Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

Plastik  fosfor    -  ağ  fosfor  hissəciklərindən  və  plastik  sintetik  kauçuk 
kütləsindən ibarətdir. Tətbiq edildikdə şaquli səthlərə yapışır və onları yandırır.  
Plastik  fosfordan  bombalar,  mərmilər  və  başqa  yandırıcı  döyüş  sursatları 
hazırlanır. 
 
 
 
Yandırıcı mərmi 
 
Həcmli partlayış döyüş sursatları 
 

---

Bu sursatın iş prinsipi aşağıdakı kimidir: 
Konteynerlər  atıldıqdan  sonra  paraşüt  vasitəsilə  yerə  yaxınlaşır,  partlayış 
vasitəsilə  bombanın  daxilində  olan  yanacaq  qarışığı  havaya  çilənir  və  havada 
oksigenlə qarışıb aerozol buludu əmələ gətirir, onun diametri 15m, hündürlüyü isə 
2-5  m  olur.  Bu  bulud  bir  neçə  saniyədən  sonra  müxtəlif  yerlərdən  detonator 
vasitəsilə partladılır və  20-30 kqQ/m
2 
izafi təzyiq yaradır. Detonasiya ərazisindəki 
havanın  hərarəti  bir  neçə  mikro  saniyə  ərzində  2500-3000°S-yə  çatır.  Partlayış 
anında yaranmış buludun içində nisbi boşluq yaranır. 
Həcmli partlayış döyüş sursatlarında 200 kq-lıq kassetin içərisində 3 ədəd 40 
kq-lıq  çəkili  konteyner  var.  Hər  konteynerdə  33  kq-a  yaxın  maye  etilen  oksidi 
yerləşdirilib. 
Həcmli  partlayış  döyüş  sursatlarının  əsas  zərbə  faktoru  hava  dalğasıdır.  Bu 
sursatlar  öz  gücünə  görə  nüvə  və  adi  (fuqas)  bombalarının  arasında  yer  tutur. 
Hətta partlayış mərkəzindən 100 m məsafədə belə təzyiq 100 kPa da çata bilər.  
                           
 
 
Həcmli partlayış döyüş sursatı 
 
  
 
 
 
 
Dəqiq silahlar 
 

---

İdarə olunan, zərbə endirmək hüdudları daxilində istənilən məsafədə hədəfi 
bir  atəşlə  vuran  bilən  silahdır.  Dəqiq  silahların  ən  yeni  növü  kəşfiyyat-zərbə 
kompleksidir. Bu sistemi yaradan zaman mütəxəssislərin hədəfi minimal vasitə ilə 
yaxşı mühafizə olunan obyektlərin dəqiq vurulması idi.  
Hədəfə  çox  dəqiq  zərbə  endirmək  imkanı  yaradır.  Kəşfiyyat-zərbə 
kompleksləri  iki  elementi  birləşdirirlər:  Zərbə  vasitələrini  (Kassetli  bombalarla 
təmin  olunan  təyyarələr,  raketlər)  və  onların  hərbi  tətbiqini  təmin  edən  texniki 
vasitələr (kəşfiyyat, rabitə, naviqasiya, idarəetmə sistemi, informasiyanın emalı və 
əks  olunması,  əmrlərin  hazırlanması).  Belə  inkişaf  etdirilmiş  avtomatlaşdırılmış 
sistem  silahın  hədəfə  tuşlanması  prosesində  insanlarsız  tamamilə  keçinməyə 
şərait yaradır. 
Dəqiq silahlardan kiçik ölçülü hədəfləri vurmaq və dəqiq nişan almaq tələbi 
olan zaman istifadə olunur.  
Dəqiq silahlara idarə olunan aviasiya bombaları da aiddir. Xarici görünüşdən 
onlar adi aviasiya bombalarına oxşayır və onlardan idarəetmə sisteminin və kiçik 
qanadların olması ilə fərqlənir. 
Top – raket sistemləri dəqiq silahların bir növüdür. Toplar 122,130,152 mm, 
mina  atanlar  isə  82,  160,  240  mm  kalibrli  olurlar.  Onların  təsir  dairəsi  10-30  km 
olur. Yeni reaktiv-raket sistemləri 2 növlüdürlər: 
•  “Qrad qurğuları” – 40 lüləli; 
•  “Uraqan” – 16 lüləli. 
“Qrad qurğuları” raketlərinin başlıqları fuqas qəlpəli,  “Uraqan” qurğularının 
başlıqları isə həm fuqas-qəlpəli və həm də kasset tipli olurlar. 
Top  raket  mərmiləri  partladıqda  insanları  həm  zərbə  dalğası,  həm  də 
qəlpələri ilə zədələyir. 
 
 

---

 
 
Qrad qurğusu