Mühazirənin planı: Hüceyrə zədələnməsinin səbəbləri; Hüceyrə zədələnməsinin patogenetik mexanizmləri

Hüceyrə zədələnməsinin kalsium mexanizmi.Kalsium ionlarınınhü­ceyrə daxilində artıq miqdarda toplanmasının zədələnmənin patogenezində böyük rolu var. İntrasellülar sahədəCa²⁺ əsasən mitoxondri və endoplazmatik retiku­lum­da toplanır. Bütün bunlar ilk növbədə hüceyrədə oksidləşmə ilə fosforlaşma ara­sın­dakıəlaqənin pozulması, enerji defisitinin yaranması, enerjidən asılı ATF-azaların işinin ləngiməsi ilə bağlıdır. Membran keçiriciliyinin pozul­ması bu prosesi daha da dərinləşdirir. Elektrolitlərin normada mövcud olan qatılıq qradiyenti dəyişməyə başlayır: Na⁺, Ca²⁺, Cl^- ionları hüceyrəyə daxil olur, K⁺, Mg²⁺ isə hüceyrəni tərk edir. Sitoplazmada kalsiumun miqdarının artması həm ATF-in azalması ilə bağlı dəyişikliklərə, həm də membran fosfolipidlərinin oksidləşməsinə, membran və sitoskeletin zülallarının parçalanmasına və nüvə xromatininin zədələnməsinə səbəb olur.

Beləliklə, hüceyrə zədələnməsinin yuxarıda qeyd olunan üçəsas me­xa­nizmi (enerji defisitinin yaranması, membran keçiriciliyinin pozulması və kalsium mexanizmi) biri digərinin inkişafına səbəb olmaqla qüsurlu dövran yaradır.