Mövzu matriSLƏr və onlar üZƏRİNDƏ ƏMƏLLƏR. Determinantin təRİFİ, xassəLƏRİ VƏ hesablanma qaydalari

Tərif. tərtibli kvadrat matrisi üçün elə matrisi varsa ki,

olsun,onda -ə -nın tərs matrisi deyilir və kimi işarə olunur.

Verilmiş matrisin tərs matrisinin olub-olmadığının təyin olunma qaydasını və tərs matris olduqda onun tapılma üsullarını bir qədər sonralar göstərəcəyik.

İxtiyari

matrisində sətirləri sütunlar ilə əvəz etməklə alınan

matrisinə -nın transponirə edilmiş matrisi deyilir.

2. İki və üç tərtibli determinantlar

Hər bir kvadrat matrisə müəyyən bir ədədi uyğun qoyub, həmin ədədə bu matrisin determinantı deyirlər. Əgər matrisin tərtibi birə bərabərdirsə, onda bu matrisin yalnız bir elementi var ki, bu elementə (ədədə) həmin matrisin determinantı deyilir.

İndi isə ikitərtibli kvadrat matrisə baxaq:

.

ədədinə bu matrisə uyğun olan iki tərtibli determinant deyilir və aşağıdakı kimi işarə olunur:

.

İki tərtibli determinantın hesablanma qaydasını aşağıdakı sxem üzrə göstərmək olar:

və ya

İndi isə aşağıdakı üç tərtibli kvadrat matrisə baxaq:

.

Bu matrisə uyğun olan üçtərtibli determinant

ədədinə deyilir və

kimi işarə olunur.

Üç tərtibli determinantın açılış qaydasını aşağıdakı iki sxem üzrə yadda saxlamaq olar:











+ -

Misal.