Mühazirə Giriş Əmək mühafizəsi əmək prosesində işçilərin təhlükəsizliyini təmin edən, suğlamlığını və işləmə qabiliyyətini quruyub saxlayan qanunvericilik aktlarıdan və ona uyğun olan ictimai-iqtisadi, gigiyenik

Mühazirə 2
Əməyin gigiyenası və istehsalat sanitariyasının əsasları
Ümumi məlumat
Gigiyena insanın xarici mühitlə qarşılıqlı təsirini və əlaqəsini öyrənən, hə yatm v ə əmə yin gigiyenik normativlərini, eləcə də onların həyata tətbiq edilməsi formalannı hazırla yan sağ lamlıq elmidir. Gigiyena təbiət və tibb elmlərindən başqa, ictimai -iqtisadi elmləıiə də sıx əlaqədardır.
Əməyin gigiyenası əmək prosesini və istehsalat şəraitini, onların orqanizmlə qarşılıqlı təsirini öyronməklə bərabər, həm pnların, həm də sağlam əmək şəraiti yaradılması üçün təcrübi üsul lar hazırla yır, i stehsalat zərəri barədə xəbərdarlıq edib, onların aradan qaldınlmasına köməklik edir.
İnsanın əmək fəal iyyəti z amanı istehsalat, yaxud əmə k prosesinin bəzi amilləri orqanizmə müə yyən müddət mənfi t əsir göstərir və nəticədə onun əmə k qabili yyəti azalı r. Belə amillərə , yuxarıda deyildi yi kimi, peşə və ya s tehsal at zərərl əri deyilir.
Jstehsalat sanitari yası peşə zərəı iərinin və insanı əhatə edib orqanizmə mənfı t əsir edən başqa is tehsalat zərərlərinin kifa yət qədər azaldılması və qa rşısınm al ınması üsullarını öyrənir; əmək şə raitinin sağlamlaşdırılmas ı və əmək məhsuldarl ığının yüksəldilməsi üçün tədbirlər işləyib hazırlayır . İstehsalat sanitariyası ümumi sanitari ya sahəsinin bir bölməsidir.
Əlıalinin sağlam əmək və lıə yat şə raitinin yaxşılaşdı rıması üçün elmin gigiyenik tələb və nəticələrinə əsaslan an bütün təcrübi üsullarm məcmunu edilən istehsalat zərərl ərini üç qrupa bölmək olar:
1. İstehsalat prosesinin xüsusiyyətindən, maşın və ava danlıqdan asılı olan zorərlər. Bu qrupa qeyri -normal meteoroloji şərait (qeyri-normal temperatur, nəmlik, h avanın. sürəti, istilik şıialanması), istehsalatda yaran an tozlar, zəhəıii b uxar və qazlar, səs -küy, titrə yiş və s. daxildir ki, bunların da orqanizmə tədricən təsiri nəticəsində müəyyən müddətdən sonra müxtəlif peşə xəstəlikləri meydana çıxır.
2. Əmək prosesinin xüsusiyyətlərindən və rejimindən asılı olan zərərlər. Bu qrupa orqanizmin siimü-əzələ sisteminin birtərəfli yüklənməsi, uzun miiddət oturaq vəziyyətdə işləmə, iş rejiminin pozulması, normadan artıq işləmə, istirahət vaxtlarının pis təşkili, yaxud pozulması və s. daxildir.
3. İstehsalat binalarında yerləşən ümumi məişət avadanlıqlarmdakı çatışmazlıqlar. Bunlara istelısalat binalarımn qızdırılma və işıqlandınlma sistenıtarindəki çatışınazlıq, binalarda sanitariya normalarına görə işçilərə lazım gələıı iş yeri həcminin azlığı, veııtilyasiya sistemlərindəki çatısmazlıq və s. daxildir.
İstehsalat zərəıiəriııə qarşı mübarizə bir sıra ümumi tədbirlər göriilür. Bunlara istehsalat proseslərinin mexanikləşdirilməsi, avtomatlaşdıriması, texnologiyanın səmərələşdirilməsi, zəhəıii toz, buxar, qaz və s. amillər ayrılan qurğuların hermetikləşdirilməsi, işçilərə fərdi mühafızə vasitələrinin verilməsi və s. daxildir. Sənaye müəssisələri ərazisiniıı sanitariya cəhətdən abadlaşdırılması məsəlləri də istehsalat sanitariyası bölməsinə daxildir.