Mövzu № Mülki müdafiənin yaranma tarixi, rolu və vəzifələri Plan

Radiasiya  qəzası  -  atom  qurğusunda  və  ya  radioaktiv  maddələrin  daşınması 
zamanı  baş  verən,  eləcə  də  insanlar  və  ətraf  mühit  üçün  müəyyən  dərəcədə 
təhlükəli radiasiyanın   meydana çıxması ilə müşayiət olunan hadisədir.  
Atom elektrik stansiyalarındakı qəza radioaktiv zəhərlənmənin, çirklənmənin  baş 
vermə şəraiti  ilə  fərqlənir. Nüvə partlayışı olmadığı  üçün bu zaman zərbə dalğası 
əmələ    gəlmir,  dağıntılar  olmur.    İşıq  şualanmasının  olmaması  səbəbindən 
yanğınlar  baş  vermir.  Ancaq  radioaktiv  zəhərlənmə,  nüfuzedici  radiasiya  həmin 

---

qayda ilə öz təsirini göstərir.   Radioaktiv maddənin heç bir  xarici  əlaməti yoxdur.  
Radioaktiv çirklənməni xüsusi  dozaölçən (dozimetrik) cihazların vasitəsi ilə aşkar 
etmək mümkündür.  Ərazinin radioaktiv çirklənmə dərəcəsi radiasiyanın səviyyəsi 
ilə  xarakterizə  edilir  və    rentgen-  saatla  (R/s)  ölçülür.  İnsanları  radioaktiv 
zəhərlənmədən,  radioaktiv  çirklənmədən  mühafizə  etmək  üçün    onları  ümumi 
xarici  şualanmadan  qorumaq,  həm  də  radioaktiv  maddələrin  dəri  səthinə,    nəfəs 
orqanlarına,  gözlərinin  selikli  qışalarına  düçməsinin  və  hava,    ərzaq,  su  ilə 
orqanizmə keçməsinin qarşısını almaq lazımdır. Bu məqsədlə radiasiya  əleyhinə 
daldalanacaqlardan, sığınacaqlardan istifadə olunur.               
Radiasiya qəzalarının xronikası:  
-  13.10.1960-cı  il  -  Sovet  sualtı  gəmisinin  nüvə  reaktorunda  qəza-  13  nəfər 
sualandı;  
-  12.02.1965-ci  il-  Severodvinsk    ş.  atom  sualtı  gəminin  aktiv  zonasını 
yükləyərkən,    personalın  səhlənkarlığı  nəticəsində  reaktor  özbaşına  işə  düşüb  - 
bütün  ətraf  ərazilər  radioaktiv çirklənməyə məruz qalıblar;  
-  08.09.1967-ci  il-  ―Lenin  komsomolu‖  atom  sualtı  gəmisinin  1-ci  və  2-ci 
bölmələrində  baş  vermiş  yanğın  nəticəsində  şualanmadan  39  nəfər  həlak  oldu. 
Kəsilmiş reaktor  bölməsi ―Novaya zemlya‖ adasının yanında dənizin dibinə atıldı.  
-  08.03  1968-ci  il  -  nüvə  silahı  ilə  silahlanmış  K-129  Sovet  sualtı  gəmisinin 
batması  nəticəsində 97 nəfər həlak oldu.  
-  24.05.1968-ci  il.  Şimal  Donanmasının  K-27  atom  sualtı  gəmisinin  reaktorunda 
qəza  baş    vermiş,  ekipajın  üzvləri    şualanmışdırlar.  5  nəfər  hospitalda  ölmüşdür. 
Gəmidən nüvə  yanacağını boşaltmadan buksirlə ―Novaya zemlya‖ adasının yanına 
apararaq, dənizdə  batırmışdılar.  
- 26.07.1973-cu il. Pleseks poliqonunda ―Kosmos-3M‖ raketdaşıyıcısının yanacaq  
komponentlərini 
boşaldarkan,