|
Şıqqıldaq böcəklər (Elateridae) – kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün şıqqıldaq böcəklərin yetkin fərdləri qorxulu deyil. Ancaq onların torpaqda yaşayan məftilqurdu adlanan sürfələri müxtəlif bitkilərin toxum və cücərtilərinə, kök sisteminə böyük zərər vurur.
Böcəklərin bədəni uzunsov olmaqla, bir qədər yastıdır. Ayaqları qısa, pəncələri 5 buğumludur. Böcəklərin qabaq döşündə alt tərəfdən barmaq şəkilli kiçik çıxıntı, orta döşdə isə çökəkcik (oyuq) vardır. Böcək arxası üstə düşdükdə bu çıxıntını çökəkciyin içərisinə salıb, böcək əyilir və tullanaraq üzü üstə düşür. Bu zaman ön döşün çıxıntısı orta döşün çuxuruna burulur və şıqqıltıya bənzər səs alınır ki, böcəyin adı da buradan götürülmüşdür.
Sürfələr (məftil qurdları) – sarımtıl, yaxud qəhvəyi rəngdədir. Başı yastı, dəri örtüyü xitinləşmişdir. Onların bir bərabərdə üç cüt döş ayaqları vardır. Zərərverici ən çox turş reaksiyalı meşə torpaqlarında yaşayır.
Məftil qurdları ən çox buğda, arpa, qarğıdalı, kartof, çuğundur, günəbaxan, tütün, pambıq bitkilərini zədələyir. Onlar nəinki bitkinin kök sistemini, hətta səpilmiş toxumları belə tamamilə yeyir. Meyvəköklülərdə (kartof, çuğundur, yerkökü və s.) sürfə meyvələrin içərisinə girir. Meyvələrin daxilinə girən sürfələrin açdığı yolla xəstəlik törədicilər daxil olaraq, meyvələri çürüdür və onları uzun müddətə saxlamaq olmur.
Sürfələr parniklərdə və tingliklərdə də bitkiləri zədələyir. Təsadüf edilən şıqqıldaq böcək növlərinin inkişaf tsiklləri, zədələmə xüsusiyyətləri və onlara qarşı aparılan mübarizə üsulları bir-birinə bənzəyir.
Şıqqıldaq böcəklərin inkişafı zəif gedir. Bir nəslin inkişafı 3-5 ilə başa çatır. Əksər növləri müxtəlif yaşlı sürfə və böcək fazasında qfşlayır. Qışlamış böcəklər qışlama yerlərindən çıxır, aprel, iyul aylarında yumurta qoymağa başlayır. Sürfə 3-4 ilə inkişaf edir. İyun, avqust aylarında torpağın 8-15 sm dərinliyində puplaşır. Pup fazası 2-3 həftə davam edir və ondan çıxan böcəklər gələn ilin yazına qədər torpaqda qalır.
Dostları ilə paylaş: |
