Mövzu №1: ″″″″ darəetmənin, dövlət idar



Yüklə 5,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/64
tarix21.04.2017
ölçüsü5,3 Mb.
#15195
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   64

Sual III  

cra hakimiyyətinin anlayışı, xüsusiyyətləri və məqsədi  

Vahid  dövlət  hakimiyyətini  təşkil  edən  qanunverici,  icra  və  məhkəmə  hakimiyyəti 

qarşılıqlı  fəaliyyət  göstərir  və  öz  səlahiyyətləri  çərçivəsində  müstəqildir.  Göstərilən  bu 

prinsipdən  keçmiş  Sovetlər  ttifaqı  dövründə  imtina  edirdilər.  Həmin  dövrdə  «qanunverici 

hakimiyyətlə icra hakimiyyətinin birləşdirilməsi» kimi şüarlar işlədilirdi. Bu şüarlar birbaşa 

elmə  və  təcrübəyə  tətbiq  edilir  və  ″Bütün  hakimiyyət  Sovetlərə″  kimi  fikirlərin 



 

12 


 

formalaşmasına gətirib çıxarmışdı. Keçmiş SSRi-də hakimiyyətlərin bölünməsi rəsmi olaraq 

Qərb  alimlərinin  fikri  kimi  qəbul  edilir  və  dövlət  idarəetməsində  tətbiq    olunmurdu  . 

Həqiqətdə ″hakimiyyətlərin bölünməsi″ nəzəriyyəsi aşağıdakı kimi prinsipial əsaslardan irəli 

gəlir: 

  dövlət hakimiyyəti bir şəxsə və ya bir dövlət orqanına məxsus olarsa, bu totalitar 



və antidemokratik rejim deməkdir ; 

  dövlət hakimiyyəti yalnız qanunvericilik hakimiyyəti ilə məhdudlaşdırıla bilməz . 

Çünki o bu və ya digər qolun fəaliyyətinin vahid əsasını təşkil edir.  

 

  cra  hakimiyyəti  müəyyən  dövlət  orqanlarının  və  vəzifəli  şəxslərin  icraedici-



sərəncamverici fəaliyyətlərini təşkil edən və həyata keçirən dövlət hakimiyyəti  qollarından 

biridir.   

 

cra  hakimiyyəti  dövlət  hakimiyyətinin  digər  qollarından  aşağıdakı  xüsusiyyətlərinə 



görə fərqlənir: 

1.

  cra hakimiyyəti  vahid dövlət hakimiyyətinin müstəqil qolu olub,  qanunverici və 

məhkəmə hakimiyyəti ilə sıx qarşılıqlı əlaqədədir. 



2.

  cra hakimiyyəti yalnız funksional səlahiyyət mənasında müstəqildir. O qanunların 

təcrübi  cəhətdən  reallşdırılmasına  xidmət  edir.  Dövlət  hakimiyyətinin  digər  səlahiyyətləri 

qanunverici və məhkəmə hakimiyyətinin payına düşür.  

3.

  cra  hakimiyyəti    hakimiyyətlərin  bölünməsi  prinsipi  əsasında  qurulmuş  dövlət 

hakimiyyət  mexanizminin vacib atributudur. O qanunverici və  məhkəmə hakimiyyətləri ilə 

qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərir.  

4.

    cra  hakimiyyəti  başqalarının  fəaliyyətinə  və  davranışına  müəyyənedici  təsirlər 

göstərmək bacarığına və başqalarının iradəsini öz iradəsinə tabe etmək hüququna malikdir. O 

hakimiyyətin hüquq tətbiqetmə və hüquq icraetmə funksiyası vasitəsi ilə həyata keçirilir.  cra 

hakimiyyətinin  bu  əlaməti  dövlətin  hüquqi  təbiətini  açıqlayır.  Bu  əlamət  özünüidarəetmə 

vasitəsi kimi icraçılığı idarəetmədən fərqləndirməyə imkan verir. 

5.

  cra hakimiyyəti dövlət hakimiyyətinin müstəqil qolu olub, dövlətin  icra fəaliyyəti 

ilə eyniləşdirilə bilməz. Dövlət fəaliyyətinin bu növü icra hakimiyyəti vasitəsilə reallaşdırılır. 

cra  hakimiyyəti  bu  halda  icra  fəaliyyətinin  funksional  səlahiyyətlərinin  ifadəsindən 

ibarətdir.   



6.

  cra  hakimiyyəti  mahiyyətcə  hüquqtətbiqedici  fəaliyyət  növüdür.                Hüquq 

tətbiqedici  fəaliyyət  dedikdə,  hüquq  tətbiqetmənin  xüsusi  növü  başa    düşülür.  Qeyd  etmək 

lazımdır ki, hüquqtətbiqetmə fəaliyyətini məhkəmə orqanları da həyata keçirir. Lakin onların  

hüquq  tətbiqetmə  fəaliyyətləri  məzmunca  və  məqsədcə  bir-birindən  fərqlənir.  Məhkəmə 

hakimiyyəti tərəfindən hüquq tətbiqedici fəaliyyət qüvvədə olan qanunvericiliyin  pozulması 

ilə əlaqədar olaraq tətbiq edilir.  cra hakimiyyəti tərəfindən hüquq tətbiqedici fəaliyyət onun 

təsiri  altında  olan  sosial,  iqtisadiyyat,  mədəniyyət  və  s.  obyektlərin  normal  və  effektiv 

fəaliyyəti üçün qanunvericiliyin tələblərinin birbaşa icrası prosesində tətbiq edilir. 



7.

  cra  hakimiyyəti  müəyyən  icraedici  səlahiyyətlərə  malik  xüsusi  subyektlərin 

fəaliyyətində özünü biruzə verir.  cra hakimiyyəti dövlət hakimiyyət mexanizmində müvafiq 

orqanlar  ilə  təmin  edilmişdir.  Təbii  ki,  dövlət  hakimiyyətinin  qanunvericilik  və  məhkəmə 

orqanları icra hakimiyyəti orqanları sisteminə daxil deyildir. 

Beləliklə, icra hakimiyyəti özünün ″dinamik″ keyfiyyətlərini dövlət orqanları vasitəsi 

ilə  əldə  edir.  Onlar  icra  hakimiyyəti  subyektləri  qismində  çıxış  edirlər.  Azərbaycan 

Respublikası  Konstitusiyasının  9,  114,  124,  134,  137,  140-141-ci  maddələrinə  əsasən,  icra 


 

13 


 

hakimiyyəti  orqanları  Azərbaycan  Respublikasında  vahid  icra  hakimiyyəti  sistemini  təşkil 

edir. 

8.

  Azərbaycan  Respublikası  Konstitusiyasının  7-ci  maddəsinin  birinci  hissəsinə 

ə

sasən,  Azərbaycan  dövləti  unitar  quruluş  forması  əsasında  təşkil  edilmişdir.  cra 



hakimiyyəti    orqanlarının  səlahiyyətlərinin  Konstitusiya  və  digər  qanunvericilik  aktları  ilə 

dəqiq  müəyyən  olunması  onların  hüquqi  təbiəti  ilə  bağlıdır.  Məsələn:  Azərbaycan 

Respublikası  Konstitusiyasının  114-cü  maddəsinin  2-ci  hissəsinə  əsasən,  Nazirlər  Kabineti 

Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  yuxarı  icra  hakimiyyəti  orqanıdır.  Milli 

Təhlükəsizlik  Nazirliyi,  Daxili  şlər  Nazirliyi,  Təhsil  Nazirliyi  və  s.  nazirliklər  icra 

hakimiyyətinin mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarıdır. 



9.

  cra  hakimiyyəti  inzibati  hakimiyyətlə  eyniləşdirilə  bilməz.  Beləki  inzibati 

hakimiyyət  məhkəmədən  kənar  səlahiyyətlərin,  yəni  inzibati  məcburetmələrin  yerinə 

yetirilməsi  ilə  bağlıdır.  nzibati  məcburetmə  icra  fəaliyyətinin  qarşısında  duran  məsələlərə 

nail olma  vasitələrindən  biridir.  Burada icra  hakimiyyətinin məzmunu  yalnız  xəbərdaredici 

tədbirlərin  tətbiq  edilməsi  ilə  bitmir.  Onun  subyektlərinin  malik  olduqları  hakimiyyət 

səlahiyyətləri bilavasitə məhkəmədənkənar qaydada həyata keçirilir.  



10.

  cra  hakimiyyəti  dövlət  hakimiyyətinin  bütün  vacib  atributlarını  özündə 

cəmləşdirməsi ilə xarakterizə olunur. Məsələn: maliyyə, ordu, polis, təhlükəsizlik xidmətləri, 

cəza çəkmə müəssisələri və s. 

Yuxarıda  qeyd  edilənlərdən  belə  bir  nəticəyə  gəlmək  olar  ki,  icra  hakimiyyəti  ilə 

müqayisədə  dövlət  idarəetməsi  daha  geniş  anlayışa  malikdir.  cra  hakimiyyəti  məlum 

mənada  dövlət  idarəetməsindən  törəmişdir.  O  dövlət  idarəetmə  mexanizmində  həyata 

keçirilən dövlət hakimiyyət səlahiyyətlərinin xarakter və həcmini müəyyən etmək üçün təşkil 

edilmişdir.  Digər  tərəfdən  dövlət  idarəetməsi  icra  hakimiyyətinin  təcrübi  cəhətdən  həyata 

keçirilməsinə yönəldilmiş fəaliyyət növüdür. 

   cra hakimiyyətinin əsas məqsədləri aşağıdakılardır: 

 vətəndaşların, cəmiyyətin və dövlətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi; 

 ölkə  iqtisadiyyatının  inkişafı,  vətəndaşların,  cəmiyyətin  və  dövlətin  rifahının 

yüksəldilməsi üçün şəraitin yaradılması; 

 insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi; 

 insan  və  vətəndaşların  mənəvi,  sosial,  iqtisadi  və  siyasi  hüquq  və  azadlıqlarının 

reallaşdırılması, idarə, müəssisə və təşkilatların normal fəaliyyəti üçün şəraitin yaradılması. 

Sualı yekunlaşdıraraq bir daha qeyd etmək istərdim: 

1.  cra  hakimiyyəti  müəyyən  dövlət  orqanları  və  vəzifəli  şəxslərin  icraedici-

sərəncamverici  fəaliyyətlərini  təşkil  edən  və  həyata  keçirən  dövlət  hakimiyyəti  qollarından 

biridir. 

2.  cra hakimiyyəti dövlət hakimiyyətinin digər qollarından aşağıdakı xüsusiyyətlərinə 

görə fərqlənir: 

  icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikası dövlət hakimiyyətinin nisbətən müstəqil 

qolu olub, dövlət hakimiyyətinin digər qolları olan qanunverici və məhkəmə hakimiyyəti ilə 

qarşılıqlı əlaqədədir. 

  icra hakimiyyəti funksional səlahiyyət mənasında müstəqildir. 

  icra hakimiyyəti dövlət hakimiyyət mexanizminin vacib atributudur. 


 

14 


 

  icra  hakimiyyəti  hakimiyyət  səlahiyyətlərinin  istənilən  digər  təzahürü  kimi 

başqalarının  fəaliyyətinə  və  davranışına  müəyyənedici  təsirlər  göstərmək  bacarığına  və 

imkanına malikdir. 

  icra  hakimiyyəti  dövlət  hakimiyyətinin  müstəqil  qolu  olub,  dövlət  fəaliyyətinin 

növü ilə eyniləşdirilə bilməz. Dövlət hakimiyyətinin müvafiq növü hakimiyyətin özü deyil, 

onun təcrübi olaraq həyata keçirilməsi formasıdır. 

  icra hakimiyyəti mahiyyətcə hüquq tətbiqedici fəaliyyət növüdür.  

  icra  hakimiyyəti  icraedici  səlahiyyətlər  ilə  təmin  edilmiş  xüsusi  subyektlərin 

fəaliyyətində özünü biruzə verir 

  icra  hakimiyyəti  orqanlarının  səlahiyyətləri  Konstitusiya  və  digər  qanunvericilik 

aktları vasitəsi ilə dəqiq  müəyyən edilmişdir. 

  icra hakimiyyəti inzibati hakimiyyətlə eyniləşdirilə bilməz. 

  icra  hakimiyyəti  dövlət  hakimiyyətinin  bütün  vacib  atributlarını  özündə 

cəmləşdirmasi ilə xarakterizə olunur. 

 3.  cra hakimiyyətinin əsas məqsədləri aşağıdakılardır: 

  vətəndaşların, cəmiyyətin və dövlətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi; 

  ölkə  iqtisadiyyatının  inkişafını,  vətəndaşların,  cəmiyyətin  və  dövlətin  rifahının 

yüksəldilməsi üçün şəraitin yaradılması; 

  insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi; 

  insan  və  vətəndaşların  mənəvi,  sosial,  iqtisadi,  siyasi  hüquq  və  azadlıqlarının 

reallaşdırılması, idarə, müəssisə və təşkilatların normal fəaliyyəti üçün şəraitin yaradılması. 

 

Sual IV.  

Daxili işlər sahəsində dövlət idarəetməsi 

Dövlət  idarəetməsi  müxtəlif  sahələrdə  həyata  keçirilir.  Dövlət  idarəetmə  sahəsinə 

təsərrüfat,  sosial-mədəni  və  inzibati-siyasi  quruculuğun  müxtəlif  istiqamətlərində  fəaliyyət 

göstərən, eləcə də bir-biri ilə obyektiv surətdə bağlı olan idarə, müəssisə və təşkilatların idarə 

olunması  daxildir. 

Daxili işlər sahəsində idarəetmə dövlət idarəetmə sahəsində  inzibati-siyasi idarəçiliyin 

nisbi-müstəqil istiqamətlərindən biridir. Daxili işlər sahəsində idarəetmə bir-biri ilə müxtəlif 

idarəetmə əlaqələrində olan sahələrə bölünür. 

 

  Daxili  işlər  sahəsində  idarəetmə  ictimai  qaydanın  qorunması  və  ictimai 



təhlükəsizliyin təmin edilməsi, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının mühafizəsi, onların 

cinayət və digər hüquqazidd qəsdlərdən qorunması , eləcə də  dövlət orqanlarının və ictimai 

qurumların  normal  fəaliyyəti,  vətəndaşların  əməyi  və  istirahətləri  üçün  normal  şəraitin 

yaradılması üzrə səlahiyyətli dövlət orqanlarının fəaliyyətidir. 

 

  Daxili  işlər  sahəsində  idarəetmənin  məzmunu  çox  mürəkkəb  struktura  (quruluşa) 



malikdir.  Daxili  işlər  sahəsində  idarəetmənin  məzmununa  aşağıdakı    vəzifələrin 

(funksiyaların) yerinə yetirilməsi zamanı yaranan ictimai münasibətlər daxildir: 

  ictimai qaydanın qorunması və ictimai təhlükəsizliyin təmin edilməsi; 

  cinayətlərin və digər hüquqpozmaların xəbərdar edilməsi; 

  insan  və  vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarının  təmin  edilməsi  və    mülkiyyətin 

hüquqazidd qəsdlərdən qorunması; 

  dövlət idarələri və digər obyektlərin mühafizəsi; 

  cinayətlərin üstünün açılması, qeydiyyatı və uçotu; 



 

15 


 

  cinayətkarların aşkara çıxarılması və tutulması; 

  təhqiqatın və istintaqın aparılması; 

  inzibati tənbehlərin və ya başqa təsir tədbirlərinin tətbiq edilməsi; 

  tutulmuş və inzibati xətalara görə həbsə alınmış şəxslərin saxlanılması; 

  əməliyyat-axtarış fəaliyyətinin həyata keçirilməsi; 

  kriminalistik və başqa tədqiqatların aparılması; 

  müqavilələr əsasında əmlakın mühafizəsi; 

  icazə-qeydiyyat işinin aparılması; 

  yol hərəkəti qaydalarına riayət olunmasına nəzarətin həyata keçirilməsi; 

  yol hərəkəti təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün tədbirlərin həyata keçirilməsi; 

  yol  hərəkəti və onun təhlükəsizliyi göstəricilərinin vahid dövlət uçotu sisteminin 

təşkil edilməsi və s. 

Beləliklə,  daxili  işlər  sahəsində  idarəetmə  müstəqil  və  spesifik  sahə  olaraq  aparılan 

hüquqi  dövlət  quruculuğu  sahəsində  müxtəlif  xüsusi  tədbirlərin  həyata  keçirilməsində 

mühüm vəzifəni yerinə yetirir. 

Daxili işlər sahəsində idarəetmə dövlət idarəetməsinə xas olan xüsusiyyətlərlə yanaşı, 

özünəməxsus  xüsusiyyətlərə  də  malikdir.  Bu  sahədə  idarəetmə  hüquq  mühafizə  kimi 

səciyyəvi cəhəti ilə xarakterizə olunur. Onun fəaliyyəti qanunların və qanun qüvvəli aktların 

həyata  keçirilməsinə,  hüquqpozmaların  xəbərdar  edilməsinə  və  qarşısının  alınmasına, 

vətəndaşların hüquqlarının və azadlıqlarının və onların üzərinə qoyulmuş vəzifələrin həyata 

keçirilməsi  üçün  şəraitin  yaradılmasına,  vətəndaşlarda  hüquq  düşüncəsinin  tərbiyə 

edilməsinə,  hüquq  normalarına  və  qüvvədə  olan  qanunvericiliyə  hörmətlə  yanaşmalarına 

yönəlmişdir. 

Daxili işlər sahəsində dövlət idarəetməsinin xüsusiyyətləri aşağıdakılardır: 

  daxili  işlər  orqanları  ictimai  qaydanı  bilavasitə  təcrübi  olaraq  öz  qüvvə  və 

vasitələri ilə təmin edirlər; 

  daxili işlər orqanlarının əməkdaşları xidmət üzrə onlara tabe olmayan şəxslərə təsir 

etmək imkanına malikdirlər; 

  daxili  işlər  orqanlarının  ayrı-ayrı  xidmətləri  (polis,  yanğından  mühafizə  və  s.) 

qanunla  təhqiqat  funksiyaları  ilə  təmin  edilir  ,  əməliyyat    axtarış  və  cinayət-prosessual 

məcburiyyət tədbirləri həyata keçirə bilərlər; 

  daxili  işlər  orqanlarında  dövlət  idarəetməsi  başqa  orqanlara  xas  olmayan 

özünəməxsus fəaliyyət formaları ilə həyata keçirilir (əməliyyat-axtarış fəaliyyəti və s.); 

  daxili  işlər  orqanları  geniş  həcmdə  inzibati-nəzarət  funksiyalarını  həyata  keçirir 

(ictimai qayda, pasport-qeydiyyat sistemi, icazə sistemi  və s.); 

  daxili  işlər  orqanlarında  dövlət  xidmətinin  aparılmasının  tam  özünəməxsus 

xüsusiyyətləri vardır (xüsusi  hazırlıq,  xüsusi  rütbələrin  verilməsi, xüsusi intizam və s.). 

 

  Daxili işlər sahəsində idarəetmənin xüsusi (sahəvi) prinsipləri aşağıdakılardır: 



a)  qanunçuluq  prinsipi  dövlət  idarəetməsinin  və  daxili  işlər  sahəsində  idarəetmənin 

ə

sas  prinsipidir.  D O-da  qanunçuluq  prinsipi  bütün  əməkdaşlar  tərəfindən  qanunlara  və 



onlara əsaslanan qanun qüvvəli normativ-hüquqi aktlara, eləcə də D N-in normativ aktlarına 

dəqiq və düzgün riayət olunması ilə ifadə edilir. 

b) peşə sirri ilə aşkarlığın uzlaşdırılması prinsipi. Polisin fəaliyyəti cəmiyyətdə açıq və 

aşkar surətdə həyata keçirilir və  müvafiq ərazidə ictimai qaydanın qorunmasının vəziyyəti 

haqqında    müntəzəm  olaraq  ictimaiyyətə  məlumat  verilir.  Bunun  üçün  kütləvi  informasiya 


 

16 


 

vasitələrindən  istifadə  olunur.  Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  daxili  işlər  orqanları  tərəfindən 

vəzifələrin  uğurla  yerinə  yetirilməsi  bir  sıra  hallarda  aşkarlığın  peşə  sirri  ilə  uzlaşdırılması 

zərurətini yaradır və bir sıra tədbirlərin gizli qaydada reallaşdırılması ilə bağlı olur. 

Gizli  şəraitdə  bir  sıra  tədbirlərin  reallaşdırılması  ictimai  qaydaınn  maksimum  və 

effektiv təmin edilməsinə xidmət edir. Bu hal daxili işlər orqanlarının təşkili və fəaliyyətinin 

demokratik xarakterinə zidd deyil.  

v)  subordinasiya  prinsipi  daxili  işlər  orqanları  əməkdaşları  arasında  tabeliçilik  

münasibətlərini ciddi olaraq tənzimləyir . Bu münasibətlər kiçik rütbəli əməkdaşların yüksək 

rütbəli  əməkdaşlara  tabe  olmaları,  eləcə  də  əməkdaşların  bilavasitə  və  yuxarı  rəislərinə 

tabeçiliyi və xidməti intizama dəqiq riayət etmələri əsasında qurulur. Xidməti tabeçilik daxili 

işlər orqanlarının normal fəaliyyəti üçün əsas şərtlərdən biridir. D O-da intizam ″Daxili işlər 

orqanlarının 

ntizam 


Nizamnaməsi″nə 

uyğun 


olaraq 

qurulur.           

Subordinasiya  prinsipinin  həyata  keçirilməsinə  təkbaşçılıq  prinsipinə  dəqiq  riayət  etməklə 

nail olmaq olur. 

Subordinasiya  prinsipi  müzakirə  edilən  məsələlərdə  təkbaşçılığın  kollegiallıqla 

uzlaşdırılmasını  nəzərdə  tutur.  Bunun  geniş  yayılmış  formalarına    müxtəlif  növ  xidməti 

iclasların keçirilməsini misal göstərmək olar. D O əməkdaşları xidməti zərurətlə bağlı təcili 

qərar  qəbul  etmək  və  yubanmadan  hərəkət  etmək  məcburiyyətində  olurlar.  Burada  fəallıq, 

cəsarət, bacarıq və operativlik bir sıra hallarda həlledici rol oynayır.Qeyd olunan hərəkətlərin 

vaxtında  həyata  keçirilməsi  qarşıya  qoyulmuş  məqsədə  nail  olmanı  təmin  edir.  D O 

ə

məkdaşlarının operativ müstəqilliyi konkret hüquqi göstərişin həyata keçirilməsi üçün daha 



effektiv,  məqsədəuyğun,  münasib,  səmərəli  vasitə  və  metodların  seçilməsində  özünü  əks 

etdirir. Belə hallarda qanun əməliyyat  aparatı əməkdaşlarına operativ surətdə məqsədəuyğun 

və  əlverişli  qərar  seçmək  hüququ  verir.  D O-nun  istənilən  əməkdaşı  tərəfindən  operativ 

qərarın qəbul edilməsində profesional intuisiya və abstrakt düşüncə deyil, elm və yaradıcılıq 

ə

sas  götürülməlidir.Operativlik    elmilik,  səmərəlilik  və  optimallıq  prinsipləri  ilə  qarşılıqlı 



ə

laqədə olmalıdır. 

q)  insan  və  vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarına  hörmət    daxili  işlər  orqanları  (polisin) 

fəaliyyətinin  əsas prinsiplərindəndir.  Bu  prinsip  Azərbaycan  Respublikası  ″Polis haqqında″ 

Qanununun  4-cü  maddəsinin  1-ci  bəndində  və  Azərbaycan  Respublikasının  Daxili  şlər 

Nazirliyi  haqqında  Əsasnamənin  2.1  maddəsində  öz  əksini  tapmışdır.  Respublikamızda  

insan  və  vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarının  təmin  olunması  sahəsində  dövlət  tərəfindən  bir 

sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir . Belə ki, 22 fevral 1998 tarixli ″ nsan və vətəndaş hüquq 

və  azadlıqlarının  təmin  edilməsi  sahəsində  tədbirlər  haqqında″  Azərbaycan  Respublikası 

Prezidenti Fərman vermişdir. Bu fərmanda deyilir: 

....  Azərbaycan  Respublikasının  Prokurorluğu,  Daxili  şlər  və  Milli  Təhlükəsizlik 



Nazirliklərinə  tapşırılsın  və  Azərbaycan  Respublikasının  Ali  Məhkəməsinə  tövsiyə  edilsin 

ki,  təhqiqat,  istintaq  və  məhkəmə  orqanları  tərəfindən  insan  hüquqları  sahəsində 

qanunvericiliyin tətbiqi təcrübəsi ümumiləşdirilsin, insan hüquq və azadlıqlarının pozulması 

hallarının aradan qaldırılması təmin olunsun. 

5.  Azərbaycan  Respublikasının  Ədliyyə,  Daxili 

ş

lər,  Milli  Təhlükəsizlik 



Nazirliklərinə  və  Azərbaycan  Respublikasının  Prokurorluğuna  tapşırılsın  ki,  azadlıqdan 

məhrum  edilmiş  və  ibtidai  istintaq  zamanı  həbsə  alınmış  şəxslərin  saxlanılması  şəraitinin 

yaxşılaşdırılması üçün zəruri tədbirlər həyata keçirsinlər...″ 


 

17 


 

 Cinayətkarlığa qarşı mübarizə və hüquqpozmaların xəbərdar edilməsi  sahəsində polis 

ə

məkdaşları  qanunvericiliklə  müəyyən  edilmiş  hallarda  və  qaydada  məcburetmə  təsir 



tədbirlərini  tətbiq  edərkən  insan  və  vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarına  hörmətlə 

yanaşmalıdırlar. Əks halda polisin cəmiyyət qarşısında nüfuzu aşağı düşər və vətəndaşlarla 

qarşılıqlı münasibəti zəifləyə bilər. Digər tərəfdən belə hərəkətlərə yol verən  polis əməkdaşı 

qanun qarşısında məsuliyyət daşımalıdır. 

ğ

)  D O-nun  fəaliyyətində  vətəndaşlar,  orqan  və  ictimai  birliklərlə  qarşılıqlı  əlaqə 



prinsipi 

D O  fəaliyyətinin  xüsusiyyətlərindən  asılı  olaraq  D O  ilə  vətəndaşlar  arasında 

qarşılıqlı əlaqənin aşağıdakı formaları mövcuddur: 

  polisin ştatdankənar əməkdaşı qismində ; 

  hal şahidləri qismində və s. formada iştirak. 

D O-nun vətəndaşlarla, orqan və ictimai birliklərlə qarşılıqlı əlaqəsinə başqa formaları 

da  göstərmək  olar.  Məsələn,  müxtəlif  məzmunda  mühazirələrin  oxunması,  yeni  qəbul 

olunmuş qanunların izah edilməsi.   

d) Avtoritarlıq prinsipi D O-nun fəaliyyətində daha qabarıq şəkildə özünü biruzə verir. 

Avtoritarlıq bir tərəfdən hakim iradənin formalaşmasını, digər tərəfdən ona sözsüz tabeçiliyi 

tələb  edir.  Nüfuz  və  tabeçilik  dövlət  idarəetmə  prosesində  yaranan  münasibətləri 

möhkəmləndirir. Daxili işlər sahəsində idarəetmə nüfuz və tabeçilik əsasında ardıcıl olaraq 

həyata keçirilir. . 

Ə T   C Ə 

 

 Mühazirənin  mövzusunun  planını  təşkil  edən  sualların  açıqlanması  vasitəsi  ilə  əldə 



etdiyiniz  nəzəri  biliklərin  mahiyyəti  və  əhəmiyyəti  ondan  ibarətdir  ki,  Sizin  hər  biriniz 

müvafiq bir hüquq mühafizə  orqanlarında xidmət göstərəcəksiniz və həmin xidmətin həyata 

keçirilməsi zamanı idarəetmənin mövcud olan elementləri simasında çıxış edəcəksiniz.  kinci 

tərəfdən  isə  öz  xidməti  vəzifələrinizi  yerinə  yetirən  zaman  idarəetmənin  və  dövlət 

idarəetməsinin    qarşısında  duran  vəzifələrin  yerinə  yetirilməsində  qanunçuluq  və  dövlət 

intizamına ciddi riayət etmiş olacaqsınız. 

 

Hüquq mühafizə  orqanlarının hər bir əməkdaşı, o cümlədən də Siz necə bir gələcəyin 



ali  təhsilli  hüquqşünasları  kimi  bu  mövzu  vasitəsi  ilə  əldə  etdiyiniz  anlayışlara  və  əsas 

müddəalara  riayət  etməklə,  onların  tələblərini  yerinə  yetirməklə  birinci  növbədə  idarəetmə 

və  dövlət  idarəetməsi  sahəsində    qarşıda  duran  vəzifələrin  yerinə  yetirilməsinə,  ikinci 

növbədə  isə      xidmət  göstərəcəyiniz    sahənin  qarşısında  duran  vəzifələrin  yerinə 

yetirilməsinə nail olmuş olacaqsınız. 

 

Mühazirəni  yekunlaşdıraraq  qeyd  etmək  istərdim  ki,  mühazirə  prosesində  əldə 



etdiyiniz  nəzəri  bilikləri,  ümumi  anlayışları,  əsas  müddəaları  dərindən  mənimsəməklə  və 

onları  təcrübədə  düzgün  tətbiq  etməklə,  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin  09  avqust 

1994-cü il tarixli ″Cinayətkarlığa qarşı mübarizənin gücləndirilməsi, qanunçuluğun və hüquq 

qaydasının möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında″ və 22 fevral 1998-ci il tarixli ″ nsan və 

vətəndaş  hüquq  və  azadlıqlarının  təmin  edilməsi  sahəsində  tədbirlər  haqqında″ 

Fərmanlarından irəli gələn tələblərin yerinə yetirilməsinə nail olmuş olarsınız. 

 

 

 



 

 

18 


 

Yüklə 5,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin