Моррининг сешанба дарслари
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com kutubxonasi 10 hisoblaganlarning darslarimga qatnashishdan voz kechish istagi boʻlsa, tushunaman. U jilmaydi. Shu bilan uning dardga chalingani ham ortiq sir boʻlmay qoldi. ALS yonayotgan shamga oʻxshaydi: asab tolalaringizni eritib, tanang izni bir uyum mum holiga keltiradi. Koʻpincha, u ishni oyoqlardan boshlaydi va sekin-asta yuqorilab boradi. Avvaliga son mushaklaringiz oʻzingizga boʻysunmay qoʻyadi va tik turish qobiliyatidan mahrum boʻlasiz. Keyin esa butun tana mushaklaringiz nazoratin i yoʻqotasiz va oʻtirish baxtidan ham mosuvo boʻlasiz. Alaloqibat, agar shunda ham tirik boʻlsangiz, tomogʻingizni teshib oʻrnatilgan naycha orqali nafas olasiz, hali mutlaqo uygʻoq ruhingiz esa, oʻz tanasi ichida qotib qolgan ilmiy-fantastik film qahramonlari kabi, kiprik qoqish yoki tilni qimirlatishga zoʻrgʻa yaraydigan majruh qobiq ichida tutqunlikda qoladi. Mazkur dardga yoʻliqqaningizdan besh yil oʻtar-oʻtmas, shu holatga tushasiz. Shifokorlar Morrining yana ikki yilcha umri qolganini taxmin qilishdi. Morri esa ikki yildan kamroq vaqti qolganini bilardi. Keksa professorim qatʼiy qarorga kelgan, bu qaror, u oʻlimi muqarrarligidan xabar topib, shifokor qabulidan chiqayotganidayoq yetila boshlagandi. “Jimgina soʻlib, yoʻq boʻlib ketaveramanmi yoki qolgan vaqtimdan unumli foydalanib qolamanmi?” – deya oʻziga savol berdi. U soʻlmaydi. U oʻlayotganidan uyalmaydi. Aksincha, oʻlim uning soʻnggi loyihasi – qolgan sanoqli kunlarining markaziy nuqtasi boʻladi. Oʻlim hammaning ham boshida bor ekan, uning tajribasi boshqalar uchun oʻta ahamiyatli boʻlishi mumkin, shunday emasmi? Uning oʻzi tadqiqot obyekti boʻladi. Jonli oʻquv qoʻllanmasi. Sekin-asta soʻnib borishimni tadqiq qiling. Menga nimalar boʻlayotganini kuzating. Birgalikda oʻrganamiz. Morri hayot va mamot oʻrtasidagi koʻprikni bosib oʻtarkan, soʻnggi Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 11 safari haqida hikoya qilib borishga qaror qildi. Kuzgi semestr bir nafasda oʻtib ketdi. Dorilar soni koʻpaydi. Muolajalar esa kundalik hayotning bir qismiga aylandi. Hamshiralar professorning uyiga qatnay boshladi. Mushaklar faolligi yoʻqolmasligi uchun uning jonsizlanib borayotgan oyoqlarini harakatlantirish, quduqdan suv tortayotgand ek, koʻtarib-tushirish, bukish mashqlarini bajartirish zarur edi. Uqalash mutaxassislari uni muntazam azoblayotgan mushaklar uvushishidan xalos etish uchun haftada bir marta tashrif buyurardi. U meditatsiya murabbiylari bilan uchrashar, koʻzlarini yumib, butun borligʻi faqatgina nafas olishga qaratilmagunicha, xayolidagi oʻylarni birma-bir oʻchirib chiqardi: nafas olamiz-chiqaramiz, olamiz-chiqaramiz. Bir kuni Morri hassasi yordamida trotuarga chiqaman deb, yoʻl yuziga yiqilib tushdi. Shundan soʻng, hassa toʻrt oyoqli tirgak bilan almashtirildi. Tanasi zaiflashib borarkan, hojatxonaga borib kelish ham uning tinka- madorini quritadigan boʻldi. Morri tuvakka oʻtirishga odatlandi. Biroq shuni ham mustaqil bajarishga holi yoʻq edi – kimdir unga tuvakni tutib turi shiga toʻgʻri kelardi. Koʻpchiligimiz bunday ishlardan xijolat chekkan boʻlardik, ayniqsa, Morrining yoshida. Ammo Morri koʻpchiligimizga oʻxshamasdi. Yaqin hamkasblari uni koʻrgani kelganda, Morri ulardan: “Menga qara, siyishim kerak. Yordamlashib yuborm aysanmi? Malol kelmaydimi?” - deb soʻrardi. Mehmonlar, koʻpincha, ularga bu ish malol kelmasligidan oʻzlari ham hayron qolardi. Uni koʻrgani keluvchilar oqimi oshib borar, u esa mehmonlar koʻnglini ovlashdan mamnun edi. Oʻlim, uning asl mohiyati, jamiyat o ʻlimning nima ekanini anglamasdan, azaldan undan qoʻrqib yashagani borasida fikr yuritish uchun muhokama guruhlari tuzib olgandi. Morri doʻstlaridan, agar ular chindan ham yordam Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 12 bermoqchi boʻlsalar, unga achinish koʻzi bilan qaramasliklarini, aksincha, tashriflari, telefon suhbatlari, odatdagidek, muammolarini Morri bilan boʻlishish orqali uni xursand qilishlarini soʻradi, chunki u har doim ajoyib tinglovchi boʻlgan. Dard kuchayib borayotganiga qaramasdan, uning jarangdor ovozi hali ham oʻziga tortar, xayolida esa minglab oʻylar charx urardi. “Oʻlim” tushunchasi “keraksiz” soʻzi bilan maʼnodosh emasligini isbotlashga bel bogʻlagandi. Yangi yil ham oʻtdi. Hali hech kimga aytmagan boʻlsa-da, Morri bu yil umrining soʻnggi yili ekanini bilib turardi. Bu paytga kelib, u nogironlar aravachasiga mixlangan, qadrli insonlarining barchasiga aytishi lozim boʻlgan gaplarni aytib qolishga ulgurish uchun vaqt bilan kurashayotgandi. Brandeysdagi hamkasblaridan biri kutilmaganda yurak xurujidan vafot etganda, Morri uning dafn marosimiga bordi. Uyga tushkun holda qaytdi. – Esiz, – dedi u. – Kelganlar u haqida shuncha yaxshi gaplarni aytsa-yu, Irv bularning hech birini eshitmasa. Kutilmaganda Morrining xayoliga ajoyib fikr keldi. U bir nechta doʻstlariga qoʻngʻiroq qildi. Kerakli sanani tanladi. Sovuq yakshanba kunlarining birida “jonli dafn marosimi”ni oʻtkazish uchun unikida oila aʼzolari va doʻstlaridan iborat kichik jamoa toʻplandi. Ularning har biri soʻzga chiqib, keksa professorimga oʻz hurmatini izhor qildi. Baʼzilar koʻziga yosh oldi. Kulganlar ham boʻldi. Bir ayol sheʼr oʻqidi: Sevimli va aziz jigarim… Hayot soʻqmoqlari oralab, Zamon osha kezarsan tanho. Abadiy navqiron yuraging – Barhayot sekvoyyadir goʻyo. Morri ham ularga qoʻshilib kuldi, yigʻladi. Odatda aziz insonlarimizga aytishga jurʼatimiz yetmay, qalbimiz tubida qolib ketadigan gaplarning hammasini aytib oldi oʻsha kuni. Uning “jonli dafn Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 13 marosimi” muvaffaqiyatli oʻtdi. Faqat... Morri hali hayot edi. Buning ustiga, professor hayotining eng hayratlanarli davri endi boshlanayotgandi. Yüklə 1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|