MühaziRƏ konspektləRİ Qiyabi təhsil alan tələbələr üçün yardımçı vəsait Bakı- 2002

 
Cədvəl 2. 
 
Eriksona görə şəxsiyyətin inkişaf dövrləri 
İnkişaf dövrləri Normal inkişaf xətti 
Anormal inkişaf xətti 
1.Çağalıq dövrü 
(1 yaşa qədər 
olan dövr) 
İnsanlara inam, Qarşı-
lıqlı məhəbbət, valide-
ynlərin tanınması, başqa 
adamlarla ünsiyyət 
Tez döşdən kəsilməsi, 
ananın uşaqla pis rəf-
tarı əsasında inam-
sızlığın yaranması. 
2.Körpəlik 
dövrü (1-3 yaş) 
Ozünə inamın yaranma-
sı. Uşaq özünə müstəqil 
ancaq 
valideynlərdən 
asılı insan kimi baxır. 
Uşaq öz qabiliyyət-
lərinə hələlik inanmır. 
Onun danışığı, yerişi, 
elementar hərəkət vər-
dişləri istənilən səviy-
yədə deyildir. 
3. Məktəbəqədər 
yaş dövrü (3-6 
yaş) 
Aktivlik və hər şeylə 
maraqlanmaq. Ətrafda 
baş verən hər şey barə-
də böyüklərə sual ver-
mək. 
Passtivlik və insanlara 
etinasız 
münasibət. 
Təşəbbüsün olmama-
sı, başqalarının hisslə-
rindən asılı olmaq. 
4.Kiçik məktəbli 
yaşı dövrü (6-10 
yaş). 
Əməksevərlik. Müvəf-
fəqiyyət qazanmaq üçün 
çalışmaq. Qarşıya həlli 
mümkün olan real və-
zifələr qoymaq. 
Çətin tapşırıqlardan və 
başqa adamlarla yarış 
vəziyyətindən qaçmaq. 
Öz böyüklüyünə və 
yaşına inanmamaq. 
5.Yeniyetməlik, 
cinsi yetişkənlik 
və qənelik dövrü 
(11-20 yaş) 
Həyat yolunun müəy-
yən edilməsi, gələcək 
planların müəyyən edil-
məsi. Özünü müxtəlif 
rollarda yoxlamaq. Tə-
lim fəaliyyəti. Dünya 
görüşün artması. Dost və 
yoldaşlar arasında lider-
liyi ələ almağa çalış-
maq. 
Keçmiş indi və gələcək 
haqqında fikirlərin mü-
vəqqəti xarakter da-
şıması. Özünü idarə 
etməyə çalışmaq. Cin-
si rollara inamsızlıq. 
Dünyagörüşün 
müəyyənləşməsində 
səhvlər. 
21
downloaded from KitabYurdu.org

---

6.Yetkinlik 
yaşının ilk dövrü. 
(21-40 yaş) 
İnsanlara 
yaxınlıq.İn-
sanlarla əlaqə yaratmaq, 
öz həyat və qabiliyyətini 
onlara 
həsr 
etmək. 
Uşaqların doğulması və 
tərbiyə edilməsi. Öz 
həyatından razılıq. 
İnsanlardan 
qaçmaq. 
Xarakter çətinliyi, in-
sanlara aydın olmayan 
davranış. 
Psixikada, 
ruhi 
vəziyyətlərdə 
müəyyən 
çətinliklər 
zamanı özünü ələ ala 
bilməmək. 
7. Yetkinlik yaşı-
nın ikinci dövrü 
(40-60 yaş) 
Yaradıcılıq. Məhsuldar 
yaradıcılıq işi ilə məşğul 
olmaq. Tam həcmdə 
düşünülmüş həyat tərzi 
keçirmək. Ailə vəziy-
yətindən razılıq, uşaqlar 
ilə fəxr etmək. Yeni nəs-
lin tərbiyəsi və təlimi. 
Eqoizm. İşdə məh-
suldar olmamaq. İlkin 
əlillik. Zəhmətdən qaç-
maq. 
8. Yaşlı adam (60 
dan sonra) 
Keçmiş haqqında dü-
şüncələr, onun qiymət-
ləndirilməsi. Ötən hə-
yatın xeyirli və lazımlı 
olduğunu duymaq. Ölü-
mün qorxulu olmadığını 
başa düşmək. 
Həyatın boş keçməsini 
anlamaq. Həyatı yeni-
dən başlamaq arzusu. 
Yaxınlaşan 
ölümün 
qorxusu.