Mövzu № Mülki müdafiənin yaranma tarixi, rolu və vəzifələri Plan

Mövzu  № 4. 
Fövqəladə  halların ( hadisələrin ) təsnifatı  və  onların  xarakteristiası 
 
Plan:   
1.  Fövqəladə  hadisə 
2.  Fövqəladə  halların  başvermə  səbəbləri  və  onların  nəticələri 
3.  Respublikamızın ərazisi üçün  səciyyəvi  olan  fövqəladə  hadisələr 
 
 
  Bəşər  cəmiyyətinin  inkişafına  nəzər  saldıqda  bütün  tarixi  dövrlərdə  fövqəladə 
һalların  baş  verdiyi  məlum  olur.  Tarixi  faktlar  göstərir  ki,  fövqəladə  һalların  
əksəriyyəti həyat  fəaliyyətinin pozulması, çoxsaylı insan ölümü, təbii aləmdə ciddi 
dəyişikliklərin    yaranması  ilə,  insanlara  və  ətraf  müһitə  böyük  ziyan  dəyməsi  ilə 
nəticələnmişdir. İnsan  cəmiyyətinin ilk dövrlərində fövqəladə һallar, əsasən, təbii 
xarakter daşımış və kortəbii  fəlakətlərlə əlaqədar olmuşdur.   
Fövqəladə hadisələr dolayı iqtisadi zərəri - zədələnən və onların işi ilə bağlı  
kooperasiyada  olan  müəssisələr  dayanarkən  məhsul  istehsalının  azalması  və 
işçilərin    xilasetmə  işlərinə  cəlb  edilməsi  ilə  əlaqədar  olaraq  məhsulların  maya 
dəyərlərinin  artması      və  bu  kimi  analoji  cavab  reaksiyalarının  verliməsi  ölkə 
daxilində iqtisadi və sosial   vəziyyətin pisləşməsi, bir çox hallarda isə ağırlaşması 
ilə nəticələnə bilir.   

---

FH yaranma səbəblərinə, yayılma surətinə və miqyasına görə dərəcələnirlər. 
Yaranma səbəblərinə görə fövqəladə hadisələr təbii, ekoloji, texnogen və sosial - 
siyasi mənşəli  fövqəladə hadisələr kimi təsnif edilir.  
Fövqəladə halların inkişaf mərhələləri:  
Bütün növ fövqəladə hadisələr öz inkişafında 4 mərhələdən (fazadan) keçirlər:  
   
1. Normal vəziyyətdən və ya haldan fərqlənən halların  əmələ gəlməsi və onların  
toplanması. Bu hal bir neçə sutka, ay, bəzi hallarda- illərlə və on illərlə davam edə 
bilər.  
2. Fövqəladə hadisənin əsasında olan vəziyyətə təkan vermək.  
3.  Fövqəladə  hadisənin  baş  vermə  prosesi-  bu  zaman  əhaliyə,  obyektlərə,  ətraf 
mühitə 
mənfi təsir edən risk faktorlarının (enerjinin və ya  maddənin) azad olması prosesi 
gedir.  
4. Azalma, sönmə mərhələsi - baş vermiş fövqəladə hadisənin qalıq faktorlarının  
təsirinin azalması. Bu mərhələ təhlükə mənbəyinin qarşısının alınmasından  
(azaldılmasından),  lokallaşdırılmasından  onun  nəticələrinin  tam  aradan 
qaldırılması   müddətini əhatə edir. Bu mərhələnin müddəti illərlə davam edə bilər.