Mühazirə Kimyəvi kinetikanın mahiyyəti. Kimyəvi reaksiyanın sürəti və ona təsir edən amillər

Ultrafiltrasiya. Ultrafiltrasiya dispers mühit və kiçikmolekullu 

qarışıqları özündən keçirən kolloid hissəcikləri isə keçirməyən yarımnüfuzetdirici 

membran vasitəsilə kolloid məhlulların filtrləşməsi prosesidir.Bu prosesi 

sürıtləndirmək üçün membranın hər iki tərəfində təzyiqlər fərqi  ya vakuum  ya 

da yüksək təzyiq yaradılır.Vakuum yaratmaq üçün filtrin altındakı qabdan hava 

sorulur təzyiqi artırdıqda isə filtrin üzərindəki qaba hava vurulur .Membranın 

dağılmaması üçün onu bərk məsaməli lövhə üzərində yerləşdirmək lazımdır. 

Ultrafiltrasiya kolloid məhlulu elektrolitlərdən və digər kiçik-molekullu 

qarışıqlardan qarışıqlardan təmizləməyə imkan verir. Ultrafiltrasiya prosesində 

periodik olaraq zolu su ilə durulamaqla onun yüksək dərəcədə təmizlənməsinə 

nail olmaq olar.Son mərhələdə dispers mühiti sormaqla kolloid məhlulu 

qatılaşdırmaq mümkündür.Dializ və ultrafiltrasiyanın kombinasiyası süni böyrək 

aparatıdır.Bu aparatdan kəskin böyrək çatışmazlığında böyrəyin funksiyasını əvəz 

etmək üçün istifadə edilir.Aparat operativ olaraq xəstənin qan dövranına 

qoşulur.Pulsasiyaedici nasosoun (süni ürək )yaratdığı təzyiq altında qan xaricdən 

fizioloji məhlulla yuyulan iki membran arasındakı nazik aralıqdan 

axır.Membranın böyük iççi səthi (1500 sm qısa müddətdə (3-4 saat)qandan 

şlakların –mübadiləsini və toxumaların parçalanma məhsullarının(sidik cövhəri 

kerati kalium ionları  və s)kənar olmasını təmin edir. 

Məsamələrinin ölçüləri məlum olan filtrlərdən istifadə etməklə vasitəsilə 

kolloid hissəcikləri fraksiyalara ayırmaq və onların ölçülərini təqribi təyin etmək 

olar.bu üsulla bəzi virusların bekteriofağların ölçüləri təyin edilmişdir.Dializ və 

Ultrafiltrasiyada istifadə olunan membranlarda məsamələrin ölçüsü 1

÷10 nm 

olmalıdır. 

Əks osmos  Məsamələrinin ölçüləri çox kiçik olan 

(

<1nm)membranlardan yüksək təzyiq (15Mpa) altında məhlulların filtrasiyası 

perfiltrasiya və ya əks osmos adlanır.Məsələn asetilsellülozadan hazırlanmış 

membranlar (məsamələrinin radiusu 

≈10

-9

m)özündən nəinki kolloid hissəcikləri 

həm də elektrolit məhlullarındakı yad molekul  ionları buraxmır.Əks osmos təbii 

və texniki suları təmizləmək üçün geniş istifadə olunur. 

Silindrdə porşenin  altında kolloid məhlul yerləşir.Kolloid məhlul 

yarımnüfuzetdirici membranla təmiz sudan ayrılır.Əgər xarici təzyiq olmazsa 

onda adi osmos hadisəsi baş verər yəni təmiz su membrandan məhlula keçər.Əgər 

xarici təzyiq osmos təzyiqindən böyük olarsa ,onda əks osmos baş verir ,yəni 

təzyiq həm mikroməsaməli membranın müqavimətini,həm də osmos təzyiqini dəf 

edir və nəticədə su molekulları təmizlənən mayedən təmiz suya keçir, həll olan 

qarışıqlar porşenlə membran arasındakı sahədə qatılaşır.Əks osmosun mexanizmi 

belədir.Liofil membranların məsamələrində bağlı su olur.Bu su molekulları 

məsamələrin ölçüsünü kiçildir və hidratlaşmış ionların məsamələrdən keçməsini 

çətinləşdirir.Lakin membranın liofilliyi su molekullarının keçməsinə imkan verir.