“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari



Yüklə 3,16 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə164/202
tarix21.10.2023
ölçüsü3,16 Mb.
#158949
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   202
Moliya UMK

Imtiyozli aksiya 
250 000 
5% 
13% 
Saqlangan foyda 
3 000 000
60% 
16% 
Jami
5 000 000 
100% 
 
 
19.3-jadval 
 Ash kompaniyasining o’rtacha tortilgan kapital bahosi 

PANEL: 
YANGI 
KAPITALDA 

DOLLARDAN 
5 000 000 
DOLLARGACHA BO‘LGAN KAPITAL BAHOSI 
KAPITAL STRUKTURASI 
Kapital 
manbalari 
Vazni
Kapital bahosi
Natija
Obligatsiya 
35% 
7% 
2.45% 
Imtiyozli aksiya 
5% 
13% 
0.65% 
Saqlangan foyda 
60% 
16% 
9.60% 
Jami
100% 
12.70% 
19.4-jadval
Ash kompaniyasining o‘rtacha tortilgan kapital bahosi
B PANEL: 5 000 000 DOLLARDAN YUQORI BO‘LGAN KAPITAL 
UCHUN KAPITAL BAHOSI 
KAPITAL STRUKTURASI 


188 
Kapital 
manbalari 
Vazni
Kapital bahosi
Natija
Obligatsiya 
35% 
7% 
2.45% 
Imtiyozli aksiya 
5% 
13% 
0.65% 
Yangi 
oddiy 
aksiya 
60% 
18% 
10.80% 
Jami
100% 
13.90% 
 
3-qadam: natijalarni baholash
Firmaning o‘rtacha tortilgan kapitali bahosi firma tomonidan foydalanilgan 
kapitalning birlashmasini o‘z ichiga olgan hisob. Ash kompaniyasi uchun 5 million 
dollargacha bo‘lgan kapital bahosi 12.70% ga teng, o‘z navbatida 5 milliondan 
yuqori kapital yangi oddiy aksiya emissiya qilishni talab etadi va tranzaksion 
xarajatlarni amalga oshirganligi sababli o‘rtacha tortilgan kapital bahosini 13.9% 
ga oshiradi. 
5. Kapitalning tuzilmaviy bahosini aniqlash
114
 
 
 Kapitalning tuzilmaviy bahosini baholash 
Kompaniyalarning ko‘p tarmoqli 
boshqaruv tuzilmalari mavjud bo‘lib, ularning har biri uchun alohida risk turlari 
tahdid soladi va kompaniya butun firma uchun foydalanadigan kapital bahosidan 
farqlanib, har bir tuzilmalar uchun riskni hisobga olgan holda alohida kapital 
bahosini hisoblaydi. Buning ma’nosi shuki, tuzilmalar investitsion lohiyalarni 
o‘zlariga xos bo‘lgan risk bilan qabul qiladi va har bir tuzilma foydalanadigan 
O‘TKB (o‘rtacha tortilgan kapital bahosi) ular uchun yagona bo‘ladi. Odatda 
tuzilmalar geografik hududlari bilan farqlanadi (masalan, Lotin Amerikasi 
tuzilmasi) yoki sanoat bo‘yicha (masalan, tadqiqot va ishlab chiqarish, birlashgan 
neft kompaniyasining qayta ishlash va logistika tuzilmalari)
 
Tuzilmaviy O‘TKB
dan foydalanishning afzalliklari: 

Turli tuzilmalar tomonidan amalga oshiriladigan loyihalarning tizimli 
risklari orasidagi farqlarni aks ettirish uchun turli diskont stavkalar taqdim 
etadi; 

Har bir tuzilma uchun alohida kapital bahosini hisoblash imkonini beradi 
(har bir loyiha uchun yagona diskont stavkalarga qarama qarshi), natijada 
kapital bahosini hisoblash uchun vaqt va say’ harakatlarni kamaytiradi; 

Tuzilmalarda 
umumiy 
diskont 
stavkadan 
foydalanish 
boshqaruv 
masshtabini chegaralaydi va xizmat ko‘rsatuvchi menejerlar esa har bir 
lohiya uchun kapital bahosini tushirishga qiziqib ketadilar.
 
Tuzilmaviy o‘tkbni hisoblash uchun amaldagi firmalardan foydalanish 
Har bir kompaniyaning biznes birligining kapital bahosi o‘rtasida vujudga 
keladigan farqini izohlash uchun bir qarash, bu bir biznes sohasida faoliyat 
yurituvchi taqqoslash mumkin bo‘lgan firmalar “sof ijrochilar” deb atalishidir 
(agar mumkin bo‘lsa). Masalan, Valero Energiya Korporatsiyasi eng yirik 500 
114
Arthur J. Keown, John D. Martin, J. William Petty, Foundations of Finance, Global Edition, 8/E, Pearson, 
2014, p. 290-295 


189 
yoqilg‘ini tashish bo‘yicha ishlab chiqaruvchi va savdo qiluvchi firma bo‘lib, bosh 
ofisi San Antonio, Texasda joylashgan. Firma14 zavodga ega va AQSHning 
chakana operatorlaridan biri bo‘lib, 5800 chakana savdo do‘konlari mavjud. 
Firmaning operatsiyalari yoqilg‘i sanoatida marketing strategiyalarini qo‘llashga 
qaratilgan bo‘lib, ular ishlov berilmagan yoqilg‘ini benzinga va boshqa transport 
yoqilg‘ilariga aylantirishdan tortib ularni ommaga sotishgacha bo‘lgan barcha 
jarayonlarni amalga oshiradilar. Har bir faoliyat turi uchun kapital bahosini 
hisoblaganda, biz Valero korporatsiyasining bir segmentidagina faoliyat yurituvchi 
yoki yetarlicha integratsiyalashmagan firma uchun taqqoslab O‘TKBni 
hisoblaymiz. Masalan, yoqilg‘iga ishlov beruvchi biznes tuzilmasining o‘rtacha 
tortilgan kapital bahosini hisoblaganda, Valero ishlov beruvchi sanoatda faoliyat 
yurituvchi firmalar o‘rtacha tortilgan kapital bahosidan (SIC industry 2911) shu 
sohaga tegishli O‘TKB ni hisoblashda foydalanadi
115
. Valeroning chakana savdoda 
faoliyat yurituvchi firmasining kapital bahosini hisoblash uchun chakana savdo 
bilan shug‘ullanuvchi firmalar (SIC 5411) ma’lumotlaridan foydalanadi. 

Yüklə 3,16 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   202




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin