Muhandislik

 
Energiya 
 
Energiya(
qadimgi yunoncha
:) 
fizik tizimning
boshqa fizik tizimlarga 
nisbatan 
ish
 bajara olish qobiliyati miqdoridir. 
Energiya (
yun.
— harakat, faoliyat) — har qanday koʻrinishdagi materiya, 
xususan, jism yoki jismlar tizimini tashkil etuvchi zarralar harakatining hamda bu 
zarralarning oʻzaro va boshqalar zarralar bilan taʼsirlarining miqdoriy oʻlchovi. 
Xalqaro birliklar tizimi
da (Xalqaro birliklar tizimi (
fransuzcha
: Système 
International d’Unités) — fizik kattaliklarning asosiy va hosilaviy oʻlchov birliklar 
tizimi. 1960-yilda oʻlchov va tarozilar boʻyicha Parijda oʻtkazilgan 11-Bosh 
konferensiyada qabul qilingan. Xalqaro birliklar tizimini yettita asosiy birlik, ikkita 
qoʻshimcha birlik va hosilaviy birliklar tashkil etadi. Asosiy birliklar: uzunlik 
birligi — metr (m), massa birligi — kilogramm (kg), vaqt birligi — sekund (s), 
termodinamik temperatura birligi — Kelvin (K), tok kuchi birligi — amper (A), 
yorugʻlik kuchi — sham, kandela (kd) va modda miqdori — mol (mol). 
Qoʻshimcha birliklar: yassi burchak birligi — radian (rad), fazoviy burchak 
birligi — steradian (ster). Hosilaviy birliklar asosiy oʻlchov birliklaridan 
foydalanib maʼlum fizik qonuniyat asosida aniqdanadi. Bunda koeffitsiyent 
oʻlchamga ega emas va birga teng deb olinishi kerak.) energiya xuddi ish kabi 
Yashin
natijasida 500 
megajoul
 
elektromagnit maydon energiyasi
 
jami 
500 
megajoul, 
tovush 
energiyasi
, 
issiqlik energiyasi
va 
hokazolarga aylanadi. 

---

joul
da (Joul — Xalqaro birliklar tizimi SI da ish, energiya va issiqlik miqdori 
birligi. Nuqtaga qoʻyilgan 1N kuchning nuqtani shu kuchning taʼsir yoʻnalishida 1 
m masofaga siljitishda bajaradigan ishiga teng . J.P.Joul sharafiga qoʻyilgan. J. 
bilan belgilanadi. 1J=1 N-m=107 erg=0,2388 kal.
[1]
); atom fizikasi, yadro fizikasi 
va elementar zarralar fizikasida esa elektronvolt on oʻlchanadi. Energiya yoʻqdan 
bor boʻlmaydi va mavjud energiya yoʻqolmaydi, faqat u bir turdan ikkinchi turga 
oʻtadi (
Energiyaning saqlanish va aylanish qonuni
- Energiyaning saqlanish va