Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

partlayışdan sonra keçən müddətdən, partlayış mərkəzinə qədər olan məsafədən, 
meteoroloji  şəraitdən  və  yerin  relyefindən  asılı  olur.  Radioaktiv  zəhərlənməyə 
məruz  qalmış  ərazi  formaca  ellipsə  bənzəyir.  Zəhərlənmənin  gücünə  görə 
radioaktiv zəhərlənmə zolağını, adətən, 4 zonaya ayırırlar: çox təhlükəli, təhlükəli, 
güclü və mülayim (zəif) zəhərlənmə (çirklənmə) zonaları. Əgər zəhərlənmə izini en 
kəsiyi üzrə götürsək, radiasiyanın səviyyəsi izin kənar hüdudundan mərkəzə tərəf 
artmağa başlayır və izin mərkəzində max. kəmiyyətə çatır. 
Nüvə partlayışının bu zədələyici amilini digər amillərdən fərqləndirən cəhət 
zəhərlənmənin  geniş  sahələri  əhatə  etməsi,  uzun  müddət  təsir  göstərməsi,  çətin 
aşkar  olunması,  qeyri-sabit  xarakterli  radioaktiv  maddələrin  fasiləsiz  olaraq 
parçalanması  ilə  bağlı  zəhərlənmiş  ərazinin  ölçülərinin  müəyyən  müddət  ərzində 
azalmasıdır. 
Müəyyən  müddətdən  sonra  radiasiyanın  səviyyəsi  tədicən  azalır
, 
başqa 
sözlə radioaktiv maddələr öz-özünə parçalanıb qeyri-aktiv maddələrə çevrilir. 
Radioaktiv  maddələrin  heç  bir  xarici  əlaməti  (rəngi,  iyi,  və  s.)  yoxdur. 
Zəhərlənmənin  ancaq  xüsusi  doza  ölçən  (dozimetrik)  cihazlar  vasitəsilə  aşkar 
etmək mümkündür. 

---

Ərazinin  zəhərlənmə  dərəcəsi  radiasiyanın  səviyyəsi  (yəni  gücü)  ilə 
xarakterizə edilir və Rentgen/saatla (R/saat) Zivert/san ölçülür. 
Adamları  radioaktiv  zəhərlənmədən  mühafizə  etmək  üçün  onları  ümumi 
xarici  şüalanmadan  qorumaq,  həm  də  radioaktiv  maddələrin  dəri  səthinə, 
burunun,  gözlərin  selikli  qişalarına  düşməsinin  və  hava,  ərzaq,  su  ilə  orqanizmə 
keçməsinin  qarşısını  almaq  lazımdır.  Bu  məqsədlə  radiasiya  əleyhinə 
daldanacaqlardan,  sığınacaqlardan  istifadə  olunur,  fərdi  mühafizə  vasitələri-
əleyhqaz,  respirator,  tozdan  qoruyan  parça  maska,  habelə  pambıqlı  tənzif  sarğı 
tənəffüs  üzvlərini  radioaktiv  zəhərlənmədən  etibarlı  surətdə  qoruyur.  Bədənin 
səthini adi paltarlarla da mühafizə etmək mümkündür.