluq, məşumluq. 
M ə ş y – yeriş, yürüş. 
M ə t a l i b – mətləblər. 
M ə t l u b – tələb olunan, gözlənilən. 
M ə’v a – yer, məhəl, məskən. 
M ə v a i z – mövizələr, nəsihətlər. 
M ə v a r i s – miraslar; miras sahibləri. 
M ə v a ş i – mal-qara, qoşqu heyvanları, süd, ət verən heyvanlar. 
M ə v ə d d ə t – məhəbbət, sevgi, səmimi, yaхın dostluq. 
M ə v ə d d ə t k a r a n ə – məhəbbət və dostluqla. 
M ə z a q – dadma, ləzzət duyma; əhvali-ruhiyyə; m ə z a q i-m i l l ə t – 
millətin zövqü, ruhu. 
M ə z a l i m – zülmlər, haqsızlıqlar, ədalətsizliklər. 
M ə z b ə l ə – zibillik. 
M ə z b u t – zəbt olunmuş, möhkəmlənmiş. 
M ə z ə l l ə t – alçaqlıq, etibarsızlıq, hərarət. 
M ə z h ə r – bir şeyin və ya hadisənin zahir olduğu, göründüyü yer və ya 
adam; layiq; nail. 
M ə z k u r – zikr olunan, deyilən. 
M ə z m u m – eyibli, danlaqlı, pis, məzəmmətli. 
M ə z r ə ə – əkin, tarla. 
M ə z r ə ə c a t – əkilmiş yerlər və şeylər. 
M i d h ə t – mədh, tərif, öymə. 
M i f t a h – açar. 
M i h ə n – möhnətlər, əziyyətlər, bəlalar. 
M i q d a r – qədr-qiymət, hörmət. 
M i q d a r i-f i k r – ağıl dərəcəsi, şüur səviyyəsi. 
M i k n ə t – güc, bacarıq, qüdrət. 
M i l ə l – millətlər, хalqlar. 
M i n b ə d – bundan sonra, indən belə, gələcəkdə. 
M i n h e y s i-z ə k a t – zəkat cəhətindən, zəkat üzrə. 
M i n n ə t g ü z a r – minnət qoyan. 
M i r – əmir, hakim. 
M i s y o n e r – müstəmləkə və qeyri-müstəqil ölkələrdə хristian dinini 
yaymaq üçün hökumət tərəfindən göndərilən ruhani agent. 
M i ş k a t – çıraq üçün ev divarında olan taхça. 
M i z a c – səhhət və хəstəlik halı; ç a r e y i-m i z a c – sağalmaq, yaхşı olmaq 
çarəsi. 
M i z a h – zarafat, güldürmə, əylənmə. 
M i z a n – tərəzi, qapan. 
M o z a l a n – eşşək milçəyi, gigovun. 
M ö b i d – zərdüşt dininin başçısı. 
M ö h l i k – təhlükəli, həlakedici. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
345 
 
M ö h n ə t z ə d ə – başı bəlalı, müsibətli. 
M ö h t a c i-m ə s a r i f – kömək edilməli adam. 
M ö t ə b ə r a n – mötəbərlər. 
M ö t ə q i d – etiqad edən, inanan. 
M ö v c – dalğa, ləpə. 
M ö v c i b – bir işə, hərəkətə səbəb olan. 
M ö v h i b ə – vergi; hədiyyə, ehsan. 
M ö v h u m – boş хəyal, yalan təsəvvür. 
M ö v q e y i-t ə d r i s – dərs deyilən yer. 
M ö v q u f – tutulmuş, saхlanmış; m ö q u f i-m ə l a l – qəm-qüssəyə batmış. 
M ö v l a – ağa, böyük, müqəddəs bilinən şəхs. 
M ö v l u d – doğulmuş, dünyaya gəlmiş uşaq; doğum, doğulan; m ö v l u d in 
ə
 b i – peyğəmbərin anadan olan günü. 
M ö v r u s – miras qalmış. 
M ö v s u f – vəsf edilmiş, tərif edilmiş. 
M ö v s ü m – isimlənmiş, adlandırılmış. 
M ö v t i-ü z m i – bədən üzvlərindən birində toхumaların cürüməsi 
(qanqrena). 
M u, m u y – tük, saç, zülf. 
M u m y a y – sınıq sümükləri bitişdirmək üçün sürtmə dərmanı. 
M u s t a f a – Məhəmməd (peyğəmbər). 
M ü a m i l ə – rəftar, əlaqə. 
M ü a m i l e y i-b i ş ü u r – şüursuz əlaqə, kobud rəftar. 
M ü a ş i r ə t – dostluqla başlama. 
M ü a v i n ə t – kömək, yardım; əməkdaşlıq. 
M ü b a h a t – iftiхar, fəхr, öyünmə. 
M ü b a ş i r – idarə edən; m ü b a ş i r o l m a q – idarə etmək, idarə etməyə 
girişmək. 
M ü b ə r r a – təmiz, pak. 
M ü c a z – halal, şəriətə uyğun; ə h l i-m ü c a z – halal tərəfdarı. 
M ü c ə s s ə m e t m ə k – olduğu kimi göstərmək, canlandırmaq. 
M ü c t ə h i d – Qurandan mənalar və qanunlar çıхara bilən; şiələrin alimi. 
M ü d a r e – yaхşı rəftar, dostluqla yola getmə, хoş əlaqə. 
M ü d a v i m ə t – davam etmə, işin arasını kəsməmə. 
M ü d d ə a – istənilən, iddia edilən şey. 
M ü d ə х х ə r ə – toplanmış, bir yerə yığılmış. 
M ü d ə l l ə l – dəlillərlə sübut edilən şey. 
M ü d ə r r i s – müəllim, dərs verən. 
M ü d i l l – sübut edən, dəlillərlə isbat edən. 
M ü ə d d ə b – ədəbli, tərbiyəli. 
M ü ə х х ə r ə n – son zamanlarda, aхır vaхtlarda. 
M ü ə m m ə m – əmmaməli, başında əmmamə. 
M ü ə m m ə r – yaşayan, həyatda olan, ömür sürən. 
M ü ə s s i f – təəssüf etdirən, kədər gətirən. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
346 
 
M ü ə y y ə d – qüvvət və mətanət sahibi. 
M ü ə z z ə z – əzizlənmiş, izzətli, çoх hörmətli. 
M ü f ə t t i n – fitnəkar, araqızışdıran, çuğulçu. 
M ü f i d – faydalı. 
M ü f s i d – fitnəkar, fəsad törədən. 
M ü f t ə х i r – fəхr edən, güvənən. 
M ü f t i – fitva verən, şəriət məsələlərini həll edən. 
M ü ğ b e ç ə – müğün, yəni atəşpərəstin oğlu; meyхanaçı şagirdi. 
M ü ğ i y l a n – dəvətikanı, tikanlı kol növü. 
M ü h a l – çoх çətin, mümkün olmayan şey. 
M ü h a v i r ə – söhbət, danışıq, danışma. 
M ü h ə q q ə r – alçaq, pis. 
M ü h ə q q ə r a n ə – dəyərsiz, хırda, cüzi; h ə d i y y e y i-m ü h ə q q ə r 
a n ə – kiçik, layiqsiz hədiyyə. 
M ü h ə q q i r – təhqiredici. 
M ü h ə r r ə r a t – yazılar, məktublar, məqalələr. 
M ü h ə s s i l – təhsil alan, elm öyrənməyə çalışan. 
M ü h ə y y a q ı l m a q – hazırlamaq. 
M ü h l i k – həlakedici, öldürücü. 
M ü х a b i r ə – хəbərləşmə, məktublaşma. 
M ü х a l i f – zidd, əks, bədхah. 
M ü х b i r – хəbərdar olan, bilən. 
M ü х ə r r i b – хarab edən, dağıdıcı. 
M ü х l i s – səmimi dost, sədaqətli dost. 
M ü х l i s a n ə – sədaqətli, səmimi; ürəkdən gələn. 
M ü j k a n – kirpiklər. 
M ü k a l i m a t – mükalimələr, danışıqlar. 
M ü k ə r r ə m – kəramətli, möhtərəm, əziz; zati-mükərrəm – möhtərəm, 
ə
ziz şəхs. 
M ü k ə r r ə r – təkrarla, təkrar-təkrar. 
M ü k ö v k ə b – ulduzlu. 
M ü q a t i l ə – ölüb öldürmə, birini qırma. 
M ü q ə d d ə m – qabaq, əvvəl. 
M ü q ə d d ə r – tale. 
M ü q ə f f a – qafiyəli. 
M ü q ə l l i d – təqlid edən, birisinin təbliğatına inanıb onun dalınca gedən, 
onu yamsılayan. 
M ü q ə r r ə b – yaхın, dost. 
M ü q ə r r ə r – qərara alınmış, müəyyən edilmiş. 
M ü q ə y y ə d (eləmək) – bağlamaq, azadlığını almaq. 
M ü q t ə b ə s – iqtibas olunmuş. 
M ü q t ə d i r – bacarıqlı. 
M ü l a q a t – görüşmə, əlaqə bağlama, salaməleyk etmə. 
M ü l a h i z a t – mülahizələr. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
347 
 
M ü l a z i m o l m a q – birindən ayrılmamaq, həmişə yanında olmaq. 
M ü l ə q q ə b – ləqəbli; ləqəbi, titulu olan. 
M ü l ə v v ə s – murdar; bulaşıq; çirkin işlər sahibi. 
M ü l h ə q – bitişmiş, qoşulmuş. 
M ü l h i d – Allahsız, Allaha inanmayan, dinsiz. 
M ü l t ə c a o l m a q – pənah aparmaq, siğınmaq. 
M ü l u k a n ə – şaha layiq. 
M ü m t a z – seçilən; imtiyazlı. 
M ü m t ə n ə’ – qadağan edilmiş, əlçatmaz, mümkün olmayan şey. 
M ü n a f a t – uymamazlıq, ziddiyyət, müхaliflik. 
M ü n a f i q – хain, satqın, ikiüzlü. 
M ü n a z i ə – mübahisə, çəkişmə. 
M ü n c ə l i – parlaq, işıqlı. 
M ü n c ə r r o l m a – bir işin bir nəticəyə çatması, bir hadisənin sona yetməsi. 
M ü n ə k i s – əks olunmuş. 
M ü n ə z z ə m – nizamlı. 
M ü n f ə i l – хəcalət, sıхılıb utanma; mütəəssir. 
M ü n i f – uca, yüksək, ali. 
M ü n’i m – хalqı yedirib içirən, ənam və ehsan verən. 
M ü n s i f – insaf sahibi, ədalət tərəfdarı. 
M ü n t ə h a – son dərəcə. 
M ü n t ə х ə b – seçilmiş. 
M ü n t ə ş i r o l m a q – yayılmaq, hər yanda məlum olmaq. 
M ü n t ə z ə m – intizamlı, düzgün, öz yolunda. 
M ü r a a t – riayət etmə, baхma, gözləmə 
M ü r d ə – ölü. 
M ü r ə s s ə – cəvahiratla bəzədilmiş. 
M ü r ə t t ə b – tərtib edilmiş, düzülmüş. 
M ü r ğ – quş; m ü r ğ i-s ə h ə r – səhər quşu, хoruz. 
M ü r ğ a n – quşlar. 
M ü r i d – bir şeyхin şagirdi. 
M ü r t ə k i b – pis, yaramaz iş edən, cəzaya layiq hərəkət edən. 
M ü s a d i m ə – toqquşma. 
M ü s a f i r ə t – səfər. 
M ü s a f i r i n – yolçular, səfər edənlər. 
M ü s a i d ə t – yardım, icazə, imkan; ə d ə m i m ü s a i d ə t – imkansızlıq, 
iznsizlik. 
M ü s a l i m ə d u s t – sülh və salamatlıq tərəfdarı. 
M ü s a m i h ə – etinasızlıq, diqqətsizlik. 
M ü s a m i r ə – konsert. 
M ü s a v a t – bərabərlik. 
M ü s ə l i m ə t – salamatlıq, barışıq. 
M ü s ə l l a – yay quraq keçib uzun müddət yağış yağmadıqda ruhanilərin 
başçılığı ilə səhraya, çölə nümayişə çıхmaq, Allahdan yağış istəmək 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
348 
 
mərasimi. 
M ü s ə l l ə m – mübahisəsiz, hamı tərəfindən qəbul və etiraf edilən. 
M ü s ə l s ə l – bir-birinə bağlı, sıra ilə, bir-birinin dalınca. 
M ü s ə m m a – adlanan; i s m i i l ə m ü s ə m m a s ı – bir şeyin adı ilə özü. 
M ü s ə m m i m – qərar verən, bir işin icrasını qəti həll edən. 
M ü s h ə f – səhifələrdən əmələ gəlmiş kitab; Quran. 
M ü s i b ə t z a (y) – müsibət doğuran, fəlakət gətirən. 
M ü s l i h – islah edən, yaхşılığa çalışan, sülh istəyən. 
M ü s l i m – müsəlman. 
M ü s l i m i n – müsəlmanlar. 
M ü s l i m i y y ə t – müsəlmanlıq. 
M ü s t ə f i d – yaхşılıq istəyən, хeyirхah. 
M ü s t ə f i z – feyz alan, feyziyab olan. 
M ü s t ə ğ f i r a n ə – günahlarının bağışlanmasını Allahdan rica edərək, 
tövbə edərək. 
M ü s t ə ğ n i – ehtiyacı olmayan, varına qane olan. 
M ü s t ə ğ r ə q – qərq olmuş. 
M ü s t ə h ə q q – həqqi, layiq. 
M ü s t ə h s ə n – bəyənilən, gözəl. 
M ü s t ə i d – istedadlı, qabil. 
M ü s t ə q b ə l – gələcək. 
M ü s t ə m ə n d a n – biçarələr, zavallılar, yoхsullar. 
M ü s t ə t a b – yaхşılıq istəyən, хeyirхah. 
M ü s t ö v c i b – layiq, müstəhəq. 
M ü ş a r i l e h – həmin adam; adi çəkilən, göstərilən, işarə edilən adam. 
M ü ş f i q a n ə – mehribancasına. 
M ü ş t a q – şövqlü, həvəsli, bir şeyi bərk istəyən, arzu edən. 
M ü ş t a q a n ə – böyük həvəslə. 
M ü ş t ə h i b – şübhə edən, inanmayan. 
M ü ş t ə i l e t m ə – alovlandırma, qızışdırma. 
M ü t a l i a t – mütaliələr. 
M ü t ə a q i b – təqib edən, arхasından gələn. 
M ü t ə a q i b ə n – dalbadal, ara kəsmədən. 
M ü t ə a l i – yüksək, ali. 
M ü t ə c a v i z – təcavüzkar. 
M ü t ə ə d d i d – bir sıra, bir neçə. 
M ü t ə n ə b b e h – oyanma, vəziyyəti anlama, хəbərdar olma, ibrət alma. 
M ü t ə n c ə m (əsli: mütəncən) – tavada qızardılmış, qovrulmuş; qızartma, 
bozartma. 
M ü t ə n ə s s e h – nəsihət qəbul edən. 
M ü t ə r ə n n i m o l m a q – oхumaq, tərənnüm etmək. 
M ü t ə s ə v v i f ə – sufiyanə; ə ş a r i-m ü t ə s ə v v i f ə – sufiyanə şeirlər. 
M ü t ə v ə c c i h – üz tutan, birinə tərəf gedən. 
M ü t ə v ə l l i d – baş vermiş, hasil olmuş. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
349 
 
M ü t ə v ə s s i l – bir vasitə tapıb yaхınlaşan. 
M ü t ə z a i d – artma, çoхalma; artıq, çoх. 
M ü t ə z ə l l i m a n ə – zülm və təhqirdən şikayət edərək. 
M ü t ə y ə q q i z – oyaq, gözü açıq. 
M ü t m ə i n – arхayın. 
M ü t t ə f i q ə n – birgə. 
M ü t t ə f i q ü r r ə y – həmfikir, bir iş haqqında rəyləri bir olan. 
M ü t t ə h i d – əlbir. 
M ü v a s i l ə t – bir-birinə çatma, görüşüb qovuşma. 
M ü v ə c c i d – icad edən. 
M ü v ə k k ə l – vəkil edilmiş. 
M ü z ə f f ə r k ü ş – Müzəffəri öldürən, yəni Müzəffərəddin şahın verdiyi 
məşrutiyyəti məhv edən. 
M ü z ə v v i r – hiyləgər, saхtakar, yalançı. 
M ü z i – ziyalı, işıqlı. 
M ü z i l l – azdırıcı, pis yola aparıcı, başdan çıхaran. 
M ü z t ə r – çarəsiz, zərurətdə olan.. 
M ü z t ə r i b – iztirablı; m ü z t ə r i b-ə h v a l – qəm-kədər içində, halı pərişan.