Mühazirə-1 Plan Giriş. Sürtünmə və yeyilmə Əsas anlayışlar və istiqamətlər s ü rt ü nm ə V

Mühazirə-6
Гайыш ютцрмясинин yeyimə prosesi
Zəncir ötürməsinin yeyilmə parametrləri
Г айышлар ясасян ашаьыдакы сябяблярдян даьылыр: . Гайыш дартылараг щяр дяфя гаснаглардан кечдикдя яйилмядян йаранан эярэинлик чох бюйцк гиймят алыр (шякил 5.1). Гайыш дювр етдикъя эярэинлик дюйцнян тсикл цзря дяйишир.


Шякил -1
а) гайыш бойунъа эярэинликлярин пайланмасы;
б) бир тсиклдя эярэинликлярин дяйишмяси.
Эярэинлийин ян бюйцк гиймяти:

гиймяти алыр. Бурада - гайышын башланьыъ дартылма эярэинлийи; - файдалы ютцрцлян эярэинлик; - гайышда яйилмядян йаранан эярэинлик; - гайышын галынлыьы; - апаран гаснаьын диаметри; - Йунг модулу; - яталят эярэинлийи; - гайыш материалынын сыхлыьы; - сцрятидир. Она эюря дя щесабламада гайышын гачышлары тезлийи -ин гиймяти мящдудлашдырылыр.
Эярэинлийин мцяййян гиймятиндя тсикллярин сайы щядди гиймятя чатанда гайыш гырылыр. Бу щалда

шярти юдянилир. Бурада - гайышда йаранан максимум эярэинлик (МПа) ифадясиндян тяйин едилир; - ютцрмядяки гаснагларын сайы; - ясас йцклямя тсиклляринин сайы -йя уйьун дюзцмлцлцк щяддидир; - Вющлер яйриляринин эюстяриъиси олуб, резинляшдирилмиш гайышлар цчцн гябул едилир; -ин бу гиймятиня уйьун эялир.
Zəncir birləşmələri əsasən rolikli,oymaqlı və dişli zəncirlərdən ibarət olur.Bu birləşmələrdə ulduzcuqlar dişli çarx rolunu ilə işləyir.Dişlərin profilləri və ölçüləri zəncirin tipindən və ölçülərindən asılı olaraq seçilir və təyin edilir.Şək.5.2


şək.5.2

Yeilməyə davamlıq zəncirlərin oymaq birləşmələrinə təsir edən xusisi təzyiqlə təyin edilir.Bu təzyiq oymagın valınım diametrindən və çevrəvi qüvvəsindən tam asılı olaraq dəyişir.Zəncir ötürməsi zamanı oymaqların dönməsi ilə yeyilmə prosesi baş verir və təyin edilir

Ф=2п\ z
ф-oymagın dönmə bucagıdır.п=3,14-ədədidir,z-oymagın sayıdır.
Aparan və aparılan ulduzcuqlarda yaranan gərilmə qüvvələri aşagıdakı kimi təyin edilir.
S=E -T
S-gərilmə qüvvəsidir,EvəT aparan və aparılan zəncirlərin dartılma qüvvələridir
Bundan başqa mərkəzdən qaçma qüvvələrinin təsirindən intensiv yeyilmə prosesi baş verir.Bu halda yeyilən zəncirin addımı aşagıdakı kımı təyin edilir
t=h-k
Burada t-yeyilən addımdır,h-yeni zəncirin addımıdır,k-işləmiş zəncirin addımıdır.