Moliyaviy va boshqaruv hisobi

Marjinal xarajatlar va daromadlar –
ishlab chiqarilgan bir-lik mahsulotga 
tegishli qo’shimcha xarajatlar va daromadlar.
Marjinal daromad – “
Direkt - kosting“ tizimida ishlab chiqarilgan mahsulot 
va buyumning tannarxini hisoblash usulini qo’llashda ushbu mahsulotni sotishdan 
olingan daromadning summasidan o’zgaruvchan xarajatlarni qo’shgan holda 
hisoblangan mahsulotning tannarxi chegirilgandan keyin qolgan summa. 
Marjinal daromad usuli –
mahsulotlarni sotishdan olingan daromad va 
ushbu mahsulotlarni ishlab chiqarishda sarflangan o’zgaruvchan xarajatlarning 
farqiga asoslangan tenglik usulining turi.
Mahsulotning marjinalligi –
olingan daromad (baho) nisbatan foiz 
ko’rinishidagi bir birlik mahsulotga to’g’ri keladigan marjinal daromadning 
jarajasi.
Mas’uliyat markazi –
ish faoliyati natijasi uchun rahbari javob beradigan 
tegishli subyektning tarkibiy bo’linmalari.
Me’yorlashtirish – 
ishlab 
chiqarish 
resurslaridan 
foydalanishning 
samaradorligini 
ta’minlashga 
yo’naltirilgan 
muqobil 
me’yorlar 
va 
me’yorlashtirishning ilmiy asoslangan hisoblarning jarayoni. 
Me’yorlashtirilgan to’g’ri mehnat xarajatlari – 
me’yorlashtirilgan mehnat 
vaqtini birlik mahsulot miqdoriga ko’paytirish natijasida olingan miqdor. Ushbu 
miqdor me’yor darajasiga ko’paytirish yo’li bilan ham topiladi. Ushbu to’g’ri 
xarajatlar mahsulotlarning aniq bir turini ishlab chiqarish natijasida ruyobga 
chiqadi va uning tannarxiga to’g’ridanto’g’ri qo’shiladi.
Me’yoriy xarajatlar –
bir qator chegaralanish sharoitlaridan kelib chiqqan 
holda va subyektning kelgusidagi faoliyatiga yo’naltiradigan xarajatlarning ilmiy 
asoslangan darajasi. 
Me’yorlashtirilgan umumiy mehnat sarflari –
hisobot davri mobaynida 
ishlab chiqarilgan mahsulot birligining miqdoridan va birlik tayyor mahsulotga 

---

462 
to’g’ri keladigan me’yorlashtirilgan mehnat sarflaridan kelib chiqqan holda 
aniqlanadigan ko’rsatkich.