Mühazirə-1 Plan Giriş. Sürtünmə və yeyilmə Əsas anlayışlar və istiqamətlər s ü rt ü nm ə V

Mühazirə-4
Hissələrin həndəsi formalarının sürtünmədə dəyişilməsi
Plan
1.Yeililmənin diaqramının qürülması
2.Yeilmənin həndəsi parametrləri
Qovşaqda val müntəzəm yeyilib, yastıq isə birtərəfli. Bunun nəticəsində valın radiusu x qədər kiçilib. Yağlı sürtünmə olmadıqda yastığın sürtünmədən yeyilmə zonası 90°-120° bucaqla məhdudlaşır.
Neft avadanlığının işinin istismar göstəriciləri böyük dərəcədə onun hissələrinin yeyilməyə qarşı davamlılığından asılıdır.
Neft avadanlığının hazırlanması və istismarında əsas məsələlərdən biri maşın hissələrinin yeyilmə probleminin həll edilməsidir. Bunun üçün maşın hissələrinin yeyilmə intensivliyini minimuma çatdırmaq, yeyilməyə qarşı davamiyyəti təmin edən yeni materialların yaradılıb, seçilməsi və eləcə də səthi möhkəmlətmə üsullarından geniş istifadə olunmalıdır.
Yeyilmə intensivliyi və sürtünmə səthlərinin mikrorelyefi sahəsində aparılan çoxlu miqdarda elmi-tədqiqat işləri göstərir ki, yeyilmə üç periodla xarakterizə oluna
bilər.
1) başlanğıc yeyilmə və ya uyğunlaşma;
2) qərarlaşmış müntəzəm yeyilmə;
3) sürətlə təhlükəli yeyilmə.


b) yeyilmə diaqramı
Neft sənayesində işlədilən bütün maşın və avadanlıqların iş şəraitindən asılı olaraq, aşağıdakı yeyilmələr baş verir:
1) mexaniki yeyilmə - hissələrin sürtünməsindən;
2) istilik yeyilməsi - temperaturun artmasından;
3) fiziki-kimyəvi yeyilmə - paslanma və dağılmadan;
4) elektriki yeyilmə - elektrolitik prosesindən.
Neft-sənayesində işlədilən avadanlıqlarda əsas yeri mexaniki yeyilmə tutur.
Bu diaqramda hərəkət edən oturmada olan aralıq boşluğu göstərilir.

S_min hissələrin oturmasından asılı olan aralıq boşluğudur. Bu boşluqla maşın işlədikdə toxunan səthlərin girinti-çıxıntıları sürətlə yeyilir və aralıq boşluğu S_baş və ya 2-ci nöqtəyə qədər artır. 1 və 2 nöqtələrinə uyğun gələn vaxta uyğunlaşma vaxtı deyilir. Bundan sonra səthlərin yeyilmələri azalaraq 3-cü nöqtəyə qədər - işləyir. Bu nöqtəyə uyğun gələn aralıq boşluğuna maksimum aralıq boşluğu deyilir. 2 - 3 nöqtələrinə uyğun gələn vaxta təmirarası vaxt deyilir. Bu vaxtın artırılması üçün layihə edildikdə mümkün qədər maşının daha böyük aralıq boşluğu ilə işləməsini təmin etmək lazımdır. 2, 3, 4 üçbucağından yazırıq:

Əlverişli və maksimum aralıq boşluqları aşağıdakı tənliklərlə təyin olunur:

S_əlv
Sürüşkən yastıq düyününə tətbiq olunan bu tənliklərdə:
d - şipin diametri, mm ilə;
n - valın dövrlər sayı, döv/dəq ilə;
 - yağın mütləq özlülük əmsalı, kqsan/m² ilə;
P - birləşmədəki xüsusi təzyiq, kq/m² ilə;
 - hissələrin girinti-çıxıntılarının cəmi;

- şipin uzunluğudur, mm ilə.
ılmasına səbəb ola bilər.