Mövzu: İstehsal logiSTİkasi plan: logiSTİka – İstehsalin təŞKİLİNİN Əsas formalarindan biRİ KİMİ İstehsal logiSTİkasinin mahiYYƏTİ

3. Plan hesablamalarının maksimum etibarlılığının və plan işlərinin minimum əmək tutumluluğunun təmin edilməsi.
Müasir iqtisadi şəraitdə maşınqayırma müəssisələrində bir qayda olaraq istehsalın planlaşdırılması və idarə edilməsinin statistik metodundan geniş istifadə olunur. Bu da bir sıra çətin həll oluna biləcək problemlər yaradır:
a) istehsal güjünün defisitliyi (istehsal gücü - aparıcı istehsal sahəsinin aparıcı avadanlıqlarının sayı və və onların mexaniki gücləri vasitəsilə müəyyən edilir).
Aydındır ki, istehsal gücünün həcminə istehlak edilən xammal və materialların keyfiyyəti, fəhlələrin mədəni – texniki səviyyələri və istehsal edilən məhsulun texniki səviyyəsi təsir etdiyindən müasir iqtisadi şəraitdə onların defisitliyi məsələsi istehsal logistikasının ən aktual problemidir. Bu defisitlik ən çox nədə ifadə olunur?
Əvvəla, nəzərə almaq lazımdır ki, müəssisənin istehsal gücü hesablanarkən metodiki baxımdan ilkin olaraq aparıcı avadanlıqların istehsal gücü, sonra bunun vasitəsi ilə aparıcı istehsal sahəsinin istehsal gücü və sonuncunun köməyilə isə aparıcı sexin istehsal gücü müəyyən edilir. Aparıcı sexin istehsal gücü müəssisənin istehsal gücü kimi qəbul edilir. Buna görə də avadanlıqların mexaniki gücünün istehsal gücünə çevrilməməsi və ya bu çevrilişin qəbul edilmiş vaxt fondunda (təqvim, rejim, plan və faktiki işlənmiş vaxt fondu çərçivəsində) həyata keçirilməməsi defisitliyi yaradan ilkin şərtlərdir.
Beləliklə, ümumi formada istehsal avadanlıqlarının texniki mükəmməllik səviyyəsinin, tətbiq edilən texnoloji istehsal üsulunun mütərəqqilik dərəcəsinin istehsalın ictimai təşkili formalarının (təmərküzləşmə, kombinələşmə, ixtisaslaşma, kooperativləşmə) nəzərə alınmaması nəticəsində istehsal tərtib və təsdiq olunmuş qrafikdən geri qalır.
b) istehsalın təqvim planının suboptimallığı. Konkret məhsul istehsalı üçün daxil olan sifarişlərin prioritet əsaslarının dəqiq və aydın olmaması, istehsal qrafiklərinin tərtib edilməsi zamanı istifadə olunan qaydaların qeyri – səmərəliliyi, sexlərdə yerinə yetirilən işlərin cari vəziyyətinin mütəmadi dəyişilməsi və s. hallar istehsal sahələrində işlərin düzgün aparılmamasına səbəb olur. Nəticədə texnoloji əməliyyatların aparılması üçün istehsal tsiklində fasilələr meydana çıxır. Bu da texnoloji avadanlıqların hər dəfə sazlanması hallarını artırır və istehsal qrafiklərinin yerinə yetirilməsində gecikmələrlə müşahidə olunur.
j) istehsal tsiklinin uzunluğu.İlk iki problemlə əlaqədar çətinliklərin aradan qaldırılması və ya onların kompensa­­siya edilməsi üçün planlaşdırılan işçi heyəti müəyyən cəhdlər göstərirlər. Adətən, qrafikdən geri qalan istehlakçı sifarişlərinin icra edilməsi məqsədilə əlavə vaxtın ayrılması belə cəhdlərdən hesab oluna bilər. Bu səbəbdən də istehsal əməliyyatlarının yerinə yetirilməsindən ötrü sexlər (sex daxilində texnoloji avadanlıqlar) artıq yüklənir və istehsal sahələri və ya yerləri üçün prioritet sifarişlər anlayışı aradan qaldırılır. Ümumi formada isə bunlar istehsal tsiklinin həddən zi­yadə uzadılmasına səbəb olur.
ç) ehtiyatların optimal idarə edilməməsi. Bazar üçün nəzərdə tutulan məhsulların hazırlanması zamanı istifadə olunan və ya onun substansiyasını təşkil edən əsas növ xammal, material və dəstləşdirici məmulatlar üzrə məcmu ehtiyatın yaradılmasına baxmayaraq əksər hallar da əməliyyatların texnoloji ardıcıllıqla aparılması zamanı bir sıra məhsul mövqeləri üzrə çatışmazlıqlar müşahidə olunur. Bir tərəfdən belə çatışmazlıqların əmələ gəlməsi məhsul istehsalı qrafikində geriləmələrin yaranmasına səbəb olursa, digər tərəfdən məcmu ehtiyatların yüksək səviyyəsi də dövriyyə vəsaitlərinin dövr sürətini azaltmaqla yanaşı müəssisədən onların saxlanılması üçün zəruri olan iri maliyyə vəsaitləri tələb edir.
d) istehsal texnologiyasından kənarlaşmalar.