Моррининг сешанба дарслари
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mich Elbom. Morrining seshanba darslari
www.ziyouz.com kutubxonasi 116 turardi. Bir necha oy oldin, ehtimol, bundan jirkangan boʻlardim; lekin endilikda bu qopcha va, hattoki, Morri tuvakka hojat chiqarganidan keyin xonada anqiydigan hidga ham eʼtibor bermay qoʻygandim. Morri bu vaqtga kelib bir joydan ikkinchi joyga harakatlanish, hojatxona eshigini yopish va hojatxonadan chiqishda hid ketkizuvchi spreyni sepish baxtidan mahrum boʻlgandi. Butun hayoti yotoq va kursida oʻtayotgandi. Agar mening hayotim ham shu tarzda angishvonadek joyga zichlab joylab qoʻyilganida, xonamda bundan yaxshiroq hid taralishiga ishonmayman. – Oʻz anʼanalaringni yarat deyishim, – dedi Morri, – seni jamiyatdagi mavjud barcha qoidalarni nazar-pisand qilmaslikka undashimni anglatmayd i. Masalan, men koʻchaga yalangʻoch chiqmayman-ku yoki qizil chiroqda yoʻlni kesib oʻtmayman. Bu kabi kichik qoidalarga amal qilishim mumkin. Lekin kattaroq masalalarda – fikrlash tarzi, qadriyatlar – tanlov oʻzimizniki boʻlishi lozim. Hech kimsa yoki hech bir jamiyat bu narsalarni sen uchun belgilab berishiga yoʻl qoʻyma. Misol sifatida, mening holatimni olib koʻr. Uyalishim kerak boʻlgan narsalar – yura olmasligim, ketimni artolmasligim, baʼzan tonglari uygʻonib, toʻyib yigʻlashni xohlashim – umuman uyaladigan yoki xijolat boʻladigan narsalar emas. Xushbichim boʻlmagan ayollar yoki boy boʻlmagan erkaklar holati ham shunday. Aslida, faqat jamiyatimiz bizni bular uyatli ekaniga ishontirgan. Sen bunga laqqa tushma. Men Morridan nega yoshroq payti boshqa biror yerga koʻchib ketmaganini soʻradim. – Qayerga? – Bilmadim. Janubiy Amerikagami, Yangi Gvineyagami, xudbinlik AQSHdagidek chuqur tomir otmagan biror yerga-da. – Har bir jamiyatning oʻz muammolari bor, – dedi Morri qoshlarini koʻtarib, endilikda u yelka qismoqchi boʻlganida, qosh uchirardi. – Qochib ketish yechim emas, menimcha. Oʻz anʼanalaringni yaratish Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 117 ustida ishlashing kerak. Quloq sol, qayerda yashashimizdan qatʼiy nazar, biz insonlarning eng katta kamchiligimiz kaltabinligimizdir. Biz nimalarga qodirl igimizni koʻra olmaymiz. Inson oʻz imkoniyatlarini koʻra bilishi, zabt etishi mumkin boʻlgan har qanday choʻqqiga tirmashib koʻrishi kerak. Lekin atrofing “Hoziroq hammasiga ega chiqishim kerak” deguvchi kimsalarga toʻla boʻlsa, bu holat mamlakatda hamma n arsaga ega bir toʻda boylar hamda nochorlarni bosh koʻtarib, boylarning mulkini oʻgʻirlashdan tiyib turuvchi harbiylarning vujudga kelishi bilan yakunlanadi. Morri ortimdagi derazadan uzoq- uzoqlarga tikildi. Baʼzan yoʻldan oʻtayotgan yuk mashinasining shovqini yoki shamol gʻuvullashi eshitilib qolardi. Bir lahza qoʻshnilarining uylariga qarab turdi-da, soʻzida davom etdi. – Muammo shundaki, Mich, odamlar bir-biriga oʻxshash tomonlari nihoyatda koʻpligini tan olgisi kelmaydi. Oq tanli va qora tanlilar, katoliklar va protestantlar, ayollar va erkaklar. Agar oʻxshashliklarimizni koʻra olganimizda edi, hammamiz bitta ulkan oilaga birlashgan va bu oila uchun oʻz oilamiz uchun qaygʻurganimiz kabi qaygʻurgan boʻlardik, ehtimol. Ishon, joning uzilayotganida gaplarim haqiqatligini anglab yetasan. Hammamizning ibtidomiz bir xil – tugʻilish va intihomiz ham bir – oʻlim. Shunday ekan, qanchalik bir- birimizdan farq qilishimiz mumkin? Insoniyat oilasiga oʻz hissangni qoʻsh. Insonlarga himmat koʻrsat. Oʻzing sevgan va senga muhabbat qoʻyganlardan iborat kichik jamiyat yarat. U sekingina qoʻlimni siqib qoʻydi. Men ham uning qoʻlini siqdim – bir oz qattiqroq. Bayram musobaqalarida bolgʻani zarb bilan urib, diskning ustun boʻylab koʻtarilishini kuzatganingiz kabi men ham jismim da taralgan iliqlik Morriga oʻtib, uning koʻksidan boʻyniga, keyin esa yonoqlari hamda koʻzlarigacha koʻtarilganini his qildim. U jilmaydi. – Hayotimizning ilk kunlari – chaqaloqligimizda yashab qolishimiz Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 118 uchun boshqalar gʻamxoʻrligiga muhtoj boʻlamiz, toʻgʻrimi? Hayoting soʻngida ham, mening hozirgi holatimga tushganingda, yashab qolishing uchun boshqalar yordamiga ehtiyoj sezasan, toʻgʻrimi? – uning ovozi pasayib, shivirlashga oʻtdi: – Senga bir sirni ochaman – shu ikki davr oraligʻida ham boshqalarga muhtojligimizcha qolaveramiz. Oʻsha kuni tushdan keyin Konni bilan O. J. Simpson ustidan oʻqiladigan hukmni tomosha qilish uchun yotoqxonaga oʻtdik. Vaziyat oʻta tarang edi: voqeaning asosiy qahramonlari – oʻzining advokatlari armiyasi qurshovidagi egniga ko ʻk kostyum-shim kiyib olgan Simpsonning ham, uni tezroq panjara ortiga tiqish ishtiyoqida yonayotgan prokurorlarning ham nigohi sud hayʼatiga qadalgandi. Sud hayʼati aʼzolaridan biri “Aybsiz deb topildi” hukmini oʻqib eshittirganida, Konni “Yo Xudoyim!” deb qichqirib yubordi. Simpson advokatlarini birma-bir quchoqlashini tomosha qildik. Sharhlovchilarning hukm nimani anglatishi, nimalar sodir boʻlayotganini izohlashga urinishlarini tingladik. Sud binosi tashqarisidagi koʻchada qora tanlilardan iborat olomon quvonch bilan hukmni nishonlayotgani, restoranlarda esa boʻlayotgan voqealardan lol qolgan oq tanlilar televizor ekranlaridan koʻzlarini uzolmasdi. Qotilliklar har kuni sodir boʻlsa-da, bu hukm butun mamlakatni larzaga solgandi. Konni koridorga chiqib ketdi. Shu koʻrgani yetarli boʻldi unga. Morrining kabineti eshigi yopilgani eshitildi. Televizorga mixlanib qolgandim. “Butun dunyo shuni koʻryapti hozir” dedim oʻzimga oʻzim. Keyin esa qoʻshni xonadan tanish taraqlash qulogʻimga chalindi – Morrini aravachas idan koʻtarib olishayotgandi. Jilmaydim. “Asrning eng shov- shuvli sud ishi” oʻz nihoyasiga yetayotgan bir paytda keksa professorim hojatxonada oʻz ishini bajarardi. 1979- yil. Brandeys sportzalida basketbol oʻyini oʻtkazilmoqda. Jamoasining natijasi yaxshiligidan ruhlangan tomoshabinlar Mich Elbom. Morrining seshanba darslari www.ziyouz.com kutubxonasi 119 oʻrindigʻidagi talabalar “Biz doim birinchimiz! Biz doim birinchimiz!” deb kuylashga kirishadi. Morri shu talabalarga yaqin joyda oʻtiribdi. U talabalarning hayqiriqlaridan hayratda. Va birdan navbatdagi “Biz doim birinchimiz !” hayqiriqlari ostida oʻrnidan turib, “Ikkinchi boʻlishning nimasi yomon?” deb baqiradi. Talabalarning nigohi u tomonga qadaladi. Ular kuylashdan toʻxtaydi. Morri esa yuzida gʻolibona tabassum bilan joyiga qaytib oʻtiradi. Yüklə 1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|