Mövzu: 1 Azərbaycan ərazisində ibtidai-icma quruluşu, tayfa birlikləri və ilkin dövlət qurumları. P L an


Hülakular dövlətinin süqutu. Azərbaycanda Çobanilərin hökmranlığı



Yüklə 457,4 Kb.
səhifə36/76
tarix02.01.2022
ölçüsü457,4 Kb.
#43571
növüYazı
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   76
FF tarix

Hülakular dövlətinin süqutu. Azərbaycanda Çobanilərin hökmranlığı. 1335-ci ildə Qızıl Ordu xanı Özbək yenidən Azərbaycana soxuldu. Elə bu zaman Hülakü hökmdarı Əbu Səid feodal araçəkişmələri nəticəsində öldürüldü. Nəticədə Elxanilər dövləti tədricən tənəzzülə uğradı və parçalandı. Qısa müddət ərzində hakimiyyətdə Arpa xan (1335-1336), Musa xan (1336), Məhəmməd xan (1336-1338) bir-birini əvəz etdi. Bu vəziyyətdən istifadə edən bir sıra əyanlar və nəsillər müstəqilləşməyə meyl etməyə başladılar. Belə qüvvələrdən Çobaniləri, Cəlariləri və Xorasan əmirlərini göstərmək olar.

Çobanilər hakimiyət uğrunda mübarizəyə qoşulan ən qüdrətli feodal qruplarından idi. Əmir Çobaninin tarixdə “Kiçik Həsən” kimi tanınan nəvəsi Şeyx Həsən Çobani 1338-ci ildə Məhəmməd xan və şeyx Həsən Cəlairiyə (tarixdə “Böyük Həsən” kimi tanınır) qalib gələrək Ulcaytu (Məhəmməd Xudavəndə) xanın qızı Satıbəy Xatunu padşah elan edib (1339-1340) dövləti onun adından idarə eməyə başladı. Çobanilər və Satıbəy xatun Azərbaycana sahib oldular. 1340-cı ildə Şeyx Həsən Satıbəy Xatunu hakimiyyətdən kənarlaşdırıb Süleyman xanı (1340-1344) padşah elan etdi. Şeyx Həsən Çobani öldürüldükdən sonra 1344-cü ildə hakimiyyət Məlik Əşrəfin əlinə keçir. Onun qəddarlığından cana doyan əhali Təbrizdə, həmçinin Qarabağda Dəli Bayazidin başçılığı ilə üsyan etdilər. Məlik Əşrəf üsyanı çətinliklə yatırdı. Yaranmış vəziyyətdən istifadə edən Qızıl Orda xanı Cani bəy 1357-ci ildə Təbrizə gəlir. Canı bəy Azərbaycanda Çobani ağalığına və Hülakü dövlətinin varlığına son qoyaraq hakimiyyəti ələ keçirir. Azərbaycan torpaqlarını idarəsini ələ keçirən Cani bəy oğlu Bərdi bəyi Təbrizdə səltənətə oturtdu. İki ay sonra atasının ölüm xəbərini alan Bərdi bəy Qızıl Orda dövlətinə qayıtmalı oldu.




Yüklə 457,4 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   76




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin