Mövzu-1 “AZƏrbaycan multikulturaliZMİ” FƏNNİNİn predmeti, metodlari, funksiyalari və

Multikulturalizm həyat tərzi kimi

Multikulturalizmi təbliğ edən ölkə onu dövlət ideologiyasının

tərkib hissəsi, dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldırır. Bir sosial hadisə

kimi meydana gələn multikulturalizmin inkişafının sonrakı mərhələləri

onun dövlət ideologiyasına, dövlət siyasətinə çevrilməsi ilə bağlıdır.

Bu mərhələlərin reallaşmasında əsas rol dövlətə məxsusdur.

Multikulturalizmin vətəndaşların həyat tərzinə çevrilməsi onun

inkişafının ən yüksək mərhələsidir. Bu mərhələdə vətəndaş cəmiyyəti

multikulturalizmin cəmiyyətdə yayılmasında olduqca fəal rol oynayır.

Multikulturalizm ideyaları get-gedə ictimai şüurda möhkəmlənir.

Azərbaycanda multikulturalizmin dövlət siyasəti və həyat tərzinə çevrilməsi

onun yüksək inkişaf mərhələsindən xəbər verir. Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev multikulturalizmin xalqımızın

həyat tərzinə çevrilməsini mühüm üstünlük hesab edir: “Azərbaycanda

hökm sürən ab-hava, dinlərarası, millətlərarası münasibətlər,

multikulturalizm dəyərləri – bunlar bizim üçün həyat tərzidir. Ancaq

əgər biz bəzi başqa ölkələrə nəzər yetirsək görərik ki, bu, heç də hər

yerdə belə deyil. Əksinə, milli, dini zəmində qarşıdurmalar, müharibələr,

toqquşmalar baş verir, məzhəb zəminində qan tökülür”. Prezident

İlham Əliyev Azərbaycanda multikulturalizmin dövlət siyasəti və həyat

tərzi olmasını Azərbaycanın böyük nailiyyəti hesab edərək, bu iki

faktorun ölkədə müsbət ab-hava yaratmasını qeyd edır.

Cəmiyyətdəki çoxmədəniyyətliliyi, etnik-mədəni müxtəlifliyi

xarakterizə edən multikulturalizm pozitiv hadisədir. O, cəmiyyətin

inkişafında differensiasiya prosesini, müxtəlifliklərin artmasını xarakterizə

edərək onun inkişafından xəbər verir. Bununla belə cəmiyyətdəki

çoxmədəniyyətliliyi, etnik-mədəni müxtəlifliyi xarakterizə etməklə

yanaşı, multikulturalizm eyni zamanda bu müxtəlifliklərin tənzimlənməsinə

yönələn bir siyasətdir. Bir siyasət kimi multikulturalizmin

etnik-mədəni müxtəlifliklərin tənzimlənməsinə yönələn digər siyasətlərdən

(assimilyasiya, izolyasiya) əsas fərqi, o cümlədən əsas üstünlüyü,

ondadır ki, o, müəyyən birləşmiş cəmiyyət daxilində etnik, irqi,

dini və mədəni müxtəlifliklərin qorunmasına və hətta inkişafına yönəlmişdir.

Özünün bu üstünlüyü sayəsində multikulturalizm siyasəti, bir

tərəfdən, assimilyasiya siyasətindən fərqli olaraq milli azlıqların etnikmədəni

dəyərlərinin ləğv edilməsinin qarşısını alır, digər tərəfdən isə

milli azlıqların etnik-mədəni dəyərləri ilə titul etnosun etnik-mədəni

dəyərlərinin bir-birinə qarşılıqlı təsir etmələri üçün zəruri şərait yaradır

və nəticədə etnik azlıqlara mənsub olan bütün xalqların yaşadıqları

cəmiyyətə inteqrasiya olmalarına şərait yaradır.

Azərbaycanda etnik-mədəni müxtəlifliklərin tənzimlənilməsi

məsələsinə gəldikdə, qeyd etmək lazımdır ki, bu müxtəlifliklər əsrlər

boyu ölkəmizdə multikulturalizm prinsipləri əsasında tənzimlənilir.

Bununla bağlı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev

IV Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun açılış mərasimində

demişdir: “Azərbaycanda multikulturalizm dövlət siyasətidir.

Eyni zamanda, bu, bizim həyat tərzimizdir. Multikulturalizmin nisbətən

yeni və bəzən çətin tələffüz edilən termin olmasına baxmayaraq,

multikulturalizm ideyaları hər zaman ölkəmizdə mövcud olmuşdur.

Tarixi dönəmdən və siyasi sistemdən asılı olmayaraq, xalqımız hər

zaman istər ölkədə, istərsə də onun hüdudlarından kənarda multikulturalizmi

fəal müdafiə və təşviq etmişdir”.