Mühazirələr i.ü. f d., İsmayılova H. Q. Bakı – 2022

İqtisa­diy­­ya­tın ekologiyalaşdırılmasının bu gün üçün ən vacib zə­­mi­ni aşağıdakılardır:

1. təbiətdən səmərəli istifadənin hüquqi və təşkili şə­­rai­tinin formalaşması;

2. iqtisadiyyatı təbiətqoruyucu əsasa keçirməkdən öt­­rü elmi-texniki potensialın yaradılması;

3. təbii ehtiyatların tam dəyərini göstərmək məq­sə­di­­lə məhsul istehsalının uçot sisteminin tənzimlən­mə­si.

Dünya iqtisadiyyatı qarşısında duran ən vacib mə­sə­­lə eko­loji xərclərin istehsal məhsullarının maya də­y­ə­ri­­nə da­xil edilmək yollarının müəyyən edilməsidir. Əgər xam­­­ma­lın və hazır məhsulun üzərinə sosial xərclər əla­və edilməsə və əgər istifadə edilən, həmçinin hazırda pul­­­suz olan hava, su və torpaq sərvətlərinin dəyəri müəy­­­yən edilməsə, bu ehtiyatlar bundan sonra da sə­mə­rə­siz istifadə ediləcəkdir. Nə­ticədə çirklənmə dərəcəsi art­maqda davam edəcəkdir. İq­tisadçı yeni texnologiya kəşf edə bilməz. Lakin o, tex­no­lo­giyanın dəyişməsini, is­teh­salın ekoloji nəticələrini mü­hi­tin çirklənməsinin azal­ma ya çoxalmasını ətraf mühit və təbii ehtiyatların is­tifadəsinin vəziyyətini izah və ya xəbərdarlıq edə bilər.

Hal-hazırda ekoloji-iqtisadi sistem (EİS) nə­zə­riy­yə­­si geniş yayılır və bu ifadə iqtisadiyyatın və təbiətin in­teq­ra­siyası ideyasını birləşdirir. Ekosistemlərdən fərq­li olaraq EİS qapalı xarakter daşımır və aşkarlığa ma­lik­dir. EİS-in in­kişafının vacib vəzifəsi ondan ibarətdir ki, tə­bii şəraitdən sə­mərəli istifadə olunsun, istehsalat daha qa­palı bir sis­te­mə çevrilsin.