“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

1- Misol. Naqd Pul byudjeti qurilishi 
Naqd pul byudjeti foydalanish va uni qurishni koʻrsatish uchun , Salco Mebel
Kompaniyasini koʻrib chiqamiz. , Bu maishiy mebel tarqatuvchi korxona 
hisoblanadi. Salco bu kelayotgan olti oy uchun bir oylik naqd pul budjetini 
tayyorlayapdi.( Yanvardan to Iyungacha 2014) .Kompaniyaning savdosi mart 
oylarida to May oyigacha yuqori mavsumiy boʻladi . Salco ning savdosi orqali 1-
oyda taxminan taxminan 30 foizi sotuvga, 50 foizi keyingi 2 oy sotish orqali va 
qolgani keyingi uchinchi oy davomida toʻplangan. Salco kelajakdagi savdo 
pragnozini xaridlaridan oshirishni maqsad qilmoqda. 
Umuman olganda xaridlar umumiy sotish hajmini 75%ga teng,va ikki oy oldin 
amalga oshiriladiToʻlovlar ushbu oyda quyidagi xaridlar uchun amalga 
oshirildi.Misol uchun Janening savdolari 100.000$ ga baholandi; shunga koʻra 
aprel xaridlari 0.75 x 100.000$ = 75.000$. Tegishli ravishda, may oyi uchun 
xaridlar 75.000$ ga teng boʻlib chiqdi. Haftalik maoshlar, oylik maoshlar, ijara 
haqlari va boshqa naqt pul xarajatlari 14.3 rasmda qayd qilinib, unda Salconing 
2011 yil iyunida tugagan 6 oylik naqt pul budjeti koʻrsatilgan. Qoʻshimcha budjet 
xarajatlari 14.000$ fevral oyidagi asbob-uskunalar va may oyidagi qarz toʻlovlari 
uchun ishlatildi. Iyunda 7.500$ lik foydasini uning Yanvardan iyungacha boʻlgan 
150,000$lik uzoq muddatli qarzi uchun toʻlaydi. 12.000$ lik qisqa muddatli 
banknotaga yanvardan maygacha boʻlgan muddat uchun 600$ ni mayda toʻlaydi.
Ayni damda Salco 20,000$ lik naqd pul balansi mavjudva u minimum balans 
10,000$ saqlab qolishni istamoqda. Qoʻshimcha qarz minimum balansning 
saqlanib qolishi uchun zarurligi esa 14.3 rasmda koʻrsatib oʻtilgan.Qarz olish zarur 
boʻlgan fondlar oydning boshidan oʻrin oladi. Olingan jamgʻarmadagi daromad har 
bir oy yoki ikki oy uchun minimum 12 %ni tashkil qiladi va ushbu jamgʻarmalar 
olingan oyning oʻzida toʻlanadi. Shunga koʻra, yanvar oyida olingan
jamgʻarmadagi toʻlov fevralda toʻlanadi hamda uning baravarligi yanvar oyi bilan 
bir xil 1 foizni tashkil qiladi. 

---

149 
16.3-jadval