Moliya bozori

140

Tijorat banklarining depozitar xizmat

ko'rsatish operatsiyalari


Bu vazifa xorijiy banklar amaliyotida mavjud. Tijorat banki, depozitariydagi kabi, mijozning qimmatli qog'ozlarini saqlaydi, ularga bo'lgan huquqlarini hisobga oladi, ulaming harakati hisobini yuritadi. Qimmatli qog‘ozlarni saqlash uchun banklar mijozlarga «depo» hisob raqamini ochadi va depozitar xizmat ko'rsatish shart- nomasiga muvofiq, ularbo'yicha qonunchilikda nixsat etilgan batch?, operatsiyalarni amalga oshiradi. Banklar har xil turdag; kcrxonalar, sh:i jumladan, investitsiya fondlari uchun depozitnriy vczifalarini amalga oshirishi mumkin. 0‘zbekistonda qcnur.cmiikka n.jj.ofiq, depozitar faoliyat faqat ixtisoslashgan investor..lyjzss^alar; ■ dcpozitariylar tomonidangina amalga oshirilishi mumim Banklar ushbu vazifani bajarish huquqiga ega emas.
Birqancha mamlakatlarda bankl?.. boshqanivchi kompaniyalar vazifasini bajaradi. Ushbu vazifalarni banklar mijoza:: briar, tuziladigan shartnomaga muvofiq amalga oshiradi. Bunda bank mijozning qimmatli qog'ozlar portfcl? va uning barcha investi- tsiyalarini shakllantiradi hamda boshqaradi. Bu borada banklar investitsiya fondlariga ham xizmat ko'rsatishi mumkin.
Trast xizjnatlari. Bu — banklar faoliyatining keng tarqalgan sohasidir. Tijorat banklari tarkibida ushbu operatsiyalarni bajarish uchun maxsus trast-bo'limlar tuziladi. Ular xususiy mulkdorlar, shuningdek. firma va aksiyadorlik jamiyatlari uchun trast opera- tsiyalarini amalga oshiradi. Ularga aktivlar (mulk)ni tasarruf etish, aksiyadorlik jamiyatlari ishini boshqarish, vositachilik xizmati ko'rsatish kabilar kiradi.
Aktivlanii tasarruf etish. Bu guruh operatsiyalarining eng ko'p tarqalganlariga pensiya, o'zaro va boshqa maqsadli fond (jam- g armajlami boshqarish bo'yicha ko'rsatiladigan xizmatlar kiradi. Mazkur hokia trast bo'limning ishi inablag'lami biror maqsadli fondga va trast to'g'risidagi shartnomaga asosan oluvchilarvn pul to'lash uchun mablag'Mrni to'plash, jamg'arish (akktimula- tsiyalashjdan iborat. Alohida shaxslar uchun trast bo'lim vasiyat- noma bo'yicha, ishonchli shaxsga (vasiyatnonu ij.-ochisi sifatida) xizmat ko'rsatishi mumkin. Birqancha hollarda trast b