|
Nizamidə azərbaycançılıq
Nzami İskəndəri ədatəlliliyinə görə o dərəcədə
ideallaşdırır ki, hətta, rusların Bərdəyə hücumu və buranı
böyük dağıntılara məruz qoyması eramızın 944-cü ilində baş
vermiş olsa da Nizami heç bir vaxt Azərbaycanda olmayan
İskəndəri eranın o biri üzündən çıxarıb Bərdəyə gətirir.
Nizami İskəndəri İranda müharibə meydanlarına cəlb etdiyi
halda Azərbaycanda onu Nizaminin ana yurdunun bir guşəsi
olan Bərdənin təcavüskardan müdafiəsinə cəlb edir. Tarixi
mənbələrdə göstərildiyi kimi, 944-cü il Bərdə tarixinə ağır və
müsibətli illərdən biri kimi daxil oldu. Gəmilərlə Xəzərdən
Kür vasitəsi ilə Bərdəyə gələn ruslar şəhərin müdafiəsini
təşkil etmiş Salari Mərzban ibn Məhəmmədin deyləmilər və
yerli könüllülərdən ibarət birləşmiş qoşunun müqavimətini
qıraraq şəhəri
tutmuş,
onu talan etmiş,
müqavimət
göstərənləri qılıncdan keçirmiş, arvad-uşağı əsir almışdılar.
Bərdə şəhərinin müqəddəratında həlledici rol oynamış bu
faciə
haqqında
XI
əsrin
əvvəllərində
yaşamış
İbn
Misqəveyih, XIII əsr tarixçisi ibn Əl-Əsir və başqaları
məlumat vermişlər».1
Nizami İskəndərin ruslarla döyüşünün sonunu belə
təsvir edir:
Çox can, baş itirən qırmızı ruslar
Qırmızı rəngini itirdi naçar
Ruslardan, Burtasın aslanlarından
Əsir düşdü yüz min qılınc oynadan
Qalanlar yem oldu ac qılınclara
Fitnəyə ölümdən başqa yox çara
İskəndər düşmənə çalınca zəfər
İşləri oldu şux, lövhədən dilbər
Endi öz atından «zəfərdir» deyə
Bildi ki, qovuşmuş bütün diləyə
1
Azərbaycan tarixi. II cild, Bakı, «Elm», 2007, s. 225-226.
| 
