Mövzu maliYYƏ UÇotunun mahiYYƏTİ,TƏYİnati, TƏNZİMLƏNMƏSİNİn qanunveriCİLİk bazasi və konseptual əsaslari

TTA-nın tanınmasının dayandırılması və onun nəticələri üzrə yazılışlar

• 
  TTA obyekti satış məqsədi üçün saxlanılan kimi əks etdirildikdə (təsnifləşdirildikdə) :
  

Debet 206,

Kredit 111,

eyni zamanda:

Debet 112,

Kredit 206;

• 
  TTA obyekti tam amortizasiya olunduqda:
  

Debet 112,

Kredit 111;

• 
  TTA obyekti tam amortizasiya olunmadan təsərrüfatdan çıxdıqda:
  

Debet 731,

Kredit 111,

eyni zmanda:

Debet 112, Kredit 731.

• 
  TTA obyektlərinin satılması və ya əvəzsiz verilməsi ilə əlaqədar xərclər əks etdirildikdə:
  

Debet 731,

Kredit 206;

• 
  TTA obyektlərinin satışından gəlirlərin tanınmış məbləğinə:
  

Debet 171,172,177,211,212,217,

Kredit 611.

• 
  Təqdim edilmiş (satılmış) obyektlərə görə hesablanmış ƏDV məbləğinə:
  

Debet 171,172,177,211,212,217,

Kredit 545.

• 
  Büdcə qarşısında büdcə öhdəliklərinin yaranmış məbləğinə:
  

Debet 545,

Kredit 521;

• 
  Satılmış TTA obyektlərindən olan gəlirlərin mənfəətə silinmiş məbləğinə:
  

Debet 611,

Kredit 801;

• 
  Satılmış, silinmiş TTA obyektləri üzrə hesablanmış xərclər (zərərlər) məbləğinə:
  

Debet 801, Kredit 731.

• 
  TTA obyektlərinin tanınmasının dayandırılması zamanı onların yenidən qiymətləndirilməsindən yaranmış yenidənqiymətləndirilmə ehtiyatlarının bölüş- dürülməmiş mənfəətə silinmiş məbləğinə:
  

Debet 331,

Kredit 343.

• 
  TTA obyektləri maliyyə icarəsinə verildikdə:
  

1. 
   ilkin dəyər məbləğinə:
   

Debet 174, 214, Kredit 111;

(b) yığılmış amortizasiya və qiymətdəndüşmədən zərər məbləğinə:

Debet 112, kredit 174, 214.

• 
  TTA obyektləriəksik gəldikdə və həin əksikgəlmələr bazar qiymətləri ilə təqsirkar şəxslərə aid edildikdə:
  

1. 
   Debet 217, kredit 611 - bazar qiyməti məbləğinə;
   
2. 
   Debet 217, kredit 545 - bazar qiymətinə görə hesablanmış ƏDV məbləğinə;
   
3. 
   Debet 217, kredit 521 – ƏDV büdcə qarşısında borca aid edildikdə;
   
4. 
   Debet 731, kredit 111, 113 – onların ilkin dəyərinin silinməsinə;
   
5. 
   Debet 112, kredit 731 – yığılmış amortizasiyanın və qiymətdəndüşmə zərərlərinin silinməsi məbləğinə;
   
6. 
   Debet 731, kredit 545 – balans dəyərinin bazar dəyərindən yuxarı olan məbləğinə hesablanmış ƏDV məbləğinə;
   
7. 
   Debet 545, kredit 521 – ƏDV-nin büdcə qarşısında borc kimi əks etdirilən məbləğinə;
   

• 
  TTA obyektləri əksik gəldikdə və həmin əksikgəlmələr təqsirkar şəxslərə aid oluna bilmədikdə:
  

1. 
   Debet 731, kredit 111, 113 – balans dəyəri məbləğinə;
   
2. 
   Debet 112, kredit 731 – həmin obyektlər üzrə yığılmış amortizasiya vəyığılmış qiymətdəndüşmə zərərlərinin silinməsi məbləğinə;
   
3. 
   Debet 731, kredit 241-1 – ƏDV əvəzləşdirilmədiyi halda;
   
4. 
   Debet 731, kredit 521- ƏDV əvəzləşdirildiyi halda.
   

• 
  TTA-nın qiymətdəndüşməsi, itirilməsi və ya verilməsi üçüncü tərəfin vasitəsilə kompensasiya olunarsa, onda həmin kompensasiyanın alınmalı olduğu tarixdə o mənfəət və ya zərər və digər məcmu gəlir haqqında hesabatda əks etdirilməli və bu zaman aşağıdakı mühasibat yazılışı tərtib olunmalıdır:
  

Debet 217,

Kredit 611;

daha sonra:

Debet 801,

Kredit 611.

Uzunmüddətli maddi aktivlərin digər növlərinin (İDƏ-nin, bioloji aktivlərin, faydalı qazıntıların kəşfiyyatı və qiymətləndirilməsi üzrə aktivlərin) tanınmasının dayandırılması zamanı da oxşar mühasibat yazılışları tərtib edilir.